Дэлхий дээрх долларын саятнуудын тоо 11.7 саяд хүрчээ

Дэлхий дээрх долларын саятнуудын тоо 11.7 саяд хүрчээ

Капиталист системд баял­гийг шударга бусаар хуваа­рилдгийг хэн ч мэднэ. 

Үүнд ямар ч шинэлэг зүйл байх­гүй. Бас орчин үеийн ертөнцөд капитализм нь эдийн засаг, нийгмийн цо­рын ганц систем хэвээр үлд­сэнд ч гайхах зүйл үгүй. 

Дэлхий дээр секунд тутамд шинэ саятнууд төрдөг гэх. Шинэ баячууд “мэндлэх” нь эдийн засгийн мөчлөгтэй холбоотой бөгөөд хямралын дараа санхүү, эдийн засгийн өсөлт гарч, тэдгээрийн гэрч нь бид болдог билээ. 

Өнөөдөр дэлхий дээр дол­ларын саятнууд хэд бай­на вэ. Тэд яаж ийнхүү бая­жив. Тэдний үндэс, угсаа яаж өөрчлөгдөж байна вэ. Фран­цын “Capgemini”, “Merrill Lynch Wealth Management” консалтинг компаниас жил бүр явуулдаг “World Wealth Report” тайлан тоо­цоог унш­санаар та эдгээр асуул­тын хариултыг багахан ч болов авч чадна. 

Саятнуудын хувьсал 

Дэлхий дээрх саятнуудын тоо 2008 онд эрс буурснаасаа хойш өдгөө рекорд түвшиндээ хүртэл нэмэгджээ. 

2008 онд АНУ-д ипо­те­кийн хямрал нүүр­лэхэд дэл­хий дээр 8.56 сая хүн нэг сая ам.доллараас дээш хө­рөн­гөтэй хэмээн тоологдож байсан. Тэгвэл дөрвөн жи­лийн дараа энэ тоо 11.97 сая болтлоо өсчээ. Энэ бол бараг 40 хувиар нэмэгдсэн гэсэн үг юм. 

Эдгээрийн 31 хувь буюу 3.73 сая нь АНУ-д харьяа­лалтай бол Хятадад 3.68, Европт 3.41 сая хүн баячуудын тоонд орж байна. Ла­тин Америк 520 мянган саятнаар дөрөвдүгээрт, Ойрх Дорнод 490 мянгаар тав­дугаарт бичигдэж байгаа бол хамгийн сүүлийн байрыг Африк тивийнхэн 140 мян­ган саятнаар мушгижээ.

Эндээс харахад АНУ-д хамгийн олон саятан амьдар­даг, тэдний хувьцааны нийт өртөг 12.7 их наяд ам.­дол­ларт хүрч байгаа нь тус улсын ноёрхлыг дахин ба­талж байна. Азийнхны “ал­тан түрийвчтэнүүд”-ийн хөрөн­гө 12.02 их ная­даар үнэлэгдэж байгаа бол Ев­ропын саятнуудын нийт хөрөнгө 10.9 их наяд ам.дол­ларын үнэд хүрэх аж. 

Хэрхэн баяжих вэ

“World Wealth Report” барим­таас үзэхэд их хэм­жээ­ний мөнгө олох хам­­гийн хурдан арга бол хувийн биз­нестэй болох гэдэг нь харагдаж байна. Дэл­хийн саят­нуудын 37 хувь нь ху­вийн үйлдвэр, компа­ниуд­тай аж. 

Мөн саятнуудын 24 хувь нь хувиараа хөдөлмөр эрхэлж, хөрөнгө мөнгө ху­римтлуулсан бол 18 хувь нь Уоррен Баффетын нэрлэснээр “Азтай сперматозоидын клуб”-ийнхэн юм. Энэ бол өв залгамжилж баяжсан хү­мүүс. 

Түүнчлэн 10 хувь нь хөрөнгө оруулалтаар баяж­сан бол ес орчим хувь нь ашигтай хувьцаа худалдан авч, хүүгээр нь амьдардаг саят­нууд гэнэ. Үүнээс гадна хоёр хувь нь тодорхойгүй за­маар баяжсан байдаг аж. 

Эндээс үзэхэд овсгоо, самбаатай хүмүүс л дэлхийн эдийн засгийн хөдөлгөгч хүч болдог байх нь. 
Саятнууд санхүүгийн ямар хэрэгслийг сонгодог вэ

Саятнуудын 29 хувь нь мөнгөө Засгийн газрын бо­лон төрийн бус компанийн үнэт цаас болгон хадгалахыг илүүд үздэг. Ингэснээр орло­гын тодорхой хувийг хүр­тээд, үрэх юм уу ашигтай биз­нест хөрөнгө оруулаад суух боломж бүрддэг байна. 

Тэгвэл 25 орчим хувь нь биржээр арилжаалагдаж буй хувийн компаниудын хувьцаанд хөрөнгө оруулдаг аж. Бас хуучинсаг үзэлтэй, чинээлэг хүмүүс ч бий. Саят­нуудын 21 хувийг бүр­дүүл­дэг тэд мөнгөө бэл­нээр хад­галах буюу бан­кинд бо­гино хугацаанд байршуул­даг гэ­нэ. 

Харин саятнуудын до­лоон хувь нь адреналин хэрэглэдэг шиг санхүүгийн эрс­дэлтэй үйл ажиллагаанд хөрөнгө оруулах замаар амьдар­даг байна. 

Бас нэгэн сонирхолтой баримт дурдахад хятадууд дэлхийн хөрөнгийг “өөртөө шингээх” нь нэмэгдэж байна. 2008 оноос хойш Ази-Номхон далайн бүсэд саятнуудын тоо 53 хувиар өссөнийг үүнийг гэрчилнэ. Энэ эрчээрээ явбал тун удахгүй АНУ-ыг гүйцэх бололтой. 

Гэхдээ нөгөө талаас нь үзэхэд “алтан түрийвч­тэнүүд” ихэвчлэн мөнгөө бодит эдийн засагт бус, сан­хүүгийн пирамид босгоход ашиглаж байгаа нь дэлхийн олон орны эдийн засагт сөргөөр нөлөөлж байна. Үүний хор хохирлыг тайл­барлахын тулд АНУ-д үүс­сэн ипотекийн хямрал дэл­хийн эдийн засагт хэрхэн нөлөөлс­нийг санахад л хангалттай. 

Үүнээс гадна бүс нутгийн эдийн засгийн хөгжилд тэгш бус хандлага нэмэгдэж байгаа нь геополитикийн дарамтыг уламж нэмэгдүүлж байна. Ялангуяа энэ нь Ойрх Дорнод, Африкт ажиглагдаж байгаа аж. Хөгжилтэй ор­нууд эдийн засгийн ашиг сонирх­лоо хамгаалахын тулд цэргийн хүч хэрэглэж, тэмц­лийг улам гааруулж байна.