Дэлгүүрээс авсан талх нэг л мэдэхэд хөгцөрч, шинэхэн жимс, ногоогоо идэж амжаагүй байхад муудчихдаг тохиолдол цөөнгүй тохиолддог, тийм үү?

 

Бидний хувьд хоол хүнс худалдан авсан мөнгөөрөө хохироод өнгөрч буй мэт боловч идэлгүй ялгаж үлдээсэн хоол, хэрэглэж амжилгүй муутгасан хүнс маань үүнээс цааш ямар хор уршиг дагуулдгийг мэдэх үү? Тухайн хүнсийг боловсруулахад зарцуулсан энерги, байгалийн нөөц, хүч хөдөлмөр хий дэмий үрэгдэхээс гадна хүнсний хог хаягдлаас нийт метан хийн ялгарлын 8 хувь нь үүсдэг гэх тооцоо бий.

 

“2021 ОН ОЛОН УЛСЫН ЖИМС, ХҮНСНИЙ НОГООНЫ ЖИЛ”

2019 онд Азийн сангаас Улаанбаатар хотод хийсэн судалгаагаар хүнсний ногоо, жимс жимсгэнэ, үр тариа нь хэрэглэгчдийн гар дээр иртлээ тээвэрлэлт, хадгалалт, ялгалт, хүргэлтийн явцад 22-35 хувь нь хаягддаг гэсэн тооцоо гарчээ. Хоолны ширээн дээрх хаягдлыг тооцвол хоол хүнсний 45 хувь нь хог хаягдал болж байна гэж үзэж болох юм.

Уг асуудлын хүрээнд НҮБ-ын Хүнс, хөдөө аж ахуйн байгууллага, Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам хамтран оюутан залуучуудын дунд “Хүнсний хог хаягдлаа багасгая, дахин боловсруулъя, дахин ашиглая” сэдвийн хүрээнд дижитал, инновацлаг шийдэл гаргах зорилготой "Өөрчлөлтөд Залуусын Оролцоо" Хакатоныг өнгөрсөн 11 сард зохион байгуулжээ.

 

 

Хүнсний аюулгүй байдал, нийгмийн эрүүл мэндийг сайжруулахад залуучуудын оролцоо хувь нэмрийг нэмэгдүүлэх зорилготой олон улсын чиг хандлагатай уялдуулан зохион байгуулсан  уг хакатоны үеэр оюутан, залуус хүнсний хог хаягдлыг бууруулах, дахин боловсруулах, иргэдийг үйлдвэрлэгч, дахиварын цэгүүдтэй холбох, дэд бүтцийг бий болгох гэх мэт олон шинэлэг, бүтээлч санал гаргажээ.

Хүнсний хог хаягдлыг бууруулах зорилтын хүрээнд НҮБ-ын ХХААБ нь Засгийн газрууд болон бусад олон улсын байгууллагуудтай хамтран ажиллаж, уг асуудлын талаарх ойлголтыг нэмэгдүүлэн, хүнсний хог хаягдлыг бууруулах бодлого боловсруулах чиглэлээр ажиллаж, төр, хувийн хэвшил, иргэний нийгмийн байгууллагуудтай хамтран хүнсний нэмүү өртгийн сүлжээнд тариаланч, үйлдвэрлэгч, худалдаачдад туслалцаа өгч ажиллаж байна.

Түүнчлэн, олон нийт, хэрэглэгчдийн хандлага, хоол хүнсний хэрэглээ, худалдан авалтын муу зуршлыг өөрчлөхөд түлхүү анхаарч, хоол хүнстэй зөв харьцах, зөв хадгалах мэдлэгийг олгон хүнсний хог хаягдлаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авч байна.

Та бүхнийг дор бүрнээ  хүнсний хог хаягдлаа багасгахыг уриалан НҮБ-ын ХХААБ-аас дараах зөвлөмжүүдийг гаргасан байна.

1. Зөвхөн хэрэгтэй хүнсээ худалдаж авах (Дэлгүүр орохдоо худалдан авах хүнснийхээ жагсаалтыг урьдчилан гаргаж байгаарай)

2. Хэлбэр, дүрсээ алдсан жимс, ногоог ялгалгүй худалдан авах (Амт нь адилхан шүү дээ)
3. Хоол хүнсээ зааврын дагуу зөв, тохиромжтой нөхцөлд хадгалах
4. Хүнсний чанарыг алдагдуулахгүйгээр заасан хугацаанд нь хэрэглээрэй
5. Хоолоо бэлтгэхдээ хэрэгцээнээсээ хэтрүүлэхгүй байх
6. Хоолны үлдэгдлээ шууд хаялгүй, хөлдөөх эсвэл дараа нь өөр хоол хийхдээ ашиглах
7. Хүнсний хог хаягдлаа бордоо болгон ашиглах
8. Хоол хүнс, мөн түүнийг бэлтгэж буй хүмүүсийн талаар мэдлэгээ дээшлүүлж, хүндлэх
9. Дотоодод үйлдвэрлэсэн хоол хүнсийг өөрт ойр жижиг дэлгүүрээс худалдан авч, тэдний бизнесийг дэмжих
10. Усыг гамтай ашиглах (Бүх хүнсийг үйлдвэрлэхэд ус ашиглана шүү дээ. Усаа хайрлаарай)
11. Ус болон хөрсөө цэвэр байлгахын тулд батерей, будаг, гар утас, химийн бодис, дугуй зэрэг байгалийн нөөцийг сүйтгэдэг хог хаягдлуудаа энгийн хог хаягдалтайгаа бүү холиорой.
12. Илүү хоол хүнсээ бусадтай хуваалцаж, хэрэгцээт бүлгийн хүмүүст хоол хүнс тараадаг олон нийтийн байгууллага эсвэл халамжийн газарт туслаарай.

НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейгаас 2021 оныг Олон Улсын Жимс, Хүнсний ногооны жил болгон зарлаж, НҮБ-ын Хүнс, хөдөө аж ахуйн байгууллага (ХХААБ) энэ ажлыг хэрэгжүүлэгч гол байгууллагаар ажиллаж байна.

Тус аяны  хүрээнд жимс, хүнсний ногооны шимт тэжээллэг чанар, эрүүл мэндэд ашиг тустай байдлыг олон нийтэд таниулж, эдгээрийн зохистой хэрэглээг хэвшүүлж эрүүл хооллолтыг дэмжин сурталчлах зорилгоор ХХААБ-ын Монгол дахь төлөөлөгчийн газраас гаргасан бүх контентуудыг  Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) фэйсбүүк хуудсаар дамжуулан хүргэж байгаа билээ. хүнсчин баатартай хийсэн ярилцлага болон, ARTGER-тэй хамтран бүтээсэн нэвтрүүлгийг энэхүү холбоосоор хүлээн авч үзнэ үү.