ТАНИЛЦ: 2,500 хүн амтай Хэнтий аймгийн Бэрх хот

Бэрх хотын стандартын бус хөл бөмбөгийн талбайн талаар манай сайт өмнө нь сурвалжилж байсан билээ.

Энэ удаа уншигч та бүхэндээ 1995 онд УИХ-ын тогтоолоор хотын статустай болсон Хэнтий аймгийн Бэрх хотыг танилцуулъя. 

 

Хэнтий аймгийн төв Чингис хотоос зүүн хойд зүгт хатуу хучилттай замаар 70 гаруй километр давхиж Бэрх хотод очно. Хайлуур жоншны уурхай байх үед оросуудын амьдарч байсан гурван давхар тоосгон барилгууд, хотын төвийг сүлжсэн засмал зам, жижиг толгодын хормойд орших гэр хорооллууд тодхон харагдана.

Эзэнгүй болж цонх нь хагарсан дээр үеийн байгууламж, хааяа нэг хүн явах гудамж талбай, орон сууц, төрийн байгууллагуудын байшинг дагаж ургасан модод, хотын гадаад үзэмж анх ирж буй надад социализмын цаг хугацаагаар аялсан мэт мэдрэмж төрүүлнэ. 

 

 

Баримтат кино, хуучны зохиол дээрээс л дүрсэлж байсан газрынхаа талаар илүүг мэдэхээр Бэрх хотын захирагч бөгөөд Засаг дарга Ч.Энхжавхлантай уулзахад орон нутгийнхаа талаар дэлгэрэнгүй танилцуулж өглөө.  

"Энэ тосгон Оросуудыг амьдарч байхад байгуулагдсан. Оросууд энэ хотыг байгуулж өгсөн"

 

Тэрбээр "Бэрх хот маань нийтдээ 5,000 га гаруй эдэлбэр газартай. Албан ёсны бүртгэлээр 2,500 гаруй хүн байгаа бөгөөд бүртгэлгүй түр оршин суугчидтайгаа нийлээд 2,800 гаруй хүн ажиллаж амьдарч байна. 

Тухайн үед 6,000-7,000 хүн амьдарч байсан. Бэрх хотод маань дэд бүтэц хангалттай хөгжсөн. Гурван давхар 500 айлын 20-н орон сууц бий. Төрийн байгууллагууд барилга стандартын дагуу баригдсан бөгөөд халуун, хүйтэн ус, цэвэрлэх байгууламжтай. Орон нутгийн иргэд ч нэлээд хотожсон.  

 

 

Энэ уурхай Монгол Улсын төсвийн 20-30 хувийг хангадгаараа эдийн засгийн хувьд үр өгөөжтэй байсан. Тухайн үедээ түүх бүтээсэн газар. Түүний үр өгөөж эдийн засгийн хэмжээгээр Эрдэнэт хот, Монголросцветмет, Бор-Өндөрийн уурхай боссон юм. 2000 он гарахад нөөц баялаг нь дуусаж энд ажиллаж амьдарч байсан хүмүүс шилжин суурьших болсон. Тэр үед Бэрх хот 1,000 гаруй хүн амтай болтлоо багасаж байв. 

 

Байшин барилгуудын хаалга, цонх нь хагарч балгас болсон. Гурван өрөө байр 150,000 төгрөгөөр үнэлэгдэж байлаа. 2008 онд дулааны станц ажиллахаа больж улсын хэмжээнд томоохон хөлдөлт зарласан хүндхэн түүхтэй. Бэрхийн иргэд маань зовлон их үзэж байсан. Одоогоор орон нутаг буцаад хөгжиж байна. Гурван өрөө байрны үнэ 35-45 сая төгрөгийн үнэ хүрч, орон сууцнууд эзэнтэй болсон. Дээрээс нь барилга байгууламж, үйлчилгээ,  далд уурхайн музей, сургалт судалгааны төв, олон улсын хөтөлбөртэй сургууль зэрэг байгуулагдаж байгаа. 

"Манай бэрх харьцангуй хотожсон газар"

 

Яг үнэндээ сумын төв дээр Улаанбаатараас хүмүүс очоод амьдрахад орон сууц байхгүй. Гэр хорооллоос явж ажил үүргээ гүйцэтгэх хүн ховор. Харин манай Бэрхэд ирвэл орон сууц байна. Шилжин суурьшиж байгаа хүмүүст хөнгөлөлт үзүүлдэг. Мөн манай хотод Монгол Улсын хэмжээнд гуравхан байдаг олон улсын хөтөлбөртэй төрийн өмчийн сургууль байна. Ихэнх хүмүүс сургалтын чанар харж хот руу явдаг байсан бол одоо орон нутагтаа хүүхдүүдээ сургах боломжтой болсон. 

 

Хот уу, тосгон уу гэдэг дээр олон нийтийн сүлжээнд хэрүүл болсон. 1995 онд УИХ-ын тогтоолоор Бэрхийг "Бэрх хот" хэмээн өөрчилсөн. Тухайн үед манайх олон иргэдтэй байлаа. Харин одоо буцаад өсөж байгаа. Манай нутгаас Ерөний сайд Л.Оюун-Эрдэнэ, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Х.Нямбаатар, дуучин Базарсадын Болдбаатар, Шарк Ч.Анар, жүжигчин Г.Алтаншагай зэрэг олны танил хүмүүс төрсөн сайхан нутаг юм. Ерөнхийдөө Бэрхэд төрөөгүй ч дунд сургуулиа энд төгссөн хүмүүс их байдаг" хэмээн нутгийн талаар танилцуулсан юм. 

Тус хотод ойрын жилүүдэд хөрөнгө оруулалт, бүтээн байгуулалт сайн хийгдэж байгаа бөгөөд Монголын хаанаас ч, хэн ч ирж суурьшихад нээлттэй хэмээн Бэрх Ч.Энхжавхлан ярьсан юм.

Бэрх хотыг харуулсан гэрэл зургуудыг хүргэж байна