ГЕОПОЛИТИК

МУИС-ийн Олон улсын харилцааны сургуулийн багш, доктор С.Баясгалантай ярилцлаа.

Аливаа үндэстэнд цээртэй тоо гэж бий. Солонгосчууд “18”-ын тооноос эвгүйцэж, энэ тоог нэг, найм буюу “Шиб паль” хэмээн хараал болгож хэрэглэдэг. Үүний адил япончууд дөрвийн тооноос цээрлэж, аль болох зайлсхийдэг аж. Дөрвийн тоо “Үхэл” гэдэг үгтэй адилхан дуудагддаг учраас ингэдэг ажээ.

Америкийн улс төр судлаач Ian Bremmer (Иэн Бреммер) 19 жилийн өмнө Еврази групп компаниа байгуулсан нь эдүгээ улс төрийн эрсдлийн чиглэлээр зөвлөгөө өгдөг дэлхийн хамгийн том компани болжээ.

2016 оны эцсийн байдлаар Монгол Улсын төсвийн алдагдал хоёр тэрбум ам.доллар орчимд хүрчээ. 2015 оны байдлаар гадаад валютын нөөц 1.3 тэрбум ам.доллар, төсвийн зарлага өмнөх оныхоос 6.3 хувь багасаж 3.6 тэрбум ам.доллар байв. ОУВС-ын мэдээлснээр тухайн жилийн ДНБ-ий хэмжээ 11.2 тэрбум ам.доллар орчим байв. 2011-2013 онуудад 10 гаруй хувийн өсөлттэй байсан ч огцом унаж, 2015 онд 2.3 хувь болтлоо буурчээ.

Оросын түүхийг Дайны түүх гэвэл бараг болно. Орос орон оршин тогтнох хугацааныхаа гуравны хоёрт дайтаж байсан гэдэг. Тухайлбал түүхийн нэгээхэн хэсэг болох 200 жилийн дотор 128 жилд нь дайтаж байсны 5 жил нь өөрийгөө хамгаалах, 123 жил нь бусдыг түрэмгийлэх дайн байжээ.

Тайваний арлыг Хятадын нэг хэсэг гэж үздэг “Нэг Хятад” бодлогыг АНУ-Хятадын харилцааны гол суурь гэж тооцдог. Тиймээс Америкийн зүгээс Тайваний тусгаар тогтнолтой холбоотой үйлдэл гарах бүрт Бээжин эсэргүүцлээ илэрхийлдэг уламжлалтай. Урьд нь Бээжин Тайванийг зэвсгийн хүчээр өөртөө нэгтгэнэ гэж сүрдүүлдэг байсан ч 1990-ээд онд гарсан нэгэн үйл явдлын дараа энэ хандлагаа зөөлрүүлэх болсон юм.

Монгол Улс газар зүйн байршлаа эрхбиш олж тогтоосон. Харин геополитикийн ба геоэдийн засгийн байршлаа олж тогтооход бодит ба хийсвэр бэрхшээл мундахгүй олон. “АСЕАН ба Зүүн Ази”, “АПЕК” нь Азид манай улсын хандах гол баримжаа байж болох. Тэгнэ ч гэсэн зорилгоо Гадаад бодлогын үзэл баримтлалаараа нотолчихсон.

Синьхуа агентлагаас 2016.03.12-нд тараасан нэгэн чухал мэдээ миний судалгаанд байна. “Хятадад XIII таван жилийн төлөвлөгөө хэрэгжиж дуусах үед дэлхийд нөлөөлөх зургаан гол өөрчлөлт” гэх лут гарчигтай мэдээ.

Саяхан хоёр орны удирдагчид уулзаж, Орос-Туркийн харилцааг гэсгээхэд чухал алхмууд хийгээд байгаа билээ. Гэвч Москва, Анкара хоёрыг илүү ойр түншлэхэд нь хэд хэдэн шийдэхэд бэрх асуудлууд оршсоор байна.

Тун удахгүй Монголчууд парламент дахь төлөөллөө сонгоно. Сонгуулийн уур амьсгал орж, хэн гэдэг улстөрч аль тойрогт нэр дэвших нь тодорхой болж буй энэ үед дэлхийн бодлогыг тодорхойлолцож буй нэр хүндтэй нэгэн улстөрч манай улсад айлчлаад буцсан.

АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Жон Керри ням гарагт Монгол Улсад дипломат айлчлал хийсэн. Түүний айлчлалын талаар нийтлэлч Александр Братерскийн нийтлэлийг орчуулан хүргэж байна. АНУ-ын өнөөгийн засаг захиргааныхны Цагаан ордонд байх хугацаа дуусахад хэдхэн сар үлдээд байгаа ч Америкийн улстөрчдийн Азийг чиглэх хандлага одоо ч ач холбогдолтой хэвээр байна.

“Lehman Brothers” дампуурсны дайтай хямрал нүүрлээд байгааг Японы Ерөнхий сайд Шинзо Абэ тус улсад хуралдаж буй “Их 7”-гийн удирдагчдад анхааруулсан талаар “Nikkei” мэдээллээ.

Европын холбоо исламын алан хядах ажиллагааны гол бай болсон гэдгийг Брюсселийн дэлбэрэлт баталсны дээр, үүнд хэд хэдэн шалтгаан байгаа гэж Тайм сэтгүүл бичжээ.

Их Британийг Европын Холбооноос гаргах санааг Brexit хэмээн нэрлэж байгаа. Ирэх зургаадугаар сард болох Британийн олон нийтийн санал асуулга энэ асуудлыг эцэслэн шийднэ. Их Британи Европын Холбооноос гарвал ямар үр дагавартай болохыг тайлбарласан таван баримтыг хүргэж байна.

Өнгөрсөн долоо хоног Туркийн хувьд хүндхэн өдрүүд байлаа. Турк улс Сири дэх цэргийн ажиллагаагаа эрчимжүүлэхтэй зэрэгцээд хоёрдугаар сарын 17-нд Анкарад бөмбөг дэлбэрч 28 хүн амиа алдан, 61 хүн шархдлаа.

Хирошима, Нагасаки хотууд дээр 1945 онд америкчууд атомын бөмбөг хаяснаас хойш өнөөг хүртэл манай гарагийн гүрнүүдийн зэр зэвсгийн өрсөлдөөн цөмийн зэвсэг рүү эрчимтэй шилжсэн юм.