2024 оны гуравдугаар улирлын байдлаар нийт арилжааны банкууд 1.2 их наяд төгрөгийн "ногоон зээл" олгожээ. Энэ нь нийт зээлийн багцын 3.4 хувьтай тэнцэнэ. 

Бид 2030 он гэхэд ногоон зээлийн хэмжээг 10 хувьд хүргэх зорилтыг дэвшүүлсэн. Харин банк бус санхүүгийн байгууллагууд зээлийн багцынхаа таван хувьд хүргэнэ гэжээ. Өнөөдрийн байдлаар ногоон зээл олголт 2.4 хувьтай байна.

Цаашид банк санхүүгийн байгууллагууд тодорхой төсөл хөтөлбөрүүдэд ногоон зээл олгож, тэдгээрт шаардлагатай хөрөнгө санхүүг гадаадын зах зээл, дотоодод бонд босгох замаар шийдэх боломжтой. 

Ногоон зээл олгохдоо

• Ямар төслүүдийг хэрхэн яаж хэрэгжүүлэх вэ?
• Хэн ямар үүрэг оролцоотой байх вэ? 
• Үүнийг бодлогын хувьд хэрхэн яаж дэмжиж ажиллах юм бэ?
• Үүргээ биелүүлэхгүй байгаа хүмүүст ямар арга хэмжээ авах вэ? гэдэг асуудлаа тал талаас нээлттэй хэлэлцэж байна.

ХААН банк 2024 оны манлай банкаар ажиллаж байна.

Өнөөдрийн байдлаар ХААН банк нийт зээлийн багцын 5.6 хувь буюу 625 тэрбум төгрөгийн ногоон зээл олгосон. Тодруулбал 

• Бизнесийн таван төрөл
• Хэрэглээний таван төрөл буюу нийт 10 төрлийн ногоон зээл байна.

Бид жендэрийн мэдрэмжтэй буюу эмэгтэй бизнес эрхлэгчдийг дэмжих зээл олгож байгаа. Өнөөдрийн байдлаар нийт зээлийн багц 12.5 хувьд хүрсэн байна.

Ирэх жилийн эцсээр "Жендэрийн мэдрэмжтэй зээл"-ийг 14 хувьд хүргэх зорилго тавьсан. 

2025 оны эцэс гэхэд ХААН банкны

• Ногоон болон нийгмийн чиглэлийн зээлүүд 1.4 их наяд
• Эмэгтэйчүүдийн бизнес эрхлэлтийг дэмжих зээл 1.8 их наяд төгрөгт хүрнэ гэсэн тооцоололтой ажиллаж байна.

Олон улсын банк санхүүгийн байгууллагууд уур амьсгалын өөрчлөлтийг бууруулах, уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох бизнесийг санхүүжүүлэх дуртай байдаг.

Бидний зүгээс өнөөдрийн байдлаар нийт 1.1 тэрбум ам.долларын хөрөнгө татан төвлөрүүлсэн. Гэхдээ татан төвлөрүүлсэн эдгээр хөрөнгөө оновчтой төсөлд байршуулах ажил удаашралтай байна.

Тэгвэл яг НОГООН ТӨСӨЛ гэж ямар төслийг хэлэх вэ?, аль төслийг ингэж үзэх вэ?, бодлогын ямар арга хэмжээ авч байгаа болон энэ чиглэлд хувийн хэвшил хэрхэн хамтарч ажиллах ёстой зэрэг мэдээлэл бүдэг бадаг байгаа. Цаашид зорилтуудыг илүү нарийвчилж үзэх, тухайлсан шинэ бүтээгдэхүүнийг бий болгоход хамтарч ажиллах бүрэн боломжтойг ХААН банкны гүйцэтгэх захирал Р.Мөнхтуяа хэллээ. 

Хөдөө аж ахуй: 

Монгол Улсын малын тоо толгой бэлчээрийн даацтай харьцуулахад нэлээд өссөн. Энэ нь хөрс, газрын доройтолд нөлөөлдөг томоохон хүчин зүйл.

Хөдөө орон нутагт бэлчээр том асуудал. Тиймээс одоо хэрэгжүүлж буй төсөл хөтөлбөрүүддээ анхаарах нь чухал. 

Тодруулбал 

• Хөдөө аж ахуйн салбарт байгаль орчинд ээлтэй технологийг яаж ашиглах вэ?
• Хэрвээ ийм технологи ашигласан бол зээлийн хүүг нь илүү бууруулах уу?
• Энэ чиглэлд татаас хөнгөлөлт, чөлөөлөлтийг нь илүү өгөх үү? 

Мөн хөдөө аж ахуйн салбарт бусад чиглэлээр олон хөшүүрэг ашиглах ёстой. 

Эрчим хүч: 

Манай эрчим хүчний салбар үндсэндээ нүүрсэн дээр тулгуурладаг.

Энэ салбар өнөөдрийн байдлаар бараг 500 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай явж байна. Цаашид эрчим хүчний салбарт ямар шинэчлэл хийх, тэр дундаа байгаль орчинд ээлтэй сэргээгдэх цэвэр эрчим хүчийг хэрхэн ашиглах вэ гэдэг асуудалтай тулгарсан. 

Гадаадын хөрөнгө оруулагч нараас байнга хүсэлт тавьж байгаа.

Өөрөөр хэлбэл бид сэргээгдэх эрчим хүчний жишиг төслүүдийг хийгээд өгч болж байна. Гэхдээ нэг том асуудал бол тариф. Хэдэн төгрөгөөр Монгол Улсад нийлүүлэх вэ, гарч ирсэн эрчим хүчээ хэдээр зарах вэ гэдэг асуудал. 

Суурь реформ бол үнийг чөлөөлөх явдал. Үнэ тарифыг зах зээлийн зарчимд нь нийцүүлэх ажил чухал. 

Засгийн газрын зүгээс шинэчлэлийг эхлүүлж байгаа нь томоохон алхам боллоо. Цаашид сэргээгдэх эрчим хүч, цэвэр эрчим хүч ашигласан ААН, иргэнд хөнгөлөлт үзүүлдэг, бусад байдлаар дэмждэг тогтолцоогоо сайжруулаад явах ёстой.

Барилгын салбар: 

Барилга барихад ордог түүхий эд, бараа материалын байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөө их. Тиймээс ипотекийн зээлийн тодорхой нөхцөлүүдэд өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй.

Ялангуяа байгаль орчинд ээлтэй, эрчим хүчинд хэмнэлттэй, хог хаягдал бага гаргадаг амины орон сууц болон бусад төрлийн сууцанд ипотекийн зээлийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх нь чухал.

Иргэд банкнаас зээлээ аваад тогтвортой явах боломжийг бүрдүүлэх ёстой. Ингэхийн тулд зах зээлийн зарчимд нийцүүлж зөв хийх хэрэгтэй.