МОНГОЛ ХЭЛНИЙ ТАЙЛБАР ТОЛЬ: Эгшгээ урдаа авах уу, хойноо авах уу?

Үйл үг бүтээх “-л” дагаврыг хамгийн түгээмэл хэрэглэдэг бөгөөд түүнийхээ хэрээр ч энэ дагавартай үгсийг эргэлзэж алдаж бичих  нь олонтоо. Тиймээс үйл үг бүтээх “-л” дагаврыг хэрхэн зөв бичих дүрмийг тайлбарлавал:

 

Дүрэм зөрчигдөх тохиолдол:

• “-л” дагаврыг “с”-ээр төгссөн үгэнд залгахад хоёр заримдаг гийгүүлэгчийн хоорондох балархай эгшиг гээгдэж, үгийн үндэс эвдрэхээр байвал уг дагаврын шаардагдах эгшгийг ард нь бичнэ.

                        холтос+л=холтосло,    үндэс+л=үндэслэ,  хувцас+л=хувцасла

• Харин “хагас, нугас, шөрмөс, харгис” зэрэг үгийн төгсгөл дэх “с”-ийн өмнөх балархай эгшиг нь хоёр заримдаг гийгүүлэгчийн дунд биш бол “-л” дагаварт шаардагдах эгшгийг түүний өмнө бичнэ.

хагас+л=хагасал,    нугас+л=нугасал,    

шөрмөс+л=шөрмөсөл,    харгис+л=харгисал   

Энэ дүрэмд хамаарах зарим үгсийг зөв бичих нь: 

МОРЬ ХАРАХ

Морь харах - Бие засах, шингэн мөр үзэх, шээх

- Монголчуудын мал аж ахуйт соёлоос үүссэн хэлц. Зарим цээрлүүштэй зүйлийг хэлэхдээ эерүүлэн утга далдалж хэлэх ёс монголчуудад бий. Жишээ нь: үхэх гэдгийг шууд үхэх гээд хэлдэггүй, нас барах, өөд болох, амьсгал хураах, тэнгэр болох гэх мэтчилэнгээр эерүүлнэ. Үүний нэгэн адил шууд шээх гэж хэлэхгүй, морь харах гэж хэлдэг нь морьтой яваа монгол хүн гадаа уяан дээрх унаж яваа морио харж, нягталж байх шаардлагатай бөгөөд энэ гарч морио харчихаад ирэх утгаар төлөөлүүлэн эерүүлж хэлдэг байна.

МЭДЭЭЛЭЛ ТЕХНОЛОГИЙН ТОВЧИЛСОН ҮГС

IT – Information Technology /Мэдээлэл технологи/

FN  – Free Net /Чөлөөт сүлжээ/

LAN – Local Area Network /Дотоод сүлжээ/

Milnet – Military Network /Армийн сүлжээ/

NC – Network Computer /Сүлжээний компьютер/

ON – Open Network /Нээлттэй сүлжээ/

PAN – Personal Area Network /Хувийн орчны сүлжээ/

URL – Uniform Resource Locator /Хэлбэржсэн нөөц заагч/

VAN – Value-Added Network /Үнэлгээ нэмсэн сүлжээ/

WAN – Wide Area Network /Өргөн хүрээний сүлжээ/

WWW – World Wide Web /Дэлхий даяарх вэб/

Эх сурвалж: МОНГОЛ ХЭЛНИЙ ТАЙЛБАР ТОЛЬ