Ардаа “ацаг”-тай ээлжит бус чуулган
УИХ-ын даргын захирамжаар ээлжит бус чуулган хуралдаж, өнгөрсөн Баасан гарагт хаалтаа хийв. Ээлжит бус чуулган хуралдуулах тухай УИХ-ын дарга М.Энхболдын 2016 оны наймдугаар сарын 24-ний өдрийн “Улсын Их Хурлын ээлжит бус чуулган товлон зарлах тухай 09 тоот захирамж”-д “Улсын Их Хурлын ээлжит бус чуулганыг 2016 оны наймдугаар сарын 25-ны өдрөөс есдүгээр сарын 15-ны өдрийг хүртэл зарлан хуралдуулна” гэж товлосон авч хугацаанаас нь зургаа хоногийн өмнө буюу 2016 оны есдүгээр сарын 9-ний өдөр албан ёсоор өндөрлүүллээ.
Энэ нь орон нутгийн сонгууль ойртсонтой холбоотой биз. Тэгээд ч хэлэлцэхээр төлөвлөсөн хуулийн төслүүдээс илүүтэй орон нутгийн сонгууль ойртсон энэ цаг үед иргэдийг бухимдуулж болохгүй гэсэн уур амьсгал дор явагдаж, үр дүн гэхээс илүү сонгогчдод тал засахыг чухалчилсан, ардаа “ацаг”-тай ээлжит бус чуулган болж өнгөрлөө гэж дүгнэж болохоор.
Үүнийг УИХ-ын дарга М.Энхболдын ээлжит бус чуулганыг хааж хэлсэн үгнээс анзаарч болно. Тэрбээр “Чуулганаар нийгэм, эдийн засгийн нөхцөл байдал хүндэрсэн, хямралын шинжтэй үеийг хохирол багатай даван туулах, цаашдын тогтвортой хөгжлийг хангахад чиглэсэн эдийн засгийн бодлогын чухал шийдвэрүүдийг гаргалаа.
Юуны өмнө бид Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэлэлцэн баталлаа. Үүгээр Улсын Их Хурлын сонгуульд оролцохдоо Монгол Ардын Намын дэвшүүлсэн мөрийн хөтөлбөр, “Монгол Улсын тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлал-2030” болон бусад дунд, урт хугацааны хөгжлийн бодлого, зорилттой нягт уялдуулан ирэх дөрвөн жилийн бодлого зорилтоо тодорхойллоо.
Хамтын тэтгэврийн тухай хуулийн нэрийг өөрчилж “Насны хишиг” болгосон бол “Сайн оюутан” хөтөлбөр “Боловсролыг дэмжих сан” нэртэйгээр хэрэгжихээр боллоо.
Ирэх дөрвөн жилийн бидний үйл ажиллагаа эдийн засгийн хүндрэлийг богино хугацаанд тогтворжуулж, макро эдийн засгийн тэнцвэрийг хангах, эдийн засгийн бүтцийг төрөлжүүлж, түүхий эдийн үнийн хамаарлыг бууруулах, төлбөрийн тэнцлийн эрсдэлийг багасгах, өрийн дарамтыг зөөлрүүлэх, өсөлтийн суурийг хангах, улмаар эрчимжүүлэх, бүтээмж, үр ашигт тулгуурласан хөгжлийг бий болгоход чиглэгдэх болно.
Эдийн засгийн хямралыг даван туулахад 2016 онд болон дунд хугацаанд хэрэгжүүлэх төсөв, санхүү, өрийн талаар баримтлах бодлогоо мөн тодорхойллоо” хэмээн онцолсон нь арай эртэдсэн үнэлэлт байлтай.
Учир нь УИХ-ын ээлжит бус чуулганаар хэлэлцүүлэхээр оруулж ирсэн 23 нэр төрөл бүхий хэлэлцэх асуудлын жагсаалтад багтсан хуулийн төслүүдээс нийгмийн анхаарал татахуйц төсвийн тодотголд тусгагдсан татвартай холбоотой асуудлууд, түүнчлэн нийгмийн даатгал, хүний хөгжил сантай холбоотой хуулиудад нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийг хэлэлцэх үеэр давхар орж ирсэн “Хамтын тэтгэвэр”- ийн тухай хууль болон оюутны 70 мянга, хүүхдийн 20 мянган төгрөг, төрийн албан хаагчдыг өндөр настны тэтгэвэр гарахад нь нэг удаа буцалтгүй тусламж болгон нэг удаа олгодог 36 сарын цалинтай тэнцэхүйц тэтгэмж, шүүгч, эмч, багш, шинжлэх ухааны байгууллагын ажилтнуудын цалингийн хэмжээг бууруулах тухай асуудлууд хэлэлцүүлгийн явцад хэл ам дагуулж, иргэд сонгогчдын дургүйцлийг ихээхэн төрүүлсэн тул АН-ын засгийн эрх барьж байх үедээ дэвшүүлж, хэрэгжүүлсэн хуулийн төслийн агуулгыг хэвээр нь байлгаж, зөвхөн нэрийг нь өөрчилснөөс хэтэрсэнгүй.
Тухайлбал, Хамтын тэтгэврийн тухай хуулийн нэрийг өөрчилж “Насны хишиг” болгосон бол “Сайн оюутан” хөтөлбөр “Боловсролыг дэмжих сан” нэртэйгээр хэрэгжихээр боллоо.
За цаашлаад, хүүхдийн мөнгө, цалин тэтгэвэртэй холбоотой асуудлуудыг төсвийн тодотголын хүрээнд шийдэхээр байнгын хороодоор хэлэлцүүлээд ч тусыг эс олсон тул төслөө эргүүлэн татаж, хэлбэр хугацааг нь өөрчлөх төдий нэмэлт, өөрчлөлтүүдийг оруулж, иргэдийн бухимдлыг дарж, тэдэнд тал засах байдалд хүрсэн билээ.
Ингээд ээлжит бус чуулганыг тоймлон хүргэе. Монгол Улсын 2016 оны төсвийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Хүний хөгжил сангийн 2016 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2016 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийв.
Хуулийн төслүүдийг УИХ-ын бүх байнгын хороод, Төсвийн зарлагын хяналтын дэд хороо, УИХ дахь нам, эвслийн бүлгүүд хэлэлцэх явцад байнгын хороодоос томилогдсон ажлын хэсгээс гаргасан зарчмын зөрүүтэй саналыг үндэслэн улсын төсвийн орлогыг 3.9 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдүүлэх, хөрөнгө оруулалтын зардлыг 65.0 тэрбум төгрөгөөр бууруулах, төрийн өндөр болон улс төрийн, төрийн захиргааны удирдах албан тушаалтны цалин, бүх шатны шүүхийн шүүгчийн, цалин, нийгмийн баталгааг хангахтай холбоотой зардлыг одоогийн түвшнээс бууруулахгүй байх, арьс ширний урамшуулал, Үндэсний тэтгэлэгт хөтөлбөрийг 2016 онд үргэлжлүүлэх болсонтой холбоотойгоор урсгал зардлыг 61.6 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдүүлэх саналууд дэмжигдсэн юм.
Түүнчлэн Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 23.5-д зааснаар 2017 оноос эхлэн Нийгмийн даатгалын сангийн хөрөнгөөр хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээг санхүүжүүлэхгүй байхаар шийдвэрлэснээр Монгол Улсын 2016 оны төсвийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Хүний хөгжил сан, Нийгмийн даатгалын сангуудын 2016 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг бүхэлд нь батлахыг чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 94.4 хувь нь дэмжсэн бол Хүний хөгжил сангийн 2016 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг гишүүдийн 90.7 хувийн, Нийгмийн даатгалын сангийн 2016 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг 94.4 хувийн саналаар тус тус баталсан.
Дараа нь Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2016 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэл, 2017-2018 оны төсвийн төсөөллийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд, Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Төсвийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийж баталлаа.
Түүнчлэн Нийгмийн даатгалын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэж, байнгын хорооноос гаргасан горимын саналын дагуу хуулийн төслийг анхны хэлэлцүүлгээр нь батлав.
Мөн “Монгол Улсын 2016 оны төсвийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хууль батлагдсантай холбогдуулан авах арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийж баталлаа.
Тогтоолын төслийг эцсийн хэлэлцүүлэгт бэлтгэх явцад Төсвийн болон Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооны хамтарсан хуралдаанаас 2017 оны төсвийн тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүлэхдээ өндөр насны тэтгэвэрт гарч буй төрийн албан хаагчдад олгох нэг удаагийн буцалтгүй тусламжийг ажилласан жилийг нь харгалзан 36 хүртэлх сарын хэмжээтэй байх талаар холбогдох хуульд өөрчлөлт оруулан 2016 оны төсвийн тухай хууль хэрэгжих эхлэх хугацаанаас тооцох чиглэлийг Засгийн газарт өгөх зарчмын зөрүүтэй санал гаргасныг нэгдсэн хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 92.7 хувь нь дэмжлээ.
Үүгээр Улсын Их Хурлын ээлжит бус чуулган өндөрлөсөн. Дашрамд өгүүлэхэд, УИХ-ын намрын ээлжит чуулганаар хэлэлцэх асуудлын хүрээг тогтоосон бөгөөд УИХ-аар хэлэлцэхээр төлөвлөсөн хууль, тогтоолын төслийг боловсруулж, өргөн мэдүүлэх ажлыг Засгийн газар шуурхай зохион байгуулж, Байнгын хороод ээлжит чуулганы бэлтгэл ажлыг шуурхай хангахыг Засгийн газарт үүрэг болгов.
