Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаар орчны бохирдлыг бууруулах талаар хэлэлцэж байна. 

Энэ үеэр Эрчим хүчний сайд Б.Чойжилсүрэн холбогдох мэдээлэл өгч, төлөөлөгчдийн асуултад хариулав. Нийслэлээс 500 тэрбум төгрөгийн бонд гаргахаар төлөвлөсөн. Үүний 177 тэрбум төгрөг нь орчны бохирдлыг бууруулах үйл ажиллагаанд зарцуулагдах юм байна. 

Эрчим хүчний сайд Б.Чойжилсүрэн "2022 оны наймдугаар сарын 31-нд намайг Эрчим хүчний сайдаар томилохдоо утааг бууруулах, эрчим хүчний эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэхэд анхаарч ажиллахыг Ерөнхий сайд үүрэг болгосон. Үүний дагуу 2022-2023 оны халаалтын улирлыг давж, холбогдох газрууд хамтран туршилт хийсэн. Туршилтынхаа үр дүнг танилцуулъя. 

Улаанбаатар хот өнөөдрийн байдлаар 540 орчим мянган тонн шахмал түлш түлж байгаа. Нэг тонн шахмал түлш үйлдвэрлэхэд мидлингээ үнэгүй авч байгаа хэр нь 450,000 төгрөгийн өртөгтэй. Харин ард иргэдэд 150,000 төгрөгөөр борлуулдаг. Үнийн зөрүү, алдагдлыг өнөөг хүртэл "Эрдэнэс Тавантолгой" ХХК дээр бичдэг.

Өнгөрсөн жилүүдэд утаа их байна, тэвчихэд хэцүү байна гэх шүүмжлэл их гарсан. Иймд мидлинг буюу түүхий эдээ хагас коксоор сольж үзэхээр туршлаа. Бид Хятад, Солонгос, Япон гээд олон улсын туршлагыг судаллаа. Үүнээс Хятад улсад байгаа технологийг хэрэглэх шийдвэрийг гаргасан. Хагас коксожсон 80 тонн түлш импортолж, баруун болон зүүн үйлдвэрт шахмал түлш үйлдвэрлэсэн. 97 удаагийн галлагаа хийсэн. Үр дүнг лабораторид шинжлүүлэв.

Ингэхэд

• Тоосонцор: Мидлингээр шахмал түлш хийхэд 157 мг/м3 байсан бол 43 мг/м3
• Дэгдэмхий: Ойролцоогоор 45 хувь буурсан
• Хүхрийн хэмжээ: 0.97 хувь байсан бол 0.41 хувь болсон. Энэ бол олон лабораторийн дундаж үр дүн" хэмээв.

Мөн тэрбээр "Нийслэлээс бонд гаргаж, та бүхэн 177.5 тэрбум төгрөгийн шийдвэрийг гаргасан тохиолдолд 115 мянган тонн хагас коксон бүтээгдэхүүнийг ойрын хугацаанд буюу арваннэгдүгээр сарын 15-н гэхэд тендер зарлан, Улаанбаатарт оруулж ирж үйлдвэрлээд 2023 оны арванхоёрдугаар сарын 15-наас 2024 оны нэгдүгээр сарын 31-ний хооронд түлж үзэх санал оруулж байна" гэв.

"177 тэрбум төгрөгийн өр тавьж, туршилт хийх нь байж боломгүй асуудал"

Түүний мэдээллийн дараа НИТХ-ын төлөөлөгч Б.Эрдэнэсүх "Улаанбаатар хот гэр хорооллоо дахин төлөвлөж, яндангүй болгож байж, агаар цэвэршинэ. Тэгж байж иргэд эрүүл агаараар амьсгална. Нүүрсээ гадагшаа гаргаад, коксжуулж оруулж ирнэ гэж байгаа нь ямар бодлого шийдвэргүй ажиллаж байгаагийн илрэл гэж харж байна. Та энэ тал дээр хэлэх баталгаа байна уу. Нийслэлийн иргэд дахин дахин туршилтад орсоор байх уу. 2019 оноос хойш угаартаж нас барсан хүмүүсийн тоон мэдээллийг мэдэж байгаа юу?" хэмээн асуув. 

Эрчим хүчний сайд Б.Чойжилсүрэн "Өнөөдөр бид нэг тонн шахмал түлшийг боловсруулаад түгээх зардал 450,000 төгрөг. Борлуулах үнэ нь 150,000 төгрөг. Нэг тонн түлшнээс 300,000 төгрөгийн алдагдал хүлээж байна. Мидлингийн хамгийн их утааны үзүүлэлт нь дэгдэмхий, 22 хувьтай байна. Харьцуулбал Багануурын нүүрс 42-45 хувь байна. 

Утааг бүрэн алга болгоно гэж гоё юм ярьж чадахгүй. Багасгая гэж байгаа юм. 177 тэрбум төгрөгөөр арванхоёрдугаар сарын 15-наас нэгдүгээр сарын 31-ний хооронд 45 хоног галлагаа хийнэ. 177 тэрбум төгрөгийн 30 орчим тэрбум нь асаагч, бусад нь хагас кокс байна. Мидлингээ хагас коксоор сольж үйлдвэрлэнэ. Энэ жил үйлдвэр байхгүй учраас БНХАУ-ын зах зээлээс хагас кокс импортлоод ирвэл нэг тонн шахмал түлшний үнэ 1.5 сая төгрөг болно. Нэг тонныг нь 150,000 юм уу 200,000 төгрөг болно байх, үүнээс илүү үнээр борлуулж чадахгүй. 

Монголдоо хагас коксыг үйлдвэрлэвэл түлшний өртөг 700 орчим мянган төгрөг болно.

Үүнийг хамгийн төгс төгөлдөр шийдэл гэж би ярихгүй. Зүгээр байснаас оролдоод үзье гэсэн шийдвэр гарч байгаа. Энэ өвөл Улаанбаатар хотод үүнийг түлж үзнэ, туршина гэсэн үг. Туршилт гэдэг үгнээс айхгүй, өөр арга байхгүй. Лабораторийн үр дүн бол одоо байгаагаас 50 орчим хувиар бага байгаа тул нийтээрээ хотоороо түлэхэд хэр хэмжээний үр дүн гарахыг туршина" гэлээ. 

Сайдын хэлснийг багцалбал Улаанбаатар хотын иргэд 2023-2024 оны өвөл хагас коксоор үйлдвэрлэсэн буюу шинэ түүхий эдээр үйлдвэрлэх түлшний туршилтад орцгоох нь байна. Мөн энэ онд багтан 600 мянган тоннын хүчин чадалтай хагас коксын үйлдвэрийг төр, хувийн хэвшлийн түншлэлээр Багануур барихаар төлөвлөж байгаа аж.

Төлөөлөгч Б.Эрдэнэсүх 177 тэрбум төгрөгийн өр тавьж, туршилт хийнэ гэж байгаа нь байж боломгүй асуудал хэмээн байр сууриа илэрхийлсэн. Энэ хариуд сайд Б.Чойжилсүрэн "Та бүхэн үүнийг шийднэ. Эс бол бид утаан дээрээ дорвитой ахиц гаргаж чадахгүй. Таны шүүмжилж байгаа үнэн, 177 тэрбум төгрөгийн өр тавиад 45 хоног шатаана гэдэг харамсмаар мөнгө мөн. Та бүхэнд өөр шийдэл байгаа бол Орчны бохирдлыг бууруулах үндэсний хороо, Эрчим хүчний яам, Тавантолгой түлш компаниуд хамтраад хөгжүүлэхэд бэлэн байна.

Одоо байгаа түлшийг галлагаатай танилцуулж, туршиж үзүүлнэ. Гэхдээ үүгээр утааг бүрэн шийднэ гэж байгаа юм биш. Одоо байгаа утааг хоёр дахин бууруулах талаар л ярьж байгаа. Хорт бодисыг ч мөн адил" гэв. 

ВИДЕО: