Амьдралын чанарын судалгаанд тулгуурлан тухайн улс орны нийгэм, эдийн засаг төдийгүй ард түмний сэтгэл зүйн сайн сайхан байдлыг тодорхойлдог. 

Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллага (ДЭМБ)-аас амьдралын чанарыг тодорхойлох богино хэмжээний асуумжийг боловсруулсан байдаг. Энэхүү асуумж нь амьдралын чанарын хүчин зүйлсийг бие, сэтгэл зүйн эрүүл мэнд, нийгмийн харилцаа, хүрээлэн буй орчин гэсэн хүчин зүйлсэд тулгуурлан судалдаг юм байна.

Манай улсад ч энэ төрлийн томоохон судалгаануудыг хийсэн.

Тэдгээр судалгааны ажлаас “Монголчуудын амьдралын чанарт нөлөөлөх зарим хүчин зүйлсийн судалгаа” нь юугаараа ялгаатай, шинэлэг талтай вэ гэвэл: 

Амьдралын чанарын хүчин зүйлсийг сэтгэл зүйтэй холбон судалсан. Өмнөх судалгаанууд нь

• Орон байрны нөхцөл
• Эрүүл мэнд
• Хүнс тэжээлийн хүртээмжтэй байдалд тулгуурлан судалсан байдаг учраас энэ удаагийнх арай шинэлэг талтай хэмээн харж байгаа.

Мөн амьдралын чанартай хамааралтай чухал хүчин зүйл гэж үзсэн тул тогтмол хэрэглэдэг мансууруулах бодис болон эмийн хэрэглээг асуусан. Авууштай тал нь судалгаанд оролцогчдын

• 69 хувьд нь тогтмол хэрэглэдэг мансууруулах бодисын хэрэглээ байгаагүй.
• 60 хувь нь тогтмол хэрэглэдэг эмийн хэрэглээ байхгүй. 

Эмийн хэрэглээний тухайд:

Монголчуудын дийлэнх хувь нь толгойн эм болон даралтын эмийг хэрэглэдэг нь ажиглагдсан.

Судалгааны гол үр дүн:

Амьдралын чанарын гол үзүүлэлтийг стандарт дундаж оноотой харьцуулсан шинжилгээг хийлээ. Тестийн үнэлгээгээр

• Бие, сэтгэл зүйн эрүүл мэнд болон хүрээлэн буй орчин дундаж онооноос бага.
• Нийгмийн харилцаа дундаж онооноос илүү сайн байгаа үр дүн гарсан.

Дээр дурдсанчлан дундаж утгуудаа бусад улс орны дундаж утгатай харьцуулахад: 

Хятад улсын дундаж утгатай ойролцоо түвшин ажиглагдсан. Харин Өмнөд Солонгос, АНУ-тай харьцуулахад дундаж утга арай доогуур түвшинд байна.

Орлого, нас, ам бүлийн тоо болон боловсролын түвшин гэх мэтчилэн ерөнхий мэдээлэлд харилцан хамаарлын шинжилгээ хийхэд нас болон боловсролын түвшинд эерэг багахан хэмжээний хамааралтай нь ажиглагдаж байгаа. Нас ахих эсвэл боловсролын түвшин нэмэгдэх тусам амьдралын чанар бага зэрэг дээшилдэг болох нь харагдлаа. 

 

Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

Боловсролын түвшин хүмүүсийн амьдралын чанарт хэрхэн нөлөөлж байгааг судлахад:

• сэтгэл зүйн эрүүл мэнд
• хүрээлэн буй орчинд статистик ач холбогдол бүхий үр дүн гарч, ялгаа харагдсан.

Мэргэжил эзэмшсэн эсэх нь тухайн хүний амьдралын чанарт нөлөөлж байна уу гэдгийг үнэлэхэд:

• сэтгэл зүйн эрүүл мэнд
• нийгмийн харилцаанд статистик ач холбогдол бүхий нөлөөгүй. Харин биеийн эрүүл мэнд болон хүрээлэн буй орчинд ач холбогдол бүхий нөлөө илэрсэн.

Тодруулбал биеийн эрүүл мэндэд боловсрол эзэмшсэн эсэх нь 42 хувийн нөлөөтэй. Хүрээлэн буй орчинд мэргэжил эзэмшсэн эсэх нь 44.2 хувийн нөлөөг үзүүлдэг юм байна.

Биеийн эрүүл мэндэд тогтмол хэрэглэдэг мансууруулах бодисын хэрэглээ нь 6.6 хувь, сэтгэл зүйн эрүүл мэндэд 5.7 хувийн, нийгмийн харилцаанд 7.8 хувийн, хүрээлэн буй орчинд 11.3 хувийн нөлөөг үзүүлж байгаа нь харагдсан.

Хүний ганцаардлын түвшин нэг оноогоор нэмэгдэхэд

• Биеийн эрүүл мэнд 0.4
• Түгшүүр 2.1
• Сэтгэл гутрал нь 0.7 нэгжээр буурдаг.

Харин боловсролын түвшин нэг нэгжээр нэмэгдэхэд биеийн эрүүл мэнд 3.6 нэгжээр нэмэгдэх боломжтой нь харагдаж байна.

Боловсролын түвшин сэтгэл зүйн эрүүл мэндийг 3.7 нэгжээр нэмэгдүүлж байна. Өөрөөр хэлбэл эерэг үр дүн харагдсан.

Нийгмийн харилцаанд гурван төрлийн ач холбогдолтой загвар байна.

• Түгшүүр
• Ганцаардал
• Боловсролын түвшин нийгмийн харилцаанд нөлөөлж чаддаг.

Судалгааны үр дүнг дүгнэвэл монголчуудын амьдралын чанар буюу биеийн эрүүл мэнд, сэтгэл зүйн эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчин зэрэг хүчин зүйлс олон улсын дундажтай харьцуулахад арай доогуур түвшинд байна.

Боловсролын түвшин амьдралын чанарт эерэг нөлөө үзүүлдэг.