14 хэлтэй, Ой тогтоолтын дэлхийн аварга МОНГОЛ ОХИН

А.Янжаа гэж энэ охиныг би багаас нь сайн мэдэх боловч насанд хүрсэн цагаас нь хойш хол амьдрах болж ингэж тавтай ярилцаж байгаагүй. Тэрээр надад үнэхээр л яахын аргагүй гоц авьяастай, сурч мэдэх, хийж бүтээх их хүслээр жигүүрлэсэн залуухан бүсгүй болж төлөвшиж яваа шиг санагдав.

Дөнгөж хорь шүргэх насан дээрээ 10 гаруй гадаад хэлээр ярьж Дэлхийн аварга болно гэдэг тэр бүр хүний чадах зүйл бишээ. Тэрбээр саяхан болсон ой тогтоолтын Дэлхийн аваргын тэмцээнд оролцож эмэгтэй ганцаарчилсан төрөлд алтан медаль хүртэж аварга болсон төдийгүй багаараа аваргын цом авсан амжилт үзүүлсэн байна.

А.Янжаа одоо Стокольм хотод амьдардаг бөгөөд Стокольмын их сургуульд эдийн засгийн чиглэлээр суралцаж байна. Түүний амжилт авьяастай нь холбоотой юу эсвэл хөдөлмөртэй нь холбоотой юу гэсэн асуултаар ярилцлагаа эхэлсэн юм.

- Анх яагаад ой тогтоолтын буюу оюун ухааны гимнастик ч гэж хэлж болох энэ төрлийг сонирхох болов. Үүнд гоц авьяас илүү хэрэгтэй байдаг уу эсвэл дасгал сургуулилтаар ой тогтоолтоо сайжруулж болдог уу?

-Би анх Америкийн ой тогтоолтын нэгэн аваргын тухай ном уншсан юм. Тухайн үед тэр хүний амжилт, амьдрал надад маш сонирхолтой санагдсан. Тэгээд би Швед улсад ийм ой тогтоолтын тэмцээн болдог эсэх талаар интернэтээр судалж улмаар Шведийн багт мэйл бичсэн.

Удалгүй надад тавдугаар сард нэгэн тэмцээн болно түүнд ороод өөрийгөө сориод үзэж болно гэсэн хариу ирсэн. Тэр үед тавдугаар сарыг хүлээх их удаан юм шиг санагдаад би энэ чиглэлээр хичээллэдэг Дэлхийн хоёр удаагийн аварга найзынхаа зөвлөснөөр Германд бэлтгэл хийж эхэлсэн. Мөн тэндээ анхныхаа тэмцээнд орсон. Би хичээллээд удаагүй ердөө л нэг долоо хоног бэлтгэл хийсэн байтал гайгүй сайн амжилт үзүүлсэн.

Энэ явдал надад урам зориг өгч би ой тогтоолтоор тууштай хичээллэхээр шийдсэн. Би нэг зүйл сонирхвол тухайн үедээ тэр зүйлдээ их гүн гүнзгий татагдаж ордог хүн шиг санагддаг. Тэгээд л удалгүй Шведийн аварга шалгаруулах тэмцээнд орж бас сайн амжилт үзүүлсэн. Гэхдээ миний энэ спортоор хичээллэсэн цаг тийм ч их биш. Миний цуглуулсан рейтингийн нийт оноо анх 2000 байсан одоо 5000 болсон. Чансаагаараа дэлхийд тэргүүлдэг тамирчид 8000 хүртэл оноотой байдаг. Үүнд хүрэхийн тулд миний хувьд би улам их хөдөлмөрлөх хэрэгтэй гэж боддог.

Манай багийн Дэлхийн хоёр удаагийн аварга найз маань үнэхээр хөдөлмөрч хүн. Маш олон цагаар уйгагүй хичээллэдэг. Мөн зөвхөн ой тогтоолт ч биш өөр олон зүйл дээр амжилт гаргаж яваа залуу байдаг. Тэгэхээр би аливаа зүйлд авьяас билгээс гадна хөдөлмөр их чухал гэдэгт итгэдэг.

-Саяхан Хятад улсын Хайкоу хотод болж өнгөрсөн Дэлхий аваргын тэмцээний талаар Шведийн өдөр тутмын сонин дээр бид цомхон багтай орж олон хүний бүрэлдэхүүнтэй Монголын хүчтэй багийг ялж аварга боллоо гэж бичсэн байсан. Энэ тэмцээнийхээ талаар сонин сайхан ярина уу?

-Миний хувьд би хүний нэр тогтоолтын төрөлд 218 хүний нэр, царайг 15 минутад цээжилж үүнээс 185 хүний нэрийг зөв тогтоосон амжилтаар энэ төрөлдөө Дэлхийн аваргын алтан медаль авсан.

Шведийн баг гурван хүний бүрэлдэхүүнтэй оролцсон. Манай Монголын баг их олон хүний бүрэлдэхүүнтэй жил болгон амжилттай оролцдог хүчтэй өрсөлдөгчдийн тоонд ордог.

Би хичээллээд удаагүй ердөө л нэг долоо хоног бэлтгэл хийсэн байтал гайгүй сайн амжилт үзүүлсэн.

Миний хувьд багаасаа Швед улсад амьдарч байгаа тул Швед улсын нэрийн өмнөөс тэмцээнд оролцсон. Багийн дүнг гаргахдаа хамгийн сайн оноо авсан гурван хүний нийлбэр дүнгээр гаргадаг. Ингээд манай багийн өөр хоёр гишүүн Дэлхийн их мастерийн зэрэгтэй тамирчид бид гурвын онооны нийлбэр дүн багаараа дэлхийн аваргын болзол хангасан.

Манай Монгол залуус энэ спортоор олон жил их хүч хөдөлмөр зарцуулан хичээллэж байгаа нь сайхан байсан. Манай Монголын баг бас энэ тэмцээнд их амжилттай оролцсонд надад маш сайхан санагдаж сэтгэл их хөдөлж байсан.

 

-Тэр их зүйлийг ийм богино хугацаанд цээжилж тогтооно гэдэг мэдээж их амаргүй зүйл. Чиний хувьд цээжлэх техник арга барил байдаг уу?

-Тэгэлгүй яахав мэдээж хэрэг техник арга барил эзэмших нь их чухал. Би өөрөө аливаа зүйлийн онцлогыг холбож өөр зүйлтэй зүйрлүүлж тогтоодог техниктэй. Хэл сурахад ч гэсэн энэ аргаа хэрэглэдэг. Миний эмээ намайг Дэлхийн аварга болоод ирэхэд надад нэг сайхан дурсамж ярьсан.

Манай өвөө Г.Бэгзсүрэн гэж социализмын үед Гутлын үйлдвэрийн Намын хорооны даргаар бараг насаараа ажилласан хүн байсан. Гутлын үйлдвэр тэр үед бараг 3000 орчим ажилтнуудтай их том үйлдвэр байсан гэдэг. Харин өвөө маань тэр олон хүнийг овог нэр, хийдэг ажил бүр гэр бүл, ахуй амьдралыг нь нэг бүрчлэн мэддэг байсан гэж ярьсан. Тэгээд эмээ намайг өвөөгийнхөө тэр чанарыг авч дээ гэж хэлсэн нь их сайхан санагдсан.

-Гадаад хэл гэснээс чи багаасаа Швед хэлээр төлийгүй англи хэлээр их чөлөөтэй ярьдаг байсан. Өөр хэл нэмж сурав уу. Одоо хэдэн хэлээр ярьдаг вэ?

-Би бага байхдаа Монголоос Шведэд очиж байсан. Анх хүүхэлдэйн кино англи хэл дээр үзсээр байгаад нэг мэдэхэд ойр зуурын зүйл ярьдаг болчихсон байсан гэж ээж маань хэлдэг. Тэгээд цэцэрлэг сургуульд ороод швед, англи хэлийг заалгаж эхэлсэн.

Би багын л хэл их сонирхдог хүүхэд байсан. Анх арван настайдаа Франц хэл сурахаар сонирхож ээжээсээ гуйсаар байгаад оройн цагийн курст орж сурсан. Сургууль дээр Франц хэлний курс байгаагүй тул оройн цагийн курст том хүмүүстэй бүр 50 гарсан хүмүүстэй хамт сурдаг байсан их инээдтэй.

-Дөнгөж хорьхон насандаа ийм олон гадаад хэлээр ярьж бичиж сурна гэдэг амаргүй зүйл. Чиний олон хэл богино хугацаанд сурсны нууц нь юу вэ. Юмыг хурдан тогтоодог ой сайтай байдалтай чинь холбоотой юу. Эсвэл өөр нууц байна уу?

-Миний эдгээр хэлнүүдийг эзэмшсэн түвшин харилцан адилгүй. Мэдээж бүгдийг нь төгс төгөлдөр эзэмшсэн гэж хэлэхгүй. Зарим нэг хэлээ сайжруулах хэрэгтэй байгаа л даа.

Тухайн хэлээр кино үзэх бас тухайн орон уруу аялах хэл сурахад их хэрэг болдог.

Багаасаа гадаад хэл сурч эхлэхээр цаашдаа өөр хэл сурахад их дөхөмтэй байдаг. Мөн би үг, өгүүлбэрийг хялбарчилж ижил төстэй зүйлтэй холбож тогтоохоор зүгээр л нэг үг цээжилснээс илүү амархан тогтоогддог. Мөн үнэхээр тэр хэлийг сонирхож сурах гэсэн хүсэл байх хэрэгтэй. Түүнээс биш би үүнийг заавал сурах ёстой гэж өөрийгөө хүчлэх надад дэмий юм шиг санагддаг.

Би бас их олон найзтай. Өөр өөр үндэстэн олон хүмүүстэй харилцаж найзалдаг. Тэгээд найзууд маань бас надад тухайн хэлээр сайн ярьж сурахад тусалдаг. Мөн би багаасаа ном их унших дуртай. Сонирхсон зүйлээ тухайн хэл дээр нь уншихаар үгийн баялаг нэмэгдэж бичгийн чадвараа сайжруулахад их нөлөөлдөг гэж боддог. Тухайн хэлээр кино үзэх бас тухайн орон уруу аялах хэл сурахад их хэрэг болдог.

-Африкийн хэл гэснээс чамайг гимнази буюу ахлах сургуулийн нэг жилээ Африкийн Кени улсад өнгөрүүлсэн гэж сонссон. Яагаад Швед шиг ийм хөгжилтэй сайхан газраас ядуу Африкийн орон уруу явж сурах болсон билээ?

-Тэрийг би өөрөө ч их гайхдаг юм. Бүр бага байхдаа 4-5 настайдаа ээжээ би Кени явмаар байна гэж байсан гэсэн. Их сонин чухам яагаад тэгснийг ёстой мэдэхгүй. Харин гимнази төгсөхийн өмнөх жил манай гимназийн найз залуу Кенид нэг жил Шведийн гимназид суралцахаар явсан юм. Би хүүхдийн гэнэн зангаар тэр найзыгаа их санадаг тэгээд л Кени явахаар шийдэж байлаа. Ээж маань хэдий намайг таньж мэдэхгүй Африкийн орон руу явах гэж байсан ч хориогүй миний хувийн шийдвэрт хүндэтгэлтэй хандсан.

Анх арван настайдаа Франц хэл сурахаар сонирхож ээжээсээ гуйсаар байгаад оройн цагийн курст орж сурсан.

Би Кенид өнгөрүүлсэн нэг жил их зүйлийг сурч мэдсэн. Тэндэхийн жирийн хүмүүс их ядуу амьдралтай. Гэхдээ тэд сэтгэлийн хөдөлгөөн ихтэй, гоё дуулж бүжиглэдэг, халуун газрын хүмүүс болохоор энэ зан нь Шведүүдээс их өөр, сайхан санагдсан. Дулаахан нарлаг цаг агаар нь маш их таалагдсан. Магадгүй хүйтэн харанхуй цаг агаараас нарыг санаад түр зуур зугтсан ч байж магадгүй. Кени улс Африкийн орон ч бүр тийм ядуу буурай орон биш гэж би боддог. Тэнд байхад бид Кени уул уруу сургуулиараа аялна. Морь унана.

Мөн Сафари аяллаараа Кени улс жуулчдыг татдаг. Харин Сомалид болсон дайнтай холбоотой заримдаа энд тэнд буутай цэргүүд зогсож түгшүүртэй болох үе байдаг байв. Би ер нь их аялах дуртай. Бага залуудаа өөр орны соёлыг таньж мэдэх өөр орчин нөхцөлд өөрийгөө сорих надад таалагддаг.

-Янжаагийн ойрын ирээдүйн төлөвлөгөө юу вэ?

-Би одоогоор Стокольмын их сургуулийн Эдийн засгийн сургуульд сурдаг. Болж өгвөл хичээлээ жаахан шахаж энэ зургадугаар сард дуусгаад сургуулиа төгсөх бодолтой байна. Шведийн их дээд сургуульд үзэх ёстой хичээлүүдээ шахаж хугацаанаас өмнө төгсөе гэвэл зөвшөөрдөг. Би сургуулиа хурдан төгсөж өөрийн сонирхсон чиглэлээр хурдан ажиллаж эхлэхийн тулд дөрвөн жилийн хичээлээ хоёр жилд багтаан үзэж дуусгах зорилттой байгаа.

Мөн үүний хажуугаар телевизийн шоу хөтөлбөрт оролцох саналууд ирээд байгаа нь хичээлээ шахаж үзэхэд жаахан анхаарал төвлөрөхгүй болгож магадгүй байдалтай байна. Удахгүй Францын нэг телевизтэй хамтарч тэдний нэвтрүүлэгт оролцох гэрээ байгуулах гэж байгаа.

Мөн ой тогтоолтынхоо төрөлд чансаагаа дээшлүүлэх дасгал сургуулилтаа тогтмол хийх хэрэгтэй. Би цаг заваа аль болох зөв зохицуулахыг л хичээж байна. 

Ирээдүйд сургуулиа төгсөөд аль нэг том байгууллагад тогтвортой ажил эрхлэх үү эсвэл өөрийн сонирхсон зүйлээ шууд хийх үү гэдэг дээр хараахан шийдвэр гаргаж амжаагүй байна. Өнөөдөр сошиал медиа их хүчтэй хөгжиж хүн авьяас чадвартай бас хөдөлмөрч бол  өөрийнхөө мэддэг чаддагийг бусадтай хуваалцах, олонд танигдах их өргөн боломжтой болоод байгаа.

Ялангуяа барууны орнууд, Америкт энэ бол цоо шинэ амьдралын хэв маяг, тренд болоод байна ч гэж хэлж болно. Иймд би паблик фигур болж Пи-Арын компанид өөрийнхөө сонирхсон зүйлээр хичээл заах, лекц унших, сургалт хийх зорилготой. Миний олон найз нөхөд энэ чиглэлээр маш амжилттай ажиллаж байгаа.

Гэхдээ би залуу хүн учир тэдний түвшинд хүрэхэд маш их туршлага мэдлэг хуримтлуулах хэрэгтэй. Ирээдүйд би өөрийн сонирхсон зүйлээрээ л бие даан ажиллана гэж боддог.

-Хэзээ нэгэн цагт Монголдоо ажиллах амьдрах бодол бий юу?

-Би Монгол хүн болохоороо Монгол эх орондоо их хайртай. Зарим зун амралтаараа эмээгийнхээ төрсөн нутаг Хөвсгөл аймгийн Цагаан-Үүр суманд очиж амардаг. Надад Монголын маань байгаль үнэхээр үзэсгэлэнтэй сайхан санагддаг. Мэдээж хэрэг Монгол ээж, аавтай хүний хувьд би хэзээ нэгэн цагт Монголдоо ирж ажиллах боломжтой гэж боддог. Монголд магадгүй хөгжиж байгаа орон гэдэг утгаараа баруунаас ч илүү боломж байгаа байх гэж би боддог.

-За сайхан ярилцсанд баярлалаа. Ирээдүйн ажил амьдралд нь амжилт хүсье.

Ярилцсан Б.Эрхэмбаяр

 
http://erkhembayar.blogspot.com-с нийтлэв.