Хогны асуудлаа шийдсэн Булган аймгийн САЙН ТУРШЛАГА

 

Булган аймагт очсон, төвөөр нь дайран өнгөрсөн аялагчид хоггүй цэвэрхэн, ногоон байгууламж ихтэйг нь ярих нь элбэг. Үүнээс гадна хашаа бүрт шар, ногоон өнгийн хоёр хайрцаг байх нь шууд л нүдэнд тусна. Орон сууцны хороолол, гэр хороолол , замын хажууд яг адилхан хоёр сав зэрэгцүүлэн тавьсан байх бөгөөд шар нь энгийн, ногоон нь дахин ашиглах хог хаягдлын сав гэсэн хаягтай. Хашаан дотроосоо хогоо саванд хиймэгц гаднаас нь онгойлгож авч болохоор бүтэцтэй.

 

Булган сум/аймгийн төв/ "Хатуу хог хаягдлын менежментийн мастер төлөвлөгөө"-г аймгийн ИТХ-аар батлуулан 2011-2016 он, 2017-2020 онуудад хоёр үе шаттайгаар хэрэгжүүлэн ажиллаж байгаа аж.

Булган сумын орон сууцны гадаа 22, нийтийн эзэмшлийн талбайд 114, гэр хорооллын айл өрхийн хашаанд 2,037 ширхэг хог төрөлжүүлэн хийх хогийн савыг 2013, 2016, 2017, 2018 онд байрлуулсан байна.

Булган аймгийн иргэн Д.Баярмаа "Хашаа бүрт хоёр хогийн сав байрлуулсан ч иргэд хогоо ялгаж хийх нь дадал болохгүй байлаа. Тэр үед хогны машин ирээд бүх хогийг нийлүүлээд ачаад явдаг байсан. Хүүхэд маань "Угаасаа хольж авч яваад байгаа юм чинь хогоо ялгаж яах юм бэ" гэж асууж байв. Үүнийг ажигласан албаныхан дахин боловсруулах хог, энгийн хогийг ялган өөр өөр өдрүүдэд ачдаг болсон. Нэг л мэдэхэд айлууд хогоо ангилаад сурчихсан" хэмээн ярьж байлаа.

Энэ онд 833 айл өрхийн хашаанд хогийн сав байрлуулснаар Булган аймгийн төвийн гэр хорооллын айлууд бүгд хогоо эх үүсвэр дээр нь ангилан хаях боломжтой болжээ. Тиймээс үргэлжлүүлэн сумдын нийтийн эзэмшлийн талбайд хогийн сав тавихаар сум бүрт 10 хогийн сав олгоод байгаа юм байна.

Түүнчлэн сумдын хатуу хог хаягдлыг бууруулах, төвлөрсөн хогийн цэгүүдийг цэгцлэн хогийг дарж булах зорилгоор 15 сум, нэг тосгонд ухдаг, түрдэг трактор хог тээвэрлэх өөрөө буулгагч автомашин олгожээ.

Тус аймгийн БОАЖГ-аас "Ногоон хөгжил" хөтөлбөрийн хүрээнд хийсэн судалгаагаар/2016/ аймгийн төвд жилд дунджаар 9,881.1 тн хог хаягдал үүсдэг байна.

Зуны улиралд нэг өдөрт 18,332 кг хог үүсдгээс:

• 24 хувь нь хүнсний,
• 11 хувь нь цаас,
• 12 хувь нь хуванцар, 
• 20 хувь нь шил,
• 22 хувь нь үнс,
• 3 хувь нь даавуу,
• 5 хувь нь металл,
• 2.3 хувь нь эмнэлгийн болон аюултай хог хаягдал,
• 2 хувь нь бусад хог хаягдал гардаг болох нь тогтоогджээ.

Тэгвэл өвлийн улиралд нэг өдөрт хог хаягдал 27 кг болж өсдөг бөгөөд энэ үед үнс нурам 27 хувиар нэмэгддэг байна.

Сонирхуулахад, хогны асуудлаа шийдвэрлэсэн гэж хэлэхэд буруудахгүй тус аймагт Азийн хөгжлийн банкны 8.5 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтээр аймгийн төвийн цэвэрлэх байгууламж барих ажил хийгдэж байгаа ажээ. Тус цэвэрлэх байгууламж нь хоногт 3,000 м/куб бохир ус хүлээн авч цэвэрлэх хүчин чадалтай байх гэнэ.