Нийгмийн даатгалын шимтгэл нэмэгдсэнээр Тэтгэврийн сангийн орлого 107.6 тэрбум төгрөгөөр өсжээ
Иргэд албан журмаар болон сайн дураар нийгмийн даатгалын шимтгэл төлдөг. Тэгвэл таны төлсөн шимтгэл хэрхэн хуримтлагдаж, юунд зарцуулагддаг болон Нийгмийн даатгалын тухай хуульд орсон өөрчлөлт, 2019, 2020 оноос хэрэгжих зарим заалтын талаар таны мэдвэл зохих ойлголтуудыг эмхэтгэн хүргэж байна.
1. Нийгмийн даатгалын шимтгэлийг таван санд хуваан хуримтлуулдаг
Нийгмийн даатгалын шимтгэлд албан журмаар даатгуулагч таны төлсөн шимтгэлийн дийлэнх нь Тэтгэврийн даатгалын сан руу шилждэг.
- Тэтгэвэр,
- Тэтгэмж,
- Ажилгүйдэл,
- Эрүүл мэндийн даатгал
- Үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалах өвчний даатгалын сан гэсэн таван сангаас олгодог тэтгэвэр, тэтгэмж, төлбөр, хураамж, тусламж, үйлчилгээний тоо харилцан адилгүй бөгөөд нийт 30 төрөл байдаг.
2. Нийгмийн даатгалын сангийн чөлөөт мөнгөн үлдэгдлийг арилжааны банкуудад хадгалуулж, хүүгийн орлого олдог
2018 онд НДС-ийн чөлөөт мөнгөн үлдэгдэл болох 548 тэрбум төгрөгийг арилжааны найман банканд 13-15 хувийн хүүтэй байршуулжээ.
Мөн Арилжааны банкуудад хадгалагдаж байгаа нийт мөнгөний 20 орчим хувь нь НДС-гийнх гэдгийг НДЕГ-ын дарга Д.Зоригт хэлж байв.
Монголбанкны Мөнгөний бодлогын хороо арванхоёрдугаар сарын ээлжит хуралдаанаараа бодлогын хүүг 11 хувьд хэвээр хадгалах шийдвэр гаргаад байгаа билээ.
3. НД-ын шимтгэлийн хэмжээг 2020 он хүртэл үе шаттай нэмнэ
УИХ-аас 2030 он хүртэл Тэтгэврийн талаар баримтлах бодлогыг баталсан. Уг бодлогын хүрээнд нийгмийн даатгалын шимтгэлийг 2018 оноос 2.0%, 2019 оноос 1.0%, 2020 онд мөн 2.0% гээд нийт 5%-аар нэмэгдүүлэх шийдвэр гаргасан.
Ингэснээр 2019 оны нэгдүгээр сараас ажилтан 11.5, ажил олгогч 12.5-14.5 хувийн шимтгэл төлөх бол 2020 оноос ажилтан 12.5, ажил олгогч 13.5-15.5 хувийн шимтгэлийг Нийгмийн даатгалын санд төлөх болж байна.
Хүснэгтээр үзүүлбэл,
|
Он |
Даатгуулагчийн төрөл |
Тэтгэвэр /%/ |
Тэтгэмж /%/ |
Ажилгүйдэл /%/ |
ЭМД /%/ |
ҮОМШӨ /%/ |
Суутгалын хэмжээ /%/ |
НД-ын санд төлөх нийт хэмжээ /%/ |
|
2018 |
Ажил олгогч |
8 |
1 |
0.2 |
2 |
0.8 |
12 |
23 |
|
Ажилтан |
8 |
0.8 |
0.2 |
2 |
11 |
|||
|
2019 |
Ажил олгогч |
8.5 |
1 |
0.2 |
2 |
0.8 |
12.5 |
24 |
|
Ажилтан |
8.5 |
0.8 |
0.2 |
2 |
11.5 |
|||
|
2020 |
Ажил олгогч |
9.5 |
1 |
0.2 |
2 |
0.8 |
13.5 |
26 |
|
Ажилтан |
9.5 |
0.8 |
0.2 |
2 |
12.5 |
Сайн дураар даатгуулагчийн хувьд одоо (2018 онд) 13 хувийн шимтгэл төлж байгаа бол 2019 оноос 13.5, 2020 оноос 14.5 хувийн шимтгэл төлнө.
2018 оны аравдугаар сарын мэдээгээр ТДС-д 860.9 тэрбум төгрөгийн орлого орсноос 107.6 тэрбум төгрөг нь шимтгэлийн хувь хэмжээг нэмэгдүүлснээр орсон орлого байгаа аж.
2008 он хүртэл ААН, ажилтан нийлээд НДС-нд 30 хувийн шимтгэл төлдөг байсан бөгөөд тус оны нэгдүгээр сарын 1-нээс 8%-аар бууруулсан байна. Ингэснээр Тэтгэврийн даатгалын санд хуримтлагддаг байсан шимтгэл 5%-аар буурчээ. Гэтэл нөгөө талаас жил ирэх тусам тэтгэвэр авагчдын тоо болон дундаж нас нэмэгдэж байгаа аж. Тиймээс Тэтгэврийн даатгалын сангийн алдагдлыг бууруулахын тулд ажил олгогч, даатгуулагчийн шимтгэлийн хувь хэмжээг тус бүр 2.5 пунктээр нэмэгдүүлэх шийдвэр гаргажээ.
4. Тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн байвал зохих доод хугацааг жил бүр 3 сараар нэмэгдүүлнэ
Өндөр настны тэтгэврийг өөрийн хүсэлтээр эрэгтэй 60, эмэгтэй 55 насандаа тогтоолгох даатгуулагчийн тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн байвал зохих доод хугацаа энэ оны байдлаар 20 жил 3 сар байгаа. Цаашид уг хугацааг жил бүр 3 сараар нэмэгдүүлж, 2038 он гэхэд 25 жил тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн иргэд тэтгэвэр тогтоолгох эрхтэй болох нь.
Мөн тэтгэврийг дараалсан таван жилийн буюу 60 сарын дундаж цалингаас тогтоож байгаа. Тэгвэл 2019 оноос зургаан жил буюу 72 сар, 2020 оноос долоон жилийн буюу 84 сарын дундаж цалингаар тогтоохоор өөрчилсөн байна.
5. НДС 2018 онд 200 тэрбум төгрөгийн ашигтай ажилласан
Бусад тоон мэдээллүүд:
- НДС-нд энэ оны эхний 11 сарын байдлаар 1.8 их наяд төгрөгийн орлого орж, 1.6 их наяд төгрөгийн зарлагатай байна.
- 45 мянган ААН, 886.2 мянган ажилтан албан журмаар НДШ төлж байгаа бол сайн дураар 187.3 мянган иргэн даатгалын шимтгэл төлж байна.
- Улсын хэмжээнд 381.8 мянган иргэн нийгмийн даатгалын байгууллагаас сар бүр тэтгэвэр авдаг бөгөөд тэдгээрийн 60 хувь нь арилжааны банкнаас тэтгэвэр барьцаалсан зээл авжээ. 2018 оны арваннэгдүгээр сарын 30-ны байдлаар нийт 41,837 тэтгэвэр авагч 39.835 тэрбум төгрөгийн зээлийг жилийн 12 хувийн хүүтэйгээр авсан байна.
- Тэтгэвэрт гарсан нийт иргэдийн 40 орчим хувь нь 55, 60 наснаас өмнө тэтгэвэрт гарсан бөгөөд тэтгэвэр авах дундаж хугацааны илэрхийлэл 22 жил байгаа гэнэ.
