ТАНИЛЦ: Хамгийн их болон бага санал авч УИХ-д сонгогдсон гишүүд
УИХ-ын сонгуулийн шинэ хуулийн дагуу 2020 оны хоёрдугаар сарын 1-нээс өмнө сонгуулийн тойргийг хуваах ёстой.
Энэ удаагийн УИХ-ын сонгуулийн тухай хуульд тойрог хуваах үндсэн зарчмыг анх удаа оруулж өгснийг Сонгуулийн Ерөнхий Хороо мэдээлж буй. Тодруулбал, аймаг, дүүргийн хүн амын тоо, засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгжийн хуваарь, газар нутгийн хэмжээ, байршил зэргийг харгалзан тойргийг хуваахаар хуульд заагаад буй.
Учир нь өмнөх сонгуулиудаар дээрх зарчмууд алдагдаж ирснийг СЕХ хүлээн зөвшөөрсөн юм.
УИХ-ын 2016 оны сонгуулиар гэхэд зөвхөн сонгогчийн тоотой харьцуулбал 76 тойрог маш их хол зөрүүтэй хуваагдсаныг бид өчигдөр танилцуулсан.
Нэг тойрогт ногдох сонгогчийн тоогоор хамгийн өндөр нь Чингэлтэй дүүргийн 63-р тойрог 41 мянган сонгогчтой байгаа бол хамгийн бага нь Ховд аймгийн 34, Хэнтий аймгийн 41-р тойрог 14 мянган сонгогчтой буюу 3 дахин бага сонгогчтой байна.
Хэдийгээр хөдөө, орон нутгийн сонгогчид нь тархан суурьшсан, тэдгээрт хүрэхэд илүү их мөнгөн зардал, цаг хугацаа шаарддаг ч нийт сонгогчийн тоо нь 3 дахин зөрүүтэй байгаа нь нэр дэвшигчдэд тулгарч буй гарааны тэгш бус нөхцөл юм. Нөгөө талд хамгийн чухал зүйл нь иргэд, сонгогчдын саналын жин буурах, харилцан адилгүй байх, ялгаварлан гадуурхагдах хамгийн том сөрөг талтай билээ.
Тэгвэл 2016 оны сонгуулийн үр дүнгээр хамгийн их болон хамгийн бага санал авч УИХ-ын гишүүн болсон хүмүүсийг тэдний авсан саналаар эрэмбэлэн дор хүргэж байна.
Энэ нь нэр дэвшигчид тойргийн хуваарилалтаас шалтгаалж ямар хэмжээний зөрүүтэй саналаар ялалт байгуулж байгааг харуулах зорилготой бөгөөд хэн нэгний нэр төрийг хамгаалах болон халдах зорилгогүй болно.
График 1, УИХ-д хамгийн олон тооны сонгогчийн санал авч сонгогдсон УИХ-ын 10 гишүүн:
График 2, Санал өгсөн сонгогчийн тооны хувьд хамгийн цөөн саналаар УИХ-д сонгогдсон 10 гишүүн:
Дээрх хоёр графикийг харвал, УИХ-д хамгийн их санал авч сонгогдсон Ж.Бат-Эрдэнэ гишүүний авсан санал хамгийн бага санал авч сонгогдсон гишүүнээс бараг 4 дахин их байгааг харж байна.
Ж.Бат-Эрдэнэ гишүүний сонгогдсон Булган аймаг нь дангаараа нэг тойрог буюу нийт 39 мянган сонгогчтой бол О.Баасанхүү гишүүний сонгогдсон Орхон аймгийн 47-р тойрог нь 21 мянга орчим буюу хоёр дахин бага сонгогчтой тойрог байх жишээтэй.
Өөрөөр хэлбэл, дээрх нь УИХ дахь иргэд, сонгогчийн саналын жин ямар хол зөрүүтэй байгааг харуулж байна.
Мөн нийслэлийн Чингэлтэй, Сүхбаатар, Сонгинохайрхан, Баянзүрх дүүрэгт амьдарч байгаа сонгогчдын саналын жин ч УИХ-д анхаарал татахуйц бага байгааг бид мэдээлсэн билээ.
