"НҮБ-ын Дур зоргоор баривчлах асуудлаарх дүгнэлттэй санал нийлэх эсэхийг Х.Нямбаатар сайдаас асууя"
Шүүхийн шийдвэргүйгээр цагдан хорьж, дарамталж, айлган сүрдүүлж хэрэг хүлээлгэдэг талаарх асуудлаар УИХ-ын гишүүн С.Одонтуяа өнөөдөр мэдээлэл хийлээ.
С.Одонтуяа хэлэхдээ “Аравдугаар сарын 3-14-ний өдрүүдэд НҮБ-ын дур зоргоор саатуулах асуудал хариуцсан ажлын хэсэг Монголд ирж ажилласан. Тус ажлын хэсгийн урьдчилсан дүгнэлтээр үнэхээр ичмээр үр дүн гарсан байна. Тэд Монгол Улсад хууль, хүний эрх гэж байна уу гэдэгт ноцтой дүгнэлтүүд хийгээд явсан. Бид үүнийг зүгээр хараад орхиж болохгүй.
Учир нь дээрх дүгнэлтээр,
- Монгол Улсад шүүхийн шийдвэргүйгээр цагдан хорих явдал нь онцгой тохиолдол гэхээс илүү жирийн үзэгдэл болсон байна,
- Хуульч байлцуулахгүйгээр байцаалт авдаг явдал хэвшмэл болсон байна,
- Хүний эрхийг хамгаалагчдын хууль ёсны ажилд саад учруулах, тайван замаар үзэл бодлоо илэрхийлэх цуглаан, эвлэлдэн нэгдэх эрх чөлөөг хязгаарлагдаж болзошгүй. Үүнд анхаарал хандуулах ёстой талаар маш ноцтой дүгнэлт хийсэн.
Мөн 2020 онд нийт баривчлах ажиллагааны 99.3 хувь нь, 2021 онд 98.3 хувь нь ямар ч шүүхийн шийдвэргүйгээр хийгдсэн гэж НҮБ-ын шинжээчид дүгнэжээ.
Түүнээс гадна, цар тахлын үеийг далимдуулж хүмүүсийн тайван жагсах, цуглах, эвлэлдэн нэгдэх, үгээ хэлэх эрх чөлөөг хязгаарласан нь ёс зүйгүй зүйл болсныг онцолсон байгаа юм.
Тиймээс Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдад асуулга явуулж, УИХ-ын гишүүдийн өмнө энэ дүгнэлттэй хэр санал нийлж байгаа эсэхийг сонсмоор байна.
Хэрэв энэ дүгнэлт үнэхээр бодит байдал дээр газар авсан бол яаралтай засварлах ёстой. Үгүй бол уг дүгнэлтийг 2023 оны есдүгээр сард НҮБ-ын Хүний эрхийн зөвлөлийн 94 дүгээр чуулган дээр хэлэлцэнэ. Тус чуулган дээр яг энэ байдлаар хэлэлцвэл Монгол Улс дэлхийн шившиг болж, хүний эрхийн пунктээрээ маш олон байраар ухарна.
Тиймээс энэ асуудлыг онцгой анхаарч, ойрын үед хүний эрхийг дээдлэх, дээрдүүлэх талаар ямар хууль эрх зүйн арга хэмжээ авч, ямар хууль санаачлах гэж байгаа талаараа УИХ дээр яаралтай тайлагна гэсэн шаардлагыг салбарын сайдад хүргүүлж байна. Үнэхээр ийм зүйлүүд Монголд байгаа бол энэ нь маш ноцтой асуудал. Шаардлагатай тохиолдолд бид хүний эрхийн дэд хороог хуралдуулах боломжтой.
1921-1990 он, ялангуяа 1930-аад оны хэлмэгдлийн үеийн асуудлын ур уршиг өнөө болтол арилж дуусаагүй байна. Гэтэл ийм асуудлууд цаашид гарах ёсгүй" гэлээ.
Үргэлжлүүлэн "Монгол Улс хүний эрхийн эрх зүйт ёсны индексээр 131 улсаас 51 дүгээрт жагсаж байна. Хэрэв яг энэ тайланг НҮБ-ын чуулганд хэлэлцвэл хэд дахин ухрах эрсдэлтэй.
Бид хүний эрхийг дээдэлсэн асуудлыг нэгдүгээрт тавиад явахгүй бол Европын холбоо, НҮБ-ын янз бүрийн асуудал дээр хоригт орох магадлал өндөр байгаа. НҮБ-ын Тогтвортой хөгжлийн хамтын ажиллагааны хүрээнд хүмүүсийг жагсаж, цуглах, үзэл бодлоо илэрхийлэхэд хүний эрхийг зөрчиж болохгүй гэсэн зүйл бий. Үүнийг цагдаагийн байгууллагын зүгээс тасалдуулах явдал удаа дараа гарсан байна гэдгийг шинжээчид онцолжээ.
Монгол Улс НҮБ-ын 94 дүгээр чуулган хэлэлцэхээс өмнө хүний эрхийн асуудлууддаа онцгой анхаарах шаардлагатай. Олон улсын хүний эрхийн өмнө хүлээн үүргээ Монгол Улс биелүүлэх ёстой" гэдгийг нэмж хэллээ.
