"Газрын тос боловсруулах үйлдвэр барих $700 саяын зээлийн хэлэлцээр батлагдвал төсвийг тодотгох санал оруулна"

Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаанаар "Газрын тос боловсруулах үйлдвэр барих" төслийн инженерчлэл, худалдан авалт, барилга угсралтын 4 дүгээр багц ажил болон магадалшгүй бусад ажилд шаардагдах зардлыг санхүүжүүлэх зорилгоор Монгол Улсын Засгийн газар болон Бүгд Найрамдах Энэтхэг Улсын Экспорт-Импорт банк хооронд байгуулах Зээлийн хэлэлцээрийн төслийг хэлэлцэж, гишүүдийн олонх нь дэмжлээ. 

УИХ-ын гишүүн Р.Батболд: Энэтхэгийн ЭКСИМ банкнаас анх нэг тэрбум ам.долларын зээл авч байсан. Одоогоор ЕРС 1, 2, 3, 4 гэсэн төсөл хэрэгжиж байгаа. ЕРС 1 нь 203.3 сая ам.доллароор хийгдэж дууссан юм байна. Нэг тэрбум ам.доллароор дөрвөн жилийн өмнө газрын тос боловсруулах үйлдвэртэй болох байсан. Одоо бол 700 сая ам.долларын зээл нэмж авснаар энэ үйлдвэр хэзээ баригдаж дуусах вэ.

ЕРС 2, 3 нь 15-20 хувийн гүйцэтгэлтэй байгаа, яг хэзээ дуусах вэ. Мөнгө нь байгаа атлаа яагаад ажил хойшлоод удаашраад байгаа вэ? 700 сая ам.доллар нэмж аваад ЕРС 4 нь хугацаандаа дуусах уу. 

Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваан: Хоёр улсын Засгийн газар хоорондын зээлийн хэмжээ нэг тэрбум байсан бөгөөд Газрын боловсруулах үйлдвэрийг 1.2 тэрбум ам.доллароор барихаар ТЭЗҮ хийсэн. 

Нийт 1.7 тэрбум ам.доллар болж байгаа. Жинхэнэ нэмэгдэл нь 460 гаруй сая ам.доллар юм. ЕРС 4-ийг хэрэгжүүлэх тендерийг зарлаад компанийг шалгаруулчихсан. Түүнд өгөх төлбөрийн асуудлыг 1.6 жил хэлэлцээд зөвшөөрүүлсэн шийдвэрийг УИХ-аар хэлэлцэх гэж байна. 

Энэ зээл соёрхон батлагдсанаас хойш 36-38 сарын дараа Газрын тос боловсруулах үйлдвэр бүрэн ашиглалтад орно. 

Сангийн сайд Б.Жавхлан: Газрын тос боловсруулах үйлдвэр бүрэн ашиглалтад орох хугацааны хувьд үнэхээр эрсдэл үүссэн. Гэхдээ энэхүү эрсдэлийн дотоодоос шалтгаалах хүчин зүйл нь бага. 

Энэ төслийн ЕРС 1 нь 2019 онд эхлэнгүүт цар тахалтай тулсан. ЕРС 2, 3 нь 2023 онд эхлэх гэтэл гэрээнд асуудал үүссэн. 2019 онд зээлийн тоолуур эхэлсэн. Гэтэл 2023 онд 120 сая ам.доллар хэрэглээд явж байтал анхны гэрээгээр 64 сая ам.долларын үндсэн гэрээний төлбөрийн хугацаа нь болсон. ЕРС 2, 3-ын ажлын нэг ч чулуу тавиагүй байхад үндсэн зээлийн төлбөр эхэлчихсэн. 

Зээлийн нөхцөлийг янзлахгүй бол цаашдаа төсөл үргэлжлэх ямар ч боломжгүй болсон. Тиймээс төслийг дөрвөн ажилд задалж тохируулснаар зээлийн үндсэн төлбөрийг 2030 он хүртэл хойшлуулж чадсан. 

Төсөв хэлэлцэж байх үед энэ төслийн нэмэлт санхүүжүүлэлтийн асуудал огт яригдаагүй. Учир нь Энэтхэгийн талаас огт хариу өгөөгүй, тодорхойгүй байсан. Эцсийн байдлаар арванхоёрдугаар сарын 9-нд цахимаар мэдэгдэж, арванхоёрдугаар сарын 22-нд баталгаажаад шуудангаар ирсэн. 

Ам.долларын эх үүсвэртэй учраас төлбөрийн тэнцэл дээр бага дарамттай ирнэ. Тиймээс том төслүүдээ дуусгахын тулд нэг удаад зардлын хязгаарт оруулахгүй байх тусгай дүрэм гаргаж, нэг удаагийн хуулиар зохицуулалт хийхээс өөр аргагүй болно. Зээлийн хэлэлцээр соёрхон батлагдвал УИХ-ын хаврын чуулганаас төсөвт тодотгол хийж зохицуулах санал оруулна.