Дэлхийн Ван (Pluto) гаригийн тухай баримт, тайлбарууд

Дэлхийн ван хэр том гариг вэ?

Нарны аймгийн хамгийн гадна талын хүйтэн, харанхуй хэсэгт оршдогийн улмаас Дэлхийн ван гариг 1930 оныг хүртэл илрээгүй юм. Хамгийн анх түүнийг манай дэлхийтэй ижил хэмжээтэй гэж үзэж байсан. Харин одоо түүний хэмжээ 2,370 км диаметртэй болохыг батлаад одой гариг хэмээх ангилалд оруулдаг болсон.

Дэлхийн ванг Дэлхий, Сар, түүний дагуул Шэронтой харьцуулбал

Дэлхийн вангийн гадаргуу

Өндөр нягтралтай гэрэл зурагнаас Дэлхийн вангийн гадаргуу дээр 3,500 орчим метр өндөртэй мөсөн уулс байгааг илрүүллээ. Ойрхон татах хүчний үйлчлэл үзүүлэх том гариг байхгүй тул геологийн идэвхжил муутай гэж тооцож байсан бол зурган дээр ямар нэг тогоо үүсээгүй, цэвэр гадаргуутай байгаа нь Дэлхийн ванг дотоод идэвхжил өндөртэй болохыг баталж байна.

New Horizons сансрын хөлгөөс авсан зурган дээр гарсан мөсөн уулс

Дэлхийн ван хэдэн сартай вэ?

Дэлхийн ван нь таван дагуултайгаас хамгийн том нь Шэрон (Charon). Дэлхийн ван болон Шэрон нь зөвхөн нэг талаараа өөд өөдөөсөө хардаг. Манай дэлхийн сар зөвхөн нэг талаа дэлхийд харуулдаг бол энэ хоёр нь харилцан бие биедээ нэг талаа харуулдаг.

Дэлхийн ван ба түүний хамгийн том сар Шэрон

Дэлхийн вангийн бүх дагуулууд

"Хос гариг" уу?

Дэлхийн ван болон Шэрон нь нэгэн төв цэгийг тойрч эргэлддэг. Нарны аймаг дахь цорын ганц хачин үзэгдэл буюу Дэлхийн ван, Шэрон хоёрын хүндийн төв цэг нь биетийнхээ гадна талд оршдог гэсэн үг. Энэ тогтоцоос нь болоод Олон Улсын Астрономийн Холбоо Дэлхийн ван, Шэрон хоёрыг “хос гариг” гэж нэрлэдэг байснаа сүүлд больж Шэроныг Дэлхийн вангийн дагуул гэж үзэх болжээ.

Дэлхийн ван дээр хэр хүйтэн бол?

Дэлхийн вангийн атмосфер нь нитроген, метан, карбон диоксидээс тогтдог. Атмосферын зузаан нь Дэлхийн вангийн Нар хүртлэх зайнаас хамаарч өөрчлөгддөг. Дэлхийн ван нарнаас холдох үед хий нь хөлдөж гадаргуу дээр унаснаар хийн давхарга нимгэрдэг. Дэлхийн вангийн гадаргуу дээрх хэм Цельсийн хасах 233-аас хасах 223-ын хооронд хэлбэлздэг.

NASA-гийн зураачийн бүтээсэн Дэлхийн вангийн гадаргууны төсөөлөл. Мөсөрхөг гадаргуу дээр тусч буй нар хэрхэн харагддаг, Шэрон дагуул хэр том харагддагийг дүрсэлжээ.

Бусад гаригаас юугаараа ялгаатай вэ?

Дэлхийн вангийн Нарыг тойрох зам нь бусад гаригуудаас нэлээд өөр, гажилттай байдаг. Заримдаа тэр зэргэлдээх Далайн ван (Neptune) гаригийн тойрог зам дотор орж наранд илүү ойрхон болдог. Харин холдох үедээ Нарнаас 7.3 тэрбум км зайнд очдог байна. Дэлхийн ван нь Нарыг нэг бүтэн тойрохдоо манай дэлхийн хэмжүүрээр 248 жилийг зарцуулдаг ажээ.

Гаригуудын эргэх замыг хажуугаас харуулсан нь

Гаригуудын эргэх замыг эгц дээрээс харуулсан нь

 

Эх сурвалж: Space.Com