• 1 сарын 30, Пүрэв
|
Уншиж байна ...
ХУУЧИРСАН МЭДЭЭ: 2016/04/01-НД НИЙТЛЭГДСЭН

З.Энхболд: Голланд өвчнөөсөө ангижрах боломж бүрдэж байна

С.Бадрал, iKon.mn
2016 оны 4 сарын 1
iKon.MN
Зураг зураг

УИХ-ын дарга З.Энхболдын Монголын эдийн засгийн форумыг хааж хэлсэн үгнээс багцлан хүргэж байна. 

Дэлхийн эдийн засгийн хямрал
Дэлхийн томоохон орнуудын эдийн засгийн өсөлт төсөөлж байснаас муу байна.
Ялангуяа БНХАУ-ын гадаад худалдаа буурсаар байгаа нь эдийн засагт эрсдэл учруулж байна.
Манай аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний 67 хувь, экспортын 79 хувь нь уул уурхайгаас хамаарч байгаа.
Хятадын аж үйлдвэрийн барааны эрэлт унасан нь манай эдийн засагт удаашрал, тодорхой бус байдлыг бий болгож байна.
Эдийн засаг байнга 2 оронтой тоогоор өсөөд байдаггүй, xүссэнээрээ газар ухаад, нүүрс зараад өндөр ашиг олоод байж болдоггүй, бага хүүтэй хөрөнгө оруулалтын эх үүсвэр байнга олдоод байдаггүй гэдгийг дан ганц Монгол биш, дэлхий нийтээрээ ойлгож авлаа. 
Дэлхийн зах зээл дээр түүхий эдийн үнэ унасанд Монгол Улс буруугүй.
Харин нийт эдийн засгаа зөвхөн уул уурхайгаас хамааралтай болгож орхисон нь Монголын төрийн, үе үеийн УИХ, Засгийн газруудын алдаа юм. 
Бид өнөөдөр энэ алдааныхаа төлбөрийг төлж байгаа.
Уул уурхайн хөрөнгө оруулалт унасан нь зөвхөн Монголд болж байгаа үйл явдал биш.
Дэлхийн хаа сайгүй том том уурхайнууд хаагдаж, олон арван жил тогтвортой ажиллаж байсан том компаниуд үүд хаалгаа барьж, олон зуун мянгаар нь ажилтнуудаа халж байгаа. 
Дуулиан дагуулаад байгаа Тавантолгойн төсөл
Таван толгойн төслийг Улсын Их Хурал зогсоосон учраас өнөөдрийн манай эдийн засгийн хүндрэл үүссэн мэт ташаа ойлголт энэ чуулганаар яригдсан байна.
Нүүрсний үнэ огцом унасан, зах зээлийн нөхцөл таатай биш үед тус ордын эзэд болох 2 сая хувьцаа эзэмшигчдээс нь асуулгүйгээр уг ордыг гуравдагч этгээдэд өгөх эрх хэнд ч байхгүй.
Ерөнхийлөгч, Улсын Их Хурлын дарга, Ерөнхий сайд гурав сууж байгаад “тэр толгойг түүнд өгье” гэдэг шийдвэр гаргах боломжгүй.
Таван толгойг улсын төсвийн мөнгөөр хайгуул хийж нөөцийг нь тогтоосон орд юм. Энэ бол улсын өмч. Харин Оюу толгойн хайгуулыг хувийн компани өөрийн хөрөнгөөр хийсэн. Тиймээс, энэ хоёр ордыг адилхан гэрээгээр ашиглаж болохгүй. 
Оюутолгой төсөл 
Дэлхийд хамгийн томд орох, урт хугацаанд үргэлжлэх төслийн хувьд Оюу толгойн хөрөнгө оруулалт хэвийн үргэлжилж байна.
Ойрын 3 жилд Оюу толгойн хөрөнгө оруулалт өссөнөөр манай гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт 2015 онтой харьцуулахад 3 дахин өсөх болно.
Бүтээн байгуулалт
2012 онд дэлхийн зах зээл дээр түүхий эдийн үнэ унаж эхлэх үед бид нэгэн том сонголт хийсэн нь бүтээн байгуулалт.
Бүтээн байгуулж, аж үйлдвэрийн хөгжлийг эрчимжүүлэх бидний бодлого чамлахааргүй үр дүнгээ өгч байна. 
Аж ахуйн нэгж, иргэдээ татварын дарамтад оруулахгүйгээр, бонд гаргаж амин чухал хөрөнгө оруулалтаа таслалгүй, аж үйлдвэр, дэд бүтцээ тэлсэн нь цагаа олсон, бодит ажил болсон.
Төрөөс аж үйлдвэрийн талаар баримтлах бодлогыг хэрэгжүүлснээр 2030 он гэхэд ДНБ-д аж үйлдвэрийн салбарын эзлэх хувь өнөөтэй харьцуулахад 2 дахин өсч, тэр чинээгээр бид түүхий эдийн үнийн хамаарлаас ангижирнa.
УИХ-аас Үйлдвэрлэлийг дэмжих тухай хуулийг баталж, бүтээгдэхүүнийхээ 30-аас дээш хувийг экспортолдог үндэсний үйлдвэрт зээлийн хөнгөлөлт үзүүлэх болсон. 
Хөдөө аж ахуйн салбар
Таван толгойд биш, таван хошуу малдаа найдаж хөгжицгөөе.
Хөдөө аж ахуйн салбар хөгжсөнөөр манай олон зуун мянган өрхийн орлого өсөж, бид уул уурхайгаас хэт хамаарсан гачлангаас сална.
Хөдөө аж ахуйн салбарын орлого, ажил эрхлэлт нь барилга, боловсрол, эрүүл мэнд, худалдаа, үйлчилгээний салбаруудын өсөлтийг тэтгэн, дотоодын зах зээлийг хөгжүүлэх суурь болно.
Манай хөдөө аж ахуйн салбарын зорилт нь дан ганц хөрш зэргэлдээ улсын зах зээлээр хязгаарлагдахгүй.
Бид Европын Холбоо, Япон, Өмнөд Солонгос зэрэг өндөр хөгжилтэй орнуудад экологийн цэвэр бүтээгдэхүүн нийлүүлж, хөдөө аж ахуйн салбарынхаа өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх хэрэгтэй.
Манай хөдөө аж ахуйн чиглэлийн бизнес эрхлэгчид тээврийн зардал багатай, чанартай, эрүүл мэнд, гоо сайхан, биотехнологи, экологийн цэвэр бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж Япон болон бусад өндөр хөгжилтэй орны зах зах зээл дээр өрсөлдөөд эхэлжээ. 
Ханшийн талаар
Бид өнөөдрийн хэрэглээндээ хэт  анхаарч, ам.долларын ханшийг шүтсэн сэтгэл зүйгээр эдийн засaгтaa хандаж, ирээдүйнхээ өсөлтийг боомилж болохгүй.
Уул уурхайн валютын орлого татарсан ч, уул уурхайн бус салбаруудад нааштай байдал үүслээ.
Валютын ханш нь манай бараа, бүтээгдэхүүний өрсөлдөх чадварт муугаар нөлөөлдөг. Жишээлбэл, ам.долларын ханш 1,000 төгрөг болчихвол манай барилгын материалын oлон үйлдвэр хаагдаж, бид эдгээр барааг Эрээнээс татдаг хуучин байдалдаа шилжих болно.
Бид их хэмжээний xүнсний бүтээгдэхүүн гадаадаас авдаг байсан нь сүүлийн 3 жилд багасаж, харин манай хүнсний экспорт хурдтай өсөж байна.
Төгрөг сул байсан сүүлийн 3 жилд мал, ургамлын гаралтай хүнсний бүтээгдэхүүний импортын хэмжээ 15%-иар буурч, экспорт 2 дахин өсжээ. Өөрөөр хэлбэл, бид "Голланд өвчин"-өөсөө ангижрах боломж бүрдэж байна.
Эрчим хүчний салбар
Манай эдийн засагт  гарсан бас нэг том дэвшил нь эрчим хүчний салбарын хөгжил юм. 2012-2015 онд эрчим хүчний үйлдвэрлэл 24 хувиар өсөж, 2015 онд уг салбар анх удаагаа ашигтай ажиллаcaн. 
Ойрын үед бид 5 дугаар цахилгаан станц, Багануур, Тавантолгой, Эгийн голын цахилгаан станцуудын төслийг хэрэгжүүлж дуусгaна.
Таван толгой, Эгийн голын станцууд ашиглалтад орсноор бид эрчим хүчний хэрэгцээгээ хот хөдөө ялгалгүй, дотоодоосоо бүрэн хангаж, эрчим хүч экспортлодог улс болнo. 
Ажил эрхлэлт
Бидний санаа тавих гол асуудал нь ажил хийж буй хүний тоо бус харин ажил хийж буй хүмүүсийн орлого юм.
Орлогыг нэмэгдүүлэх үндсэн арга нь аж үйлдвэрлэл, боловсруулах үйлдвэрлэлээ нэмэгдүүлэх явдал юм. 
Хөдөлмөрийн зах зээл дээр гарч буй нааштай үр дүн нь голчлон хөдөө аж ахуй, аж үйлдвэрийн салбарын өсөлтөөр тодорхойлогдож байгааг тэмдэглэе.
Дэлхийн түүхий эдийн сөрөг нөлөөнөөс үүдсэн дотоодын хөдөлмөрийн зах зээлийн уналт нь өнгөрсөн жилийн дунд үеэс эхлэн саарч, хөдөлмөрийн зах зээл сэргэж байна. Тухайлбал, сүүлийн 2 сарын турш шинээр ажилд орсон хүмүүсийн тоо өмнөх оны мөн үеэс 60%-иар өссөн нь таатай мэдээ мөн.
Дэлхийн ихэнх улс орнуудад ажил эрхлэлт унасан сүүлийн 3 жилд бид аж үйлдвэрийн салбарынхаа ажиллах хүчийг 10 хувиар өсгөж чадлаа. 
Ипотекийн зээл
1996 он хүртэл Монгол Улсад нийтдээ 100 мянган орон сууц байсан. Одоо бид нэг жилд 25 мянган айл орон сууцанд оруулж байна.
2008 онд барилгын салбарт 50 мянган хүн ажиллаж байсан бол өнөөдөр энэ тоо даруй хоёр дахин өсжээ. Энэ том амжилтын гол хөдөлгөгч хүч нь 2013 оноос хэрэгжүүлжсэн орон сууцны ипотекийн зээлийн тогтолцоо юм.
Энэ жил нийт 18,450 айл ипотекийн 8 хувийн зээлээс 5 хувьд шилжиж байна. 2016 онд шинээр 9,772 айл 5 хувийн зээлд хамрагдана. 
Инноваци
Инновацийг эрдэмтэн судлаачдын ажил гэхээсээ илүүтэй, эрсдэл үүрч чаддаг бизнесменүүдийн ажил гэж ойлговол зохистой.  Ингэхдээ хөдөө аж ахуй, аж үйлдвэрийн талаар төрөөс баримтлах бодлого, Үйлдвэрлэлийг дэмжих тухай хуультaй уялдуулан бодитой ажиллах шаардлагатай байна.