Төгрөгийн ханш сүүлийн 27 жилийн хугацаанд ам.долларын эсрэг 67 дахин суларчээ
Ам.долларын эсрэг төгрөгийн ханшийн түүхэн статистикийг хүргэж байна.
Төгрөгийн өнөөдрийн албан ханш ам.долларын эсрэг 2660.69 төгрөгтэй тэнцэж байгаа нь жилийн өмнөх энэ өдрөөс төгрөг 199.52 буюу 200 орчим төгрөгөөр жилийн дотор гэхэд сулраад байгаа юм.
Тэгвэл төгрөгийн ам.доллартай харьцах ханш 1992 онд 40 төгрөгтэй тэнцэж байжээ.
Үүнээс үзвэл төгрөг сүүлийн 27 жилийн хугацаанд 67 дахин суларсан байгааг графикаас харж болно.
График, Төгрөгийн ам.долларын эсрэг харьцах ханш, 1990-2019 он, Эх сурвалж: ҮСХ, Монголбанк
(График дээгүүр хулганаа чирж дэлгэрэнгүй мэдээлэл харах боломжтой)
Монголбанкны тайлбараар “Валютын ханш нь банкууд, компаниуд, иргэд гэх мэт зах зээлд оролцогчдын эрэлт нийлүүлэлтээс хамаарна.
Эрэлт нийлүүлэлтэд валютын орох, гарах урсгал ба хүлээлт нѳлѳѳлдѳг.
Богино хугацаа буюу ѳнѳѳ маргааш, ирэх сар гэх мэт хугацаанд тухайн улирлын онцлог, зах зээлд оролцогчдын хүлээлт эрэлт, нийлүүлэлтийг шийддэг гол хүчин зүйл болно.
Жишээлбэл жил бүрийн намар эдийн засгийн идэвхжил, улирлын шинж чанараас шалтгаалан, импортын барааны татан авалт нэмэгдэж, эсрэгээрээ экспортын орлого өсдөггүйгээс гадаад худалдааны алдагдал нэмэгддэг. Энэ нь валютын ханш сулрах дарамтыг нэмэгдүүлдэг байна.
Харин харьцангуй урт хугацаанд тухайн орон валют олох хэр чадвартай вэ гэдэг эдийн засгийн суурь хүчин зүйлүүд хүчтэй нѳлѳѳтэй.
Энэ нь жишээ нь эдийн засгийн бүтэц, компаниудын ѳрсѳлдѳх чадвар, иргэдийн боловсрол, хууль эрх зүйн орчин гэх мэт зүйлс байж болно.
Жишээ нь, Монголын хувьд 2012 оноос хойш уул уурхайн салбарын уналттай холбоотой валютын орох урсгал буурахад дагаад тѳгрѳгийн ханш унах тренд ажиглагдаж байна. Тэгэхээр, ханшийн трендийг шийдэхэд экспортын орлогоо сайжруулах, ГШХО татах, дотоодын үйлдвэрлэлээ ѳрсѳлдѳх чадвартай болгох гэх мэт зүйл чухал” гэх.
Хэдийгээр Монгол Улс 2018, 2019 онуудад эдийн засаг сэргэж, 2019 оны эхний улиралд эдийн засгийн өсөлт 8.6 хувьтай гарч, Монголбанкны гадаад валютын албан нөөц нэмэгдэж 3.7 тэрбум долларт хүрсэн ч төгрөг валютын эсрэг жилээс жилд ийнхүү суларсаар байгаа нь мөнгө, макро эдийн засгийн бодлого алдаатай хэрэгжсээр буйг харуулж байна.
Эдийн засаг сэргэсэн, Олон Улсын Валютын Сангийн хөтөлбөр хэрэгжүүлж буй сүүлийн гурван жилд гарч буй үр дүнг бид өмнө нь мэдээлж байсан. Тодруулбал, 2016 оны УИХ-ын сонгууль болохоос нэг хоногийн өмнөх өдөр буюу 2016 оны зургаадугаар сарын 28-нд ам.доллартай харьцах төгрөгийн ханш 1,962 төгрөг байв. Гэтэл гурван жилийн дараах энэ өдрийн (2019.6.28) ханш 2,657.51 ТӨГРӨГТ ХҮРСЭН БАЙНА. Өөрөөр хэлбэл гурван жилийн өмнөхөөс төгрөгийн ханш 35.4% суларчээ.
Ойрын түүх буюу гурван жилийн өмнө гэхэд Монгол улсын орлогын эх үүсвэр түүхий эдийн үнэ шалдаа буусан, түүнийгээ дагаад гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт буурсан, ОУВС-гийн хөтөлбөр хэрэгжээгүй он жилүүд байсан. Гэтэл эдгээр үзүүлэлт өнөөдөр эсрэгээрээ эерэг байгаа билээ.
