Монгол Улс тамхины хэрэглээгээр тэргүүлэх 10 орны нэг болжээ

Жил бүрийн тавдугаар сарын 31-нд "Тамхигүй дэлхийн өдөр" тохиодог билээ. Энэхүү арга хэмжээний хүрээнд Нийгмийн эрүүл 
мэндийн үндэсний төвөөс өнөөдөр мэдээлэл хийлээ. 

Тэд дам тамхидалт буюу бусдын татсан тамхины утаагаар амьсгалах нь ямар хортой болох, энэ талаар олон улсын хэмжээнд болон манай оронд баримтлаж байгаа бодлого, авч хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээний талаар дурдсан юм.

Дам тамхидалтын хор хөнөөл маш их гэдгийг хүн бүр мэддэг ч тэр бүр анхаарлаа хандуулдаггүй. Гэтэл ДЭМБ-ын мэдээлснээр хүн амын,

• 43.9 хувь нь гэртээ
• 55.8 хувь нь ажлын байранд тамхины утаанд хордсоны улмаас дэлхий нийтэд жил бүр 600 мянган хүн нас бардаг гэжээ. 

Тамхины утаа нь гэр болон ажлын байран дахь агаарыг бохирдуулагч гол хүчин зүйл аж. Тамхины утаатай өрөөнд нэг цаг байхад 15 ширхэг янжуур татсантай тэнцэх хэмжээний хорт бодисоор амьсгалдаг байна. Мөн тамхины утаанд 4000 гаруй төрлийн химийн бодис агуулагдаж байгаагаас 250 гаруй нь хортой бодис, 60 гаруй нь хавдар үүсгэдэг бодис аж. 

НЭМҮТ-ийн Халдварт бус өвчний тандалт сэргийлэлтийн албаны зөвлөх, доктор Г.Цэцэгдарийн хэлж буйгаар дам тамхидалт нь хүний амь насанд аюултай 40 гаруй өвчний шалтгаан болдог бөгөөд, 

• Уушгины хорт хавдрын 90-95 хувь
• Уушгины архаг өвчнүүдийн 80-85 хувь  
• Зүрхний шигдээс болон тархины харвалтаас шалтгаалсан нас баралтын 20-25 хувийг дам тамхидалтын нөлөөлөл эзэлдэг байна. 

Түүнчлэн жирэмсэн эмэгтэйчүүд тамхины утаанд өртөсний улмаас,

1. Ургийн өсөлт зогсох
2. Амьгүй төрөх
3. Жин бага
4. Амьдрах чадвар муу 
5. Сул дорой хүүхэд төрүүлдэг төдийгүй эх нь тамхи татдаг нярайн гэнэтийн нас баралт хоёр дахин их тохиолдож байгааг судлаачид тогтоосон гэж байлаа.

Монгол Улсын тухайд ДЭМБ-ын Тамхины хяналтын суурь конвенцид /2003 онд батлагдсан/ нэгдсэн 178 орны нэг бөгөөд 2004 онд нэгдэн орсоноос хойш эдүгээ 10 жил болж байгаа аж.

Иймд 2012 оны 10 дугаар 24-ний өдөр Тамхины хяналтын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийг УИХ баталсан бөгөөд 2013 оны гуравдугаар сарын 1-нээс хэрэгжүүлж эхэлсэн байгаа. 

Нийгмийн эрүүл мэндийн үндэсний төвөөс хийсэн өнөөдрийн мэдээлэлд ДЭМБ-ийн суурин төлөөлөгч Др.Су Нюунт-У оролцсон бөгөөд тэрбээр "Монгол Улс Тамхины хяналтын тухай сайн хуультай болсонд ДЭМБ-ын нэрийн өмнөөс баяр хүргэмээр байна. 

Нийгмийн эрүүл мэндийн үндэсний төвөөс өнөөдөр мэдээлэл хийлээ.

Гэсэн хэдий ч энэхүү хуульд зарим нэмэлт өөрчлөлт оруулах гэж байна. Тухайлбал, баар, ресторан, олон нийтийн газруудад тамхи татах цэг байгуулна гэнэ. Монгол Улсын үйлчилгээний салбарын зай талбай, хэмжээ бага шүү дээ. 

Гэтэл тамхи татах тусгай өрөө, цэг байгуулна гэж байгаа нь дам тамхидалтыг бий болгоно гэсэн үг юм" хэмээлээ.

ТООН МЭДЭЭ: МОНГОЛ УЛСАД

• 2003 оны байдлаар Улаанбаатар хотын насанд хүрсэн хүн амын 47 хувь (эр- 65%, эм-21%) нь тамхи татаж байгаа нь дэлхийд тамхины хэрэглээгээр тэргүүлэх 10 орны нэг болсон.
• Судалгаанд хамрагдсан өсвөр үеийнхний 15.2 хувь нь тамхи татдаг бөгөөд тэдний ихэнх нь 13-15 насандаа тамхи татаж эхэлсэн байна. 
• 2009 оны “Халдварт бус өвчин, осол гэмтлийн шалтгаан, эрсдэлт хүчин зүйлсийн тархалтын түвшин тогтоох судалгаа”-д хамрагдсан Монголын нийт хүн амын 27.7 хувь, үүнээс эрэгтэйчүүдийн 48 хувь, эмэгтэйчүүдийн 6.9 хувь нь тамхи татдаг болохыг тогтоосон.
• Монгол улсад Тамхины үйлдвэр 5, импортлогч 17-18 компани байна.
• Чингэлтэй дүүргийн хэмжээнд 100 хувь тамхигүй орчин бүрдүүлсэн 33 байгууллага байна.
• ЕБС-ийн сурагчдын 60.8 хувь нь дам тамхидалтад өртөж, 44.6 хувь нь тамхитай орчинд амьдардаг.