Коронавируст цар тахлын эдийн засагт үзүүлсэн нөлөөгөөр иргэд хадгаламжиндаа гар дүрж эхэлснийг Банкны холбооноос танилцуулсан арилжааны банкуудын 2020 оны эхний улирлын тайлан харуулж байна. Эдийн засагч Г.Батзоригийн танилцуулснаар цар тахлын үеийн хагас жилийн хугацаанд иргэдийн хэрэглээний зээлийн багц 17%-аар буурчээ. Энэ хугацаанд
- автомашины импорт 33%
- цахилгаан барааных 8% буурсан байна.
Өөрөөр хэлбэл, удаан эдэлгээт бараа бүтээгдэхүүн зээлээр авахаас илүүтэй богино хугацааны бараа авч, харзнасан, хүлээлтийн байдалтай байна.
Иргэдийн зээл 2020 оны хоёрдугаар сараас буурсан бол байгууллагын зээл тавдугаар сараас багасаж эхэлжээ. Харин үүний цаана хадгаламж барьцаалсан зээлийн хэмжээ өссөн байна. Тодруулбал, энэ оны нэгдүгээр улиралд зээл олголт жилийн 2%-аар, хоёрдугаар улиралд улам эрчимжин 11%-аар буурсан бол хадгаламж барьцаалсан зээл 3%-ийн өсөлттэй байжээ. Өөрөөр хэлбэл, иргэд хадгаламж руугаа орж эхэлсэн байна.
Энэ нөлөөгөөр хадгаламжийн хүү түүхэн доод хэмжээндээ буюу жилийн жигнэсэн дундаж хүү 11% болжээ.
Бас нэг онцлох үзүүлэлт нь валютын хадгаламжийн хэмжээ бараг 10% өсжээ. Хэдийгээр Монголбанк долларжилтыг сааруулах арга хэмжээ авч байгаа ч өнгөрсөн онд Монгол Улс Саарал жагсаалтад орсноос хойш төгрөгийн эсрэг чангарч эхэлсэн ам.долларын ханш коронавирусийн халдвартай холбоотой улам эрчээ авч, өнөөдөр валютын хадгаламж нийт хадгаламжийн 29%-д хүрч өссөн байна. Ийнхүү ам.долларын жилийн өсөлт 50% болж, 4.3 их наяд төгрөгтэй тэнцэж байна.
Ийнхүү оны эхний хагас жилийн байдлаар арилжааны банкуудын нийт актив өнгөрсөн оныхтой харьцуулахад 1%-аар буурч, 34.3 их наяд төгрөг буюу Монгол Улсын ДНБ-ий 95%-тай тэнцжээ.
Энэ байдалд нөлөөлсөн макро эдийн засгийн үзүүлэлтүүдийг өмнөх онтой харьцуулан дараах зургаас харж болно.
Гэхдээ 2020-2021 онд хүлээлт арай өөдрөг байгааг эдийн засагч Г.Батзориг онцолсон. Тухайлбал, экспорт сэргэж, эдийн засгийн уналт саарч байгаагаас гадна Монголбанкны бодлогын хүүний нөлөөгөөр банкуудын зээл олголт оны төгсгөлд өсөж, зээлийн жилийн өсөлт 1-2 орчим хувьд хүрнэ хэмээн үзэж байна. Түүнээс гадна зээлийн өсөлтийн голлох хувийг байгууллагын төгрөгийн зээл бүрдүүлнэ гэж үзжээ.
Мөн хүлээлтэд суурилсан долларын хадгаламжийн огцом өсөлт оны төгсгөлд 27 хувиар саарна гэсэн төлөв байгаа аж. Энэ нь банкуудад хэрэгжүүлж буй Монголбанкны долларжилтын эсрэг бодлого, түүнчлэн макро эдийн засгийн суурь нөхцөлөөр валютын хүлээгдэж буй томоохон гарах урсгал байхгүйтэй холбон тайлбарлаж байна.
Америк доллар
