Гэрэл зургийг mpa.mn

Манай улс энэ оны долдугаар сарын 2-нд анх удаа Кино урлагийг дэмжих хуультай болсон. Уг хууль долоон бүлэг, 25 зүйлтэй бөгөөд ирэх оны нэгдүгээр сарын 1-нээс хэрэгжих юм. 

Ингээд тус хуулийн зарим зүйл заалтыг онцлон хүргэж байна. 

Монгол уран бүтээлчдийн хийсэн кинонд буцалтгүй тусламж үзүүлнэ

Хуулийн төсөл хоёр ерөнхий агуулгатай гэдгийг Соёлын сайд Ч.Номин тайлбарлаж байв. Монгол уран бүтээлчдийг дэлхийн хэмжээний кино уран бүтээл хийхэд дэмжлэг үзүүлэх, кино урлагийг дэмжих сангийн асуудал байгаа аж. Энэ нь буцалтгүй тусламж, зээл олгох гэсэн хоёр хэлбэрээр явагдана. 

Кино урлагийг дэмжих сан хоёр чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулах юм байна. Нэг чиглэл нь монгол уран бүтээлчдийн хийсэн кинонд буцалтгүй тусламж үзүүлж, дэлхийд гаргах зорилготой. Нөгөө нь кино продакшнуудад зээл олгох аж. 

Тус сан нь дараах хэлбэрээр дэмжлэг үзүүлнэ. 

• Эргэн төлөх нөхцөлгүй олгох санхүүжилт,
• Эргэн төлөгдөх хөнгөлөлттэй зээл олголт гэсэн хэлбэртэй байна. 

 Кино бүтээх зардлын тодорхой хувийг буцаан олгоно

Хуулийн төсөлд Кино урлагаар дамжуулан дэлхийд түүх, өв соёлоо таниулах, олон улсын түвшинд эн зэрэгцэн хөгжих, өрсөлдөх, үндэсний кино урлагийг хөгжүүлэх шинэ алхмыг бий болгохоор хэд хэдэн онцлох заалтыг оруулжээ. Тухайлбал, кино үйлдвэрлэл болоод монгол хүний оюун санааны хөгжил, улсын нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийг дэмжих чухал хөшүүрэг болсон Кино урлагийг дэмжих сан, кино бүтээх зардлын буцаан олголт, татварын дэмжлэгийн талаар хуульд тусгажээ. 

Тодруулбал, Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт гадаадын хуулийн этгээд дангаараа болон Монгол Улсын хуулийн этгээдтэй хамтран олон улсад түгээх зорилгоор кино бүтээх тохиолдолд зардлын тодорхой хувийг буцаан олгоно.

Кино урлагийг дэмжих сангаар дамжуулан монголын түүх, соёл, ахуй амьдралыг харуулах болон арт кино бүтээх, монгол киног хадгалах, сэргээн хөрвүүлэх зэрэгт санхүүгийн дэмжлэг үзүүлж, кино үйлдвэрлэлд шаардлагатай дэд бүтцийг сайжруулахад чиглэсэн техник технологи, программ хангамж, инновац нэвтрүүлэхэд хөнгөлөлттэй зээл олгох юм байна. 

Уран бүтээлчийн хөгжлийг дэмжиж, дотоод, гадаадад сургана

Уран бүтээлчдийг боловсролын хувьд дэмжих, 18 ба түүнээс дээш насныханд зөвшөөрөх ангиллын киног нэвтрүүлсэн тохиолдолд тооцох хариуцлагыг хуульд нарийвчлан тусгажээ. Мөн кино үйлдвэрлэлтэй холбоотой үйл ажиллагаанд цахим үйлчилгээ нэвтрүүлнэ. 

• Иргэн, хуулийн этгээд кино үйлдвэрлэл эрхлэхэд шаардлагатай татварын дэмжлэг үзүүлэх асуудлыг холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу зохицуулах,
• Олон улсын кино арга хэмжээнд амжилт гаргасан уран бүтээлчдэд Соёлын тухай хуульд зааснаар мөнгөн шагнал олгох, (Соёлын ажилтныг олон улсын хэмжээний соёл, урлагийн наадам, уралдаан тэмцээнд оролцоход төрөөс дэмжлэг үзүүлж, онцгой амжилт гаргасан соёлын ажилтанд мөнгөн шагнал олгох бөгөөд холбогдох журмыг Засгийн газар батална хэмээн Соёлын тухай хуульд тусгажээ)
• Кино урлагийн төрөлжсөн мэдээллийн сантай болно,
• Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт гадаадын хуулийн этгээд дангаараа болон манай улсын хуулийн этгээдтэй хамтарч олон улсад түгээх зорилгоор кино бүтээх тохиолдолд зардлын тодорхой хувийг буцаан олгох,
• Уран бүтээлчийн хөгжлийг дэмжих, дотоод, гадаадад сургах, мэргэшүүлэх
• Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт гадаадын иргэн, хуулийн этгээд  зөвшөөрөл авахгүйгээр зураг авалт хийсэн бол хүнийг нэг мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг таван мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох,
• 18 ба түүнээс дээш насныханд зөвшөөрөх ангиллын киног өргөн нэвтрүүлгийн болон кабелын телевизээр өдрийн буюу 06:00-22:00 цагт нэвтрүүлсэн эсвэл кино театр, үзвэрийн цаг, танхимаар насанд хүрээгүй хүнд үзүүлсэн бол арван нэгж, хуулийн этгээдийг нэг мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох,
• Төрөөс кино үйлдвэрлэлтэй холбоотой үйл ажиллагаанд цахим үйлчилгээ нэвтрүүлнэ хэмээн тус тус заажээ. 

Шинэчлэн батлагдсан Кино урлагийг дэмжих тухай хуультай ЭНД дарж танилцана уу. 

Олон улсын кино арга хэмжээнд амжилт гаргасан уран бүтээлчдэд мөнгөн шагнал олгоно

Түүнчлэн ирэх оны нэгдүгээр сарын 1-нээс хэрэгжих Соёлын тухай хуулийг долдугаар сарын 2-нд УИХ эцэслэн баталсан. Ингэснээр төрөөс соёлын талаар хэрэгжүүлэх бодлогын чиглэл тодорхой болж байна. 

Соёлын ажилтныг дэмжих хэд хэдэн заалтыг хуульд оруулжээ. Тодруулбал, олон улсын кино арга хэмжээнд амжилт гаргасан уран бүтээлчдэд Соёлын тухай хуульд зааснаар мөнгөн шагнал олгоно. Соёлын ажилтныг олон улсын хэмжээний соёл, урлагийн наадам, уралдаан тэмцээнд оролцоход төрөөс дэмжлэг үзүүлэхээр хуульд заажээ. 

Тухайн нутаг дэвсгэрийн онцлог, төвөөс алслагдсан байдлыг харгалзан орон нутгийн өмчийн соёлын байгууллагын соёлын ажилтанд 5 жил тутамд нэг удаа зургаан сарын үндсэн цалинтай нь тэнцэх хэмжээний мөнгөн тэтгэмжийг улсын төсвөөс ажиллаж байгаа байгууллагаар нь дамжуулан олгоно.

Соёлын тухай хуульд оруулсан онцлох заалтууд:

• Хүүхэд, залуучуудын авьяас, ур чадвар, бүтээлч үйл ажиллагааг урамшуулж, соёлын боловсрол олгох арга хэмжээг дэмжих,
• Ажиллагсдын урлаг, уран сайхны мэдрэмж, авьяас, ур чадварыг хөгжүүлэх, соёлын боловсрол олгох арга хэмжээг зохион байгуулах, шаардагдах хөрөнгийг жил бүр төсөв, төлөвлөгөөндөө тусган хэрэгжүүлэх,
• Гадаад улсад амьдарч байгаа Монгол Улсын иргэнд эх хэл, бичиг үсэг, үндэсний түүх, соёл, өв уламжлал, зан заншил, соёлын үнэт зүйлийг таниулахад чиглэсэн хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээг гадаад харилцаа, санхүү, төсвийн болон соёл, боловсролын асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүд хамтран баталж, хэрэгжүүлэх,
• Хөгжим, дүрслэх урлаг, утга зохиолын шилдэг бүтээлийг улсын санд худалдан авна. Шилдэг бүтээл шалгаруулах, худалдан авах, хадгалах, ашиглах журмыг Засгийн газар батлах,
• Соёлын арга хэмжээний шагналын орлогыг татвараас чөлөөлөх,
• Аймаг, дүүргийн мэргэжлийн хяналтын байгууллагад соёлын хяналтын улсын байцаагч ажиллах,
• Соёлын ажилтан ажлын онцлогоос хамаарч мэргэжлийн хөдөлмөрийн чадвараа эрт алдсан тохиолдолд түүний хүсэлтийг нь үндэслэн дотоодын их, дээд сургууль, урт, дунд, богино хугацааны тусгай мэргэжил эзэмших сургалтын зардлыг төр хариуцах зэрэг заалтыг хуульд оруулжээ.