42 жилийн хугацаанд Монгол эмэгтэйчүүдийн хүүхэд төрүүлэх тоо 2.5 дахин буурчээ
Монгол Улсын хүн амын төрөлтийн түвшин өндөр, залуу насны бүтэцтэй байх 1969-1980 оны дунд үе хүртэл дунджаар хүн амын 21 хувь буюу 5 хүн тутмын нэг нь нөхөн үржихүйн насны эмэгтэйчүүд байжээ.
Энэ тоо 1990-ээд оноос хойш өсөж, дунджаар 30 хувь болжээ.
Тухайлбал, 2017 онд хүн ам 3.2 сая байгаагаас 1.6 сая (50.8%) нь эмэгтэйчүүд, тэдгээрийн 54 хувийг нөхөн үржихүйн буюу 15-49 насны эмэгтэйчүүд эзэлж байна.
Өөрөөр хэлбэл, 3 хүн тутмын 1 нь нөхөн үржихүйн насны эмэгтэй байгаа юм.
Төрөх насны эмэгтэйчүүдийн нийт хүн амд эзлэх хувь нэмэгдсэн хэдий ч төрүүлэх хүүхдийн тоо буурч байгаад нийгэм, эдийн засаг, амьдралын хэв маягийн өөрчлөлт, эмэгтэйчүүдийн боловсролын түвшин зэрэг олон хүчин зүйлээс шалтгаалж байгаа тухай Үндэсний Статистикийн Хорооны “Эмэгтэйчүүдийн нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд” судалгаанд дурджээ.
Хүн ам, орон сууцны тооллогоор 1979 онд анхны гэрлэлтийн дундаж нас эмэгтэйчүүдэд 22, эрэгтэйчүүдэд 20 байснаа 2010 оны тооллогоор эрэгтэй, эмэгтэйчүүдийн аль аль нь 5 жилээр хойшилжээ.
Түүнчлэн 1979 оны тооллогоор нийт эмэгтэйчүүдэд эзлэх дээд боловсролтой эмэгтэйчүүдийн эзлэх хувь 4.2 байснаа 2010 оны тооллогоор 22.7 болж нэмэгдсэн байна.
Дэлхий нийтээр 2010-2015 оны байдлаар нэг эмэгтэй амьдралынхаа хугацаанд 2-3 хүүхэд төрүүлж байгаа нь 1990-1995 оны түвшнээс гурваар буурчээ. Гэхдээ төрөлтийн түвшний өөрчлөлт нь улс орнуудад харилцан адилгүй байгаа юм. Монголчуудын хувьд ч дэлхийн дундажтай ойролцоо түвшинд байгаа ажээ.
Тодруулбал, Монгол эмэгтэйчүүд дунд нөхөн үржихүйн насны нэг эмэгтэйн амьдралынхаа хугацаанд төрүүлсэн хүүхдийн тоо (төрөлтийн нийлбэр коэффициент) 1975 онд 7 байснаа 1995 он хүртэл 5 жил тутамд 1-ээр буурч 3 болсон байна.
Харин 1995-2005 онд энэ тоо аажим буурч 2 орчим байснаа, 2005 оноос аажмаар нэмэгдсээр, 2015 онд 3 болж, 2017 он хүртэл энэ хэмжээндээ тогтворжсон байна.
График 1, Төрөлтийн нийлбэр коэффициент(ТНК), 1975-2017 он
Өөрөөр хэлбэл, 2005 оноос хойш эмэгтэйчүүд хүүхэд төрүүлэх нь аажмаар нэмэгджээ. Гэхдээ 2016-2017 оны хувьд 0.2-р буураад байна.
Монгол Улс төрөлтийг дэмжих бодлого баримтлан эхчүүдийг төрүүлсэн хүүхдүүдийн тооноос нь хамааруулан, тухайлбал, 6, түүнээс дээш хүүхэдтэй эхэд “Алдарт эхийн I” одон, 4-5 хүүхэдтэй эхэд “Алдарт эхийн II” одон олгодог системтэй.
Одон авсан эхчүүдийн тоог харвал, 2010 онд 125.6 мянга байснаа 2017 онд 214.7 мянга болж, 71 хувиар өссөн байна.
Хүснэгт, Алдарт эхийн одонтой эхчүүдийн тоо, 2010-2017 он
Үүнд “Олон хүүхэд төрүүлж өсгөсөн эхийг урамшуулах тухай” хуульд 2011 оноос эхлэн 6, түүнээс дээш хүүхэд төрүүлж өсгөсөн эхийг I зэргийн, 4 хүүхэд төрүүлж өсгөсөн эхийг II зэргийн одонгоор шагнахаар нэмэлт өөрчлөлт оруулсан мөн нөлөөлжээ.
Хүснэгтээс үзвэл сүүлийн жилүүд дэх 15 ба түүнээс дээш насны эмэгтэйчүүдийн 12-13 хувь нь одонтой буюу дөрөв ба түүнээс дээш хүүхэдтэй байна.
