Усны газар, БОУАӨЯ-ны санаачилгаар 2024 оны гуравдугаар сарын 22-нд анх "333 нуур" санаачилгыг хэрэгжүүлж эхлэхээр болсон байдаг. 

Чухам яагаад 333 гэж тоо заасан бэ гэвэл сум болгоныг нэг нууртай болгох зорилготой. Энэ жил манай улсын нутаг дэвсгэрт бороо хур элбэг орлоо. Бороо орох тоолонд асар их хэмжээний ус гол, гуу жалга руу урсаж үерлэсэн. 

Боломжтой бол хуурай жалга, сайр болгон дээр жижиг хөв цөөрөм байгуулбал тэндээс амьтад ундаалж болно. Бороо орж үерлэхээс айж суух биш, харин эсрэгээрээ хөв цөөрмүүд маань дүүрлээ гэж баярладаг болж хувирах юм.

Хэрэв ган нүүрлэвэл хуримтлагдсан усаараа мал амьтдаа ундаалж, эсвэл газар тариаландаа хэрэглэх зориулалтаар аюулыг боломж болгон хувиргах нь чухал. 

Хиймэл дагуулаас зураг дарахад өндөрлөгийн ялгаанаас шалтгаалан 54,000 байршилд хөв цөөрөм байгуулах боломжтой гэх тооцоолол гарсан. 

Дээрх тооцооллыг 21 сав газрын захиргаанд өгч, сум болгоны удирдлагуудтай уулзах зарчмыг баримтлан ажилласнаар яг одоо 318 байршлыг тогтоогоод байна. Өөрөөр хэлбэл 318 байршилд хөв цөөрөм байгуулах боломжтойг эхний ээлжид тогтоолоо. 

Хөв цөөрөм байгуулах боломжит дараах таван зорилгыг дэвшүүлсэн. 

1. Хүн амын усан хангамж
2. Мал аж ахуйн усан хангамжийг нэмэгдүүлэх
3. Газар тариалангийн усан хангамжийг нэмэгдүүлэх
4. Үерээс хамгаалах
5. Бусад усны хэрэглээг нэмэгдүүлэх, экологийн тэнцвэрт байдлыг дэмжих зорилгоор хөв цөөрөм байгуулж эхэлж байна.

Түрүүн дурдсанчлан 318 байршилд энэ оны төгсгөл гэхэд зургаан төрлийн жишиг техникийн зураг гаргана. Мөн хувилбаруудыг дэвшүүлж байна.

Үүнд:

• Булаг шанд, горхины хөлийг дагасан хөв цөөрөм байгуулна. Өөрөөр хэлбэл байнгын тэжээлтэй жижиг булаг, горхины хөлийг дагаж хөв цөөрөм байгуулах зургийг хийж байна. 500,000 метр кубээс илүүгүй хэмжээний усыг хуримтлуулсан усан сан, нуур, хөв цөөрөм бий болгоно. Хэмжээ дунджаар 200-600 метр байна. 
• Хоёр дахь хувилбар нь хуурай сайр, жалга дагасан хөв цөөрмийн ажил. Жалга, хуурай сайр дээр бууж байгаа үерийн усыг тогтоон барих арга хэмжээ гэсэн үг. 
• Дараагийн хувилбар нь дэлхий даяар 1,800 гаруй томоохон хэмжээний усан сан бий. Ялангуяа говийн бүсүүд дээр асар их хэмжээний ус ууршаад алга болчихдог. Тийм учраас арай гэж цуглуулж, зардал гаргасан усаа ууршуулж алдахын оронд тэр усаараа газрын доорх усыг тэжээх, нөөцийг нэмэгдүүлэх арга хэмжээнүүд байгаа эсэхийг судалж байна. 

Хувилбар болгонд санхүүгийн жишиг тооцоолол хийж байгаа. 

Санхүүжилтийн арга хэлбэрийг дараах гурван төрлөөр гаргасан. 

1. Улсын төсөв. Мөнх цасны хайлж байгаа усыг тогтоон барих ямар арга замууд байгааг судалж, улсын төсвийн хөрөнгөөр зарим хөв цөөрмийг барих юм. 
2. Гадаадын санхүүгийн байгууллагуудаас мөнгө босгох. Бид дэлхийн санхүүгийн байгууллагуудаас тав орчим сая ам.долларын хөрөнгө босгох боломжтой болсон. Нэг хөв цөөрмийг ойролцоогоор 150 мянга орчим ам.доллар буюу 400-500 сая төгрөгөөр босгоно гэх төсөөлөлтэй байгаа.
3. Аж Ахуйн Нэгж, байгууллагуудтайгаа хамтарч хөв цөөрөм байгуулах ажилд хамгийн их найдлага тавьж байна. 

Усны нөөц бүрдүүлэх зорилгоор 330 хиймэл нуур байгуулна.

Хөв цөөрмүүдээ байгуулаад эхэлбэл Монгол улсад хур тунадасны усыг хуримтлуулах үйл ажиллагаа бодитоор эхэлж байгааг Усны газрын дарга З.Батбаяр хэллээ. 

Тэгвэл хувийн ААН-үүд зэрлэг амьтдын амьдрах орчныг сайжруулах, ундны усны хэрэгцээг хангах зорилгоор өөрсдийн санаачилгаар хөв цөөрөм байгуулж байна.

Тухайлбал Юнител групп Монгол орон даяар нийт 80 гаруй байршилд хөв цөөрөм байгуулжээ.  

Хөв цөөрөм нь зөвхөн зэрлэг амьтдын ундны эх үүсвэр болохоос гадна хүрээлэн буй орчныхоо агаарын хуурайшилтыг бууруулж, хөрсний чанарыг сайжруулан ургамал ургах таатай нөхцөлийг ч бий болгох эерэг нөлөөтэй.

Юнител групп нийгмийн хариуцлагын хүрээнд “Ногоон байгаасай” уриан дор байгаль орчин, экологийн тэнцвэртэй байдлыг хадгалах зорилгоор төрийн болон төрийн бус байгууллагуудтай хамтран ажиллаж, хэрэгжүүлж буй төслүүдийнхээ цар хүрээ, хүртээмжийг улам тэлсээр байгаа юм.