mRNA вакцины технологийг бүтээсэн эрдэмтэд Нобелийн шагнал хүртэхээр болов

2023 оны Нобелийн шагналтнуудыг зарлах долоо хоног өчигдрөөс эхэлж байна.

Даваа гарагт анагаах ухааны салбарын шагналтнуудын нэрийг хамгийн түрүүнд зарлалаа. АНУ-ын эрдэмтэн Дрю Вэйсман, Унгарын эрдэмтэн Каталин Карико нар вакцины mRNA (messenger RNA) шинэ технологийг бүтээсэн ажлаараа анагаах ухааны Нобелийн шагналыг хүртэхээр болжээ.

Тэдний бүтээсэн технологиор үйлдвэрлэсэн вакцин коронавирусийн цар тахлын үеэр олон сая хүний амийг аварсан юм.

68 настай Карико, 64 настай Вейсман нар АНУ-ын Пенсильванийн Их сургуульд олон жил хамтран ажилласан судлаачид бөгөөд 2021 онд мөн энэ бүтээлээрээ нэр хүндтэй Ласкерын шагналыг хүртэж байжээ. Нобелийн шагнал авах болсон хүмүүс өмнө нь Ласкерын шагналыг авдаг гэсэн ойлголт шинжлэх ухааны салбарт түгээмэл байдаг.

Шведийн нийслэл Стокхольм хот дахь Нобелийн шагналын хороо шинжлэх ухааны нээлтийн үр дүнг батлагдтал олон арван жил хүлээсний эцэст шийдвэрээ гаргадаг уламжлалтай.

Харин  mRNA технологийн хувьд тус хороо энэ уламжлалаа эвдэж байна.

Дээрх эрдэмтэд mRNA технологийг 2005 онд бүтээсэн юм. Уг технологийг ашигласан анхны вакцинуудыг коронавирусийн цар тахлын үеэр Pfizer/BioNTech, Moderna компаниуд үйлдвэрлэж байв.

Вакцины уламжлалт технологи нь сулруулсан вирусийг хүний биед халдаадаг бол mRNA вакцин нь дархлааны системд вирусийн эсрэг хэрхэн ажиллахыг "заах" үүрэгтэй молекулыг хүний биед нэвтрүүлдэг юм.

Ийм технологийн санаа анх 1990 онд гарч байсан ч хүний биед эрсдэлгүй хэрэглэх аргыг Вейсман, Карико нар боловсруулах хүртэл амьдралд нэвтрүүлэх боломжгүй байжээ.

Одоо mRNA технологийг хорт хавдар, ханиад томуу, зүрхний шигдээс зэрэг өөр олон өвчнийг эмчлэхэд ашиглаж эхлээд байна.

Эрдэмтэд Нобелийн шагналын диплом, алтан медалийг $1 саяын мөнгөн шагналын хамт арванхоёрдугаар сарын 10-ны өдөр Стокхольм хотод гардаж авна.

Энэ нь Нобелийн шагналыг санаачлагч Альфред Нобелийн 1896 онд нас барсан өдөр юм.

Сонирхолтой нь Карикогийн гэр бүлийн хувьд Нобелийн шагнал анхны алтан медаль биш юм байна. Түүний охин Сюзан Франсиа сэлүүрт завины төрлөөр зуны олимпын наадмаас хоёр удаа алтан медаль хүртэж байжээ.

Эх сурвалж: AFP