М.Мандхай: ХХААХҮ-ийн яам хувийн хэвшилд ₮554 тэрбумын татаасыг өгнө гэж байна

Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хороо өнөөдрийн хуралдаан 2025 оны төсвийн тухай асуудлыг хэлэлцэж байна. Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан гишүүдийн асуулт, хариултыг хүргэж байна.

УИХ-ын гишүүн М.Мандхай: Хүнс, Хөдөө Аж Ахуй, Хөнгөн Үйлдвэр (ХХААХҮ)-ийн сайдын урсгал зардал 2025 оны төсвийн санал дээр өмнөх оны төсвийн тодотголоос нийт 188.7 тэрбум төгрөг буюу 26.4 хувиар, 2023 оны гүйцэтгэлтэй харьцуулбал 541 тэрбум төгрөгөөр буюу 150 хувиар нэмэгдсэн. Энэ зардал өсөх болсон шалтгаан нь урсгал зардал болон улсын төсвөөс хувийн хэвшлийн байгууллагад олгох татаас нэмэгдсэн. 

Хувийн хэвшлийн байгууллагад 2023 онд 117.2 тэрбум, 2024 онд 337.4 тэрбум, 2025 оны төсөлд 554 тэрбум төгрөг буюу хагас их наяд төгрөгийн төсөв өгөхөөр тавигдсан байна. Улсын төсвөөс өгөх татаас жил бүр өсөн нэмэгдэж байгаа нь иргэн, аж ахуйн нэгж бүрийг бүрэн хамарч чадаж байна уу. Ингэж татаас олгосноор хөдөө аж ахуйн салбарын эдийн засаг яг ямар бодитой өсөлт нэмэгдэх вэ. 

Урсгал зардал дотор анхаарал татах гурван ангилал байна. Бусдаар гүйцэтгүүлсэн ажил үйлчилгээний төлбөр хураамжид 98.7 тэрбум төгрөг, бараа үйлчилгээний бусад зардалд 7.7 тэрбум төгрөг, норматив зардалд 28.6 тэрбум төгрөг зарцуулах гэж байна. Энэ тоо нэмэгдсэн шалтгаан нь юу вэ. Норматив зардлын задаргааг энэ оноос харах боломжгүй байна. 

Хөдөө Аж Ахуй, Хөнгөн Үйлдвэрийн сайд Ж.Энхбаяр: Улсаас энэ салбарт төрийн оролцоог бүх хүрээнд хязгаарлаж байгаа. 100 хувь хувийн хэвшлийг дэмжинэ. Энэ бүх мөнгө хувийн хэвшилд очно. Цар тахлын үеийг эргэн санаарай. Нэг сарын хугацаа алдахад Монгол Улс картын бараанд орж ирсэн. Хүнсний аюулгүй байдал ийм сул байсан. 

Тиймээс уул уурхайн таатай мөчлөгийг ашиглаад богино хугацаанд хувийн хэвшилдээ бүх талын дэмжлэгийг өргөн хүрээнд өгч байгаа. Мал аж ахуй, газар тариалан хоёроос хөнгөн үйлдвэрлэл, хүнсний үйлдвэрлэл гол түүхий авдаг. 

Надад 5.9 тэрбум төгрөгийн шинэ хөрөнгө оруулалт бий. Үүнд хөдөө аж ахуйн шинэчлэлийн арга хэмжээ байхгүй. Бид мөн адил олон улсын хандивлагч байгууллагатай хамтарч цахим хөдөө аж ахуй гэх нэгсэн платформыг хөгжүүлж байна. Малчны хотонд үйлдвэрлэж буй бүтээгдэхүүн, тоо мэдээлэл нийтэд ил тод байх юм. 

Сангийн сайд Б.Жавхлан: Хөдөө аж ахуйн салбарын ноос, арьс шир, хүнсний ногоо, сүү, улаан буудай гэсэн таван төрлийн бүтээгдэхүүнд урамшуулал өгдөг. Сүүлийн жилүүдэд хүнсний бүтээгдэхүүний урамшуулал хамгийн сайн үр дүнгээ өгч байгаа.

Хөдөө Аж Ахуй, Хөнгөн Үйлдвэрийн яамны урсгал зардал гэхээр яамны ажилчдын урсгал зардал гэж ойлгож болохгүй. Энэ нь тус яамнаас улсын хэмжээнд хэрэгжүүлж буй дөрвөн том хөтөлбөрийг санхүүжүүлж байгаа гэсэн үг.