Арслантай тулалдсаныг нь нотлох хазалтын ул мөр эртний Ромын гладиаторын араг яснаас илэрчээ

Эртний Ромын мэсчин боолын араг яснаас арслангийн хазалтын ул мөр илрүүлснээ тухайн үед хүн, араатан хоёр тулалддаг байсны анхны археологийн нотолгоо гэж үзэж байгаагаа судлаачид мэдээлжээ.

2004 онд Английн Йорк хотын Дриффилд Террас хэмээх газраас илрүүлсэн гладиаторын булш нь дэлхийн хамгийн сайн хадгалагдаж үлдсэн ийм төрлийн олдворт тооцогддог юм.

Эндээс олдсон залуу гладиаторын аарцгийн яснаас арсланд хазуулснаас үүдэлтэй шүдний ором саяхан илрүүлжээ.

Судалгааг ахалсан шүүх эмнэлгийн шинжээч, профессор Тим Томпсон үүнийг гладиатор, мийн овгийн араатан хоёр тулалдаж байсныг батлах “анхны биет баримт” гэж дүгнэсэн байна.

 

“Олон жилийн турш Ромын гладиаторууд болон араатан амьтдын тулааны талаарх бидний ойлголт түүхийн бичвэр, уран сайхны дүрслэлд тулгуурлаж ирсэн. Энэ олдвор нь ийм тулаан зохион байгуулагддаг байсныг баталж байгаагаас гадна эртний Ромын зугаа цэнгэлийн соёлын талаарх бидний ойлголтыг бататгаж байна” гэж тэр хэлжээ.

Түүний баг хүн ба араатны халз тулаан хэрхэн өрнөснийг гурван хэмжээст сканнерын тусламжтай тогтоосон юм байна.

“Араатны хазалт гладиаторын амиа алдсан цаг үетэй давхацсаныг бид баталгаатай хэлж чадна. Тиймээс энэ бол нас барсан хүний хүүрийг араатан амьтан оролдсоны ул мөр лав биш юм” гэж Ирландын Майнут Их сургуулийн профессор Томпсон дүгнэжээ.

Ямар амьтан хазсаныг судлаад арслан байсныг нь бас тогтоосон байна.

Цаашлаад гладиаторын үхэх үеийн нөхцөл байдлыг арслангийн хазалтын хэлбэрээр тодорхойлжээ.

“Арслангууд хүн рүү дайрахдаа аарцгийн хэсгийг хазах магадлал бага. Тиймээс гладиаторыг хүчин мөхөстөж, газарт унасан үед арслан аарцгаас нь зуугаад чирсэн байх өндөр магадлалтай” гэж Томпсон тайлбарласан байна.

 

Араг ясны эзэн 26-35 насны эрэгтэй хүн байсан бөгөөд түүнийг өөр хоёр хүний хамт оршуулж, адууны ясаар хучсан байжээ.

Йоркийн Их сургуулийн Остеоархеологийн тэнхимийн багш Мэлин Холст 30 орчим жил янз бүрийн олдвор судлахдаа ийм тод араатны хазалтын ул мөртэй таарч байгаагүйгээ илэрхийлжээ.

Судалсан араг яснаас бас мөр болон нуруундаа гэмтэл авч байсан шинж тэмдэг илэрсэн нь гладиаторуудын хүнд хэцүү бөгөөд богинохон амьдралыг харуулсан байна.

“Энэ бол үнэхээр сэтгэл хөдөлгөм олдвор. Учир нь бид эндээс гладиаторын амьдрал ямар байсан талаар илүү тод дүр зургийг харах боломжтой болж байна” гэж Холст ярьжээ.

Судлаачид үүнийг Ромын захиргаанд байсан Йорк хотын хаа нэгтээ гладиаторуудын тулааныг зохион байгуулдаг амфитеатр байсны нэг нотолгоо гэж үзэж байна. Одоогоор ийм байгууламжийн үлдэгдлийг хараахан олоогүй байгаа юм.

“Энэ хүн хэрхэн энд ирж дууссаныг бид хэзээ ч мэдэж чадахгүй байх. Ямартай ч тэр бусдыг зугаацуулахын тулд тулаанд ордог байсан гэдэгт бид итгэлтэй байна. Өнөөдрийг хүртэл тухайн үедээ тулааны ертөнцийн Уэмбли Стадионд тооцогддог байсан Ромын Колизейгээс л остеоархеологийн ийм нотолгоо олдож байсан тул энэ олдворын ач холбогдол маш өндөр юм” гэж York Archaeology байгууллагын гүйцэтгэх захирал Дэвид Жэннингс дүгнэжээ.

Энэхүү судалгааны тайлан “Journal of Sicence and Medical Research PLoS One” сэтгүүлд нийтлэгдсэн юм.

Эх сурвалж: BBC