Улаанбаатар хотын хөрсний 47 метрийн гүнээс ч нянгийн бохирдол илэрчээ

Б.Бадамгарав, IKon.mn

2018 оны 12 сарын 4

iKon.MN

Гэрэл зургийг mpa.mn

-Нийслэлийн хөрсний 88 хувьд нянгийн бохирдол илэрсэн-

Нийслэлийн Байгаль орчны газраас санаачлан НҮБ-ын Хүүхдийн сангийн дэмжлэгтэйгээр өнөөдөр “Улаанбаатар хотын хөрсний доройтол ба эрүүл ахуй” сэдвээр хэлэлцүүлэг зохион байгууллаа. Энэхүү хэлэлцүүлэгт төрийн болон хувийн хэвшлийн төлөөлөл, түүнчлэн иргэний нийгмийн байгууллагууд оролцож, нийслэл хотын хөрсний өнөөгийн байдал болон цаашид хэрэгжүүлэх арга хэмжээнүүдийн тухай хэлэлцсэн юм.

Улаанбаатар хотын хөрснөөс дээж аван судлахад 88 хувьд нь нянгийн бохирдол илэрч, хөрс их хэмжээгээр бохирдсон нь тогтоогдсон тухай нийслэлийн Байгаль орчны газрын дарга Э.Баттулга хэллээ. Мөн хотжилтоос үүдсэн хөрсний бохирдол, эрүүл ахуйн асуудалд нэн тэргүүнд анхаарлаа хандуулж ажиллахгүй бол аюулын харанга дэлдэж байгааг ч онцолж байв. Нийслэлийн хэмжээнд эвдэрсэн газрын тооллого судалгааг мөн саяхан явуулжээ. Ингэхэд барилгын салбарт ашиглагддаг ашигт малтмалын олборлолтоос газрын хөрс хамгийн ихээр эвдэрсэн байжээ.

Гэрэл зургийг mpa.mn

Эдгээр судалгаанд үндэслэн нийслэлийн Байгаль орчны газраас Улаанбаатар хотын ногоон байгууламжид бохирдлыг сайтар шингээдэг мод, бутыг тарих, ургамлын төрөл зүйл нь цөөрсөн зарим газарт зөгий үржүүлэх аргаар нөхөн сэргээлт хийхээр болсон байна. Энэ талаар нийслэлийн Байгаль орчны газрын дарга Э.Баттулга “Ургамлын төрөл зүйл нь цөөрсөн, ядмаг болсон газруудад зөгийг ашиглая гэсэн чиглэл барьж байна. Учир нь зөгий тоос хүртээдэг амьтан. Энэ жил загвар төслийг Их, Бага Баяны орон нутгийн хамгаалалттай газар буюу Сэлбэ голын эхэнд хэрэгжүүлсэн нь тун амжилттай болсон. Тиймээс ирэх жилээс эхлэн хувийн хэвшлийнхэн буюу зөгий үржүүлэгчдээ дэмжиж ажиллана. Мөн ирэх оны нэгдүгээр сарын 1-нээс голын хамгаалалтын бүсэд амьдарч буй айл өрхүүдийг битүүмжлэлгүй жорлон ашиглахыг хориглосон. Нийслэлийн иргэдийн ундны усны аюулгүй байдалд чиглэсэн нэг том алхам” гэлээ.

Нийслэлийн хөрсний бохирдолд хамгийн ихээр нөлөөлж буй нь нүхэн жорлон болон хог хаягдлын асуудал гэдгийг оролцогчид хэлж байна. Нийслэлийн гэр хороололд 800,000 гаруй оршин суугч амьдарч байгаагийн 95 хувь нь нүхэн жорлон ашигладаг. Одоогийн байдлаар хотод нийт 190,000 нүхэн жорлон байдаг аж. Улаанбаатар хотын хөрсөнд хамгийн их бохирдол илрэх дундаж гүн нь 2.8 метр байгаа нь нүхэн жорлонгийн дундаж гүнтэй ойролцоо байгаа юм.

Түүнчлэн нүхэн жорлон нь хөрсний бохирдол үүсгээд зогсохгүй гүний усыг эмгэг төрөгч бичил биетээр бохирдуулж байгаа нь нотлогдсон байна. Тодруулбал, гадаргад ойрхон буюу 1.5 метр гүн худгийн усанд шинжилгээ хийхэд нянгийн бохирдол их байгаа бол 47 метр гүн худгийн усыг шинжлэхэд нян бага зэрэг илэрчээ. Түүнчлэн хог хаягдлын менежмент хангалтгүй байгаагаас хөрс ихээр бохирдож буй юм. Тиймээс хог хаягдлыг эх үүсвэр дээр нь ялгах, ангилах тогтолцоог нэвтрүүлэх, үүнд шат шатны хяналтын тогтолцоог бий болгох шаардлагатай байгаа зэргийг өнөөдрийн хэлэлцүүлгээр хөндөж байна.

Эдгээр асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд төрийн болон хувийн нийт 10 гаруй байгууллага хөрс судлалын чиглэлээр ажилладаг. Гэтэл хоорондын уялдаа холбоо бага байгаагаас нэгнийхээ судалгааг давхардуулах, хэрэгжүүлж буй төсөл, ажил нь үр дүн багатай байх зэрэг дутагдал гардаг байна. Иймд байгууллагууд хоорондоо уялдаа холбоотой ажиллах, бодит үр дүнд хүрэхийг зорьж байгаа юм.

Гэрэл зургийг mpa.mn

Ш.Батдэлгэр: Бохирдсон хөрсийг цэвэршүүлэх технологийг нэвтрүүлэх шаардлагатай байна

НЭМҮТ-ийн эрдэм шинжилгээний ажилтан Ш.Батдэлгэр: Хөрсний бохирдол иргэдийн эрүүл мэндэд хэрхэн нөлөөлж байгааг НЭМҮТ-өөс судаллаа. Судалгаагаар хөрсний бохирдлоос шалтгаалан цусан суулга, халдварт шар зэрэг өвчин үүсэхэд нөлөөлж байгаа нь тогтоогдсон. Гэдэсний халдварт өвчнөөр өвчилсөн 1,300 гаруй хүний мэдээллийг хөрсний бохирдлын үзүүлэлттэй харьцуулж үзэхэд тодорхой хэмжээнд нөлөөлж байна. Мөн гэдэсний халдварт өвчлөл 0-4 насны хүүхдүүдэд их тохиолдож байгаа. Цаашид авах арга хэмжээний тухайд хөрсний бохирдлоос хүн амын эрүүл мэндэд үзүүлэх нөлөөллийг нарийвчлан судлах хэрэгтэй байгаагаас гадна бохирдсон хөрсийг цэвэршүүлэх технологийг нэвтрүүлэх шаардлагатай гэж үзэж байна.

Б.Баясгалан: Чингэлтэй, Сүхбаатар, Сонгинохайрхан дүүргүүдэд хөрсний бохирдол их байна

МХЕГ-ын Эрүүл ахуй, халдвар хамгааллын хяналтын улсын ахлах байцаагч Б.Баясгалан: Манай байгууллага Улаанбаатар хотод 74 цэгээс дээж авч хар тугалга, мөнгөн ус, цацрагийн үзүүлэлтээр шинжилдэг. Үүний зэрэгцээ аймгуудын хөрснөөс дээж авч шинжилж байна. Шинжилгээгээр Улаанбаатар хотын хөрсний 50 гаруй хувь нь их, дунд бохирдолтой байгаа бол аймгуудын хөрсний 40 орчим хувь нь их, дунд бохирдолтой гэсэн ангилалд орж байна.

Төвийн дүүргүүд буюу Чингэлтэй, Сүхбаатар, Сонгинохайрхан дүүргүүдэд гэр хороолол их байгаагаас үүдэн хөрсний бохирдол бусад дүүргээс их байна. Энэ нь хатуу, шингэн хог хаягдлын менежмент, угаадасны нүх хангалтгүй байгаагаас үүдэлтэй гэж болно. Үүнээс гадна төвлөрсөн шугамд холбогдоогүй машин угаалгын газрууд ч хөрсийг бохирдуулж байна.