Эрчим хүчний реформ хийх найман тэрбум төгрөгийн задаргааг ТАЙЛБАРЛАВ

2025 оны төсөв төлөвлөгөө боловсруулахад хэвлэл мэдээллийг оролцуулсан найман тэрбум төгрөгийн асуудал яригдсан. Энэ бол буруу мэдээлэл.

Найман тэрбум дотор ямар ажил хийгдэх задаргааг танилцуулъя.

Эрчим хүчний үндэсний хорооны зүгээс эрчим хүчний тарифын шинэчлэлийг хийж, үүний дараагийн судалгааны ажлууд, төрийн өмчит компанийн шинэчлэлийг хийх шаардлагатай байгаа.

Олон улсын зөвлөх үйлчилгээг авч ажиллуулна. Энэ дотор эрчим хүчний зах зээлийн чиглэлээр судалгаа хийх шаардлагатай. Нэг талдаа цахилгаан станц барих, нөгөө талдаа цахилгаан эрчим хүч авах гэж байгаа хоёр зах зээл бий болчхоод байгаа.

Энэ зах зээлийг хооронд нь уялдаа холбоотой болгох, бөөний зах зээлийг оруулж ирэх судалгааг хийхээр оруулсан.

Эрчим хүчний компаниуд олон жилийн хугацаанд алдагдалтай ажиллалаа. 2027 оны сүүл гэхэд эрчим хүчний салбарт дунд болон урт хугацааны зээлүүд төлөгдөж дуусахаар болж байгаа.

Энэ хугацаанд эрчим хүчний 3-4 компанийг сонгож, олон нийтийн компани болгох төлөвлөгөөг гаргасан. Ирэх оноос санхүүгийн аудит хийлгэнэ.

Эрчим хүчний компаниуд олон улсын стандартын дагуу нягтлан бодох бүртгэлийг хийлгэж ажиллана. Мөн төрийн өмчийн компанийн ТУЗ ажиллаж эхэлсний дараа эрчим хүчний компаниудын санхүүгийн найдвартай ажиллагаа сайжрах юм.

Эрчим хүчний шилжилт гэдэг нь ногоон эрчим хүчийг дэмжих асуудал. Энэ бодлогыг тодорхой болгох хэрэгтэй. 

Эрчим хүчний экспортын ажлыг ярьж байна. Бид дотооддоо учраа олоогүй буюу Монгол улс экспортын төслүүд дээрээ ямар стратеги бодлого баримтлах нь тодорхойгүй. Хүн болгоны цээжинд явж байдаг зүйл.

Бодлого стратеги тодорхой гаргаад олон улсын хөрөнгө оруулагчдаа татъя. Тийм учраас стратеги боловсруулах зөвлөх үйлчилгээг багтаасан. 

Эрчим хүчний үнэ тарифын индексжүүлэлт. Тарифын нэмэгдэл хөдөлсний дараа индексжүүлэлт хийгдэнэ. Мөн компани хоорондын урамшуулалт, зохицуулалтын тарифыг бүрдүүлэх ёстой. Эрчим хүчний компаниуд хөрөнгө оруулалт татаж цааш амжилттай ажиллахын тулд тариф нь тодорхой байх ёстой.

3-5 жил ямар орлого олох нь тодорхой байх ёстой.

Дулаан болон цахилгааны тоолуурыг нэвтрүүлэх суурь судалгаа, ТЭЗҮ хийх хэрэгтэй. 

Хэрэглээгээ хянах тоолуур айл өрхүүдэд байхгүй. Одоогоор Улаанбаатар хотын 300,000 гаруй айл дулааны тоолуур суурилуулах боломжит эхний тооцооллыг хийсэн байгаа. Цаашид судалгаа хийж тоолууржуулах ажлыг эхлүүлэх шаардлагатай.

Эрчим хүчний мега төслүүд дотор тархмал эх үүсвэрт зориулсан төсөв байхгүй. Тархмал эх үүсвэр гэдгийг дэмжсэн судалгаа хийж хэрэгжүүлэх хэрэгтэй.

Жишээлбэл Говь-Алтай, Архангай, Завхан зэрэг алслагдсан 60 суманд судалгаа хийж үзэхэд хүчдэлийн түвшин 200 вольт байх ёстой. Гэтэл бодит байдалд 180 вольт хүртэл түвшинд чанаргүй цахилгаан эрчим хүчийг хөдөөгийн айл өрхүүд хэрэглэж байгаа.

Энэ бүхнийг шийдэхийн тулд аймаг суманд сэргээгдэх эрчим хүч буюу нарны эх үүсвэрийг батарей хуримтлуур суурилуулах ажлыг цааш хэрэгжүүлэх юм.

Хэвлэлийн зардалд 500 саяас 1.5 тэрбум төгрөг тусгасан.