-Айлчлал-

Монгол Улс цөмийн эрчим хүчтэй болох, интернэтийн хамгийн өндөр багтаамжтай  буюу 10GB-ын "Чингис" нэртэй хиймэл дагуулыг бүтээж, хөөргөх эхлэл тавигдаж, Франц улсаас нисдэг тэрэг, өндөр шаттай гал унтраах машин авах $34 саяын санхүүжилттэй хоёр дахь удаагийн гэрээг сунгалаа.

Эдгээр нь Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн Франц улсад хийсэн төрийн айлчлалын үеэр шийдэгдсэн асуудал юм.

Ураны төслийн тухайд 1.6 тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалтын гэрээ байгуулахын өмнөх шатны ажил шийдэгдэв. Энэ талаар протоколд гарын үсэг зурсан Франц улсын төрийн өмчит "Орано майнинг" группийн ТУЗ-ийн дарга Клод Имовэн "Монгол Улсад уран олборлохоор хийгдэж буй маш чухал хөрөнгө оруулалтын ажил.

Бид өмнө нь хоёр талаасаа идэвхтэй ажилласны үр дүнд суурь зарчим, үндсэн үйл ажиллагааны чиг баримжаагаа тохироод байсан бол одоо дараагийн алхмаа хийж байна. 

Бүх зүйл хуулийн дагуу, ил тод байх ёстой. Хоёр талаасаа бүгдийг нь ярилцаж тохиролцсон. Гэрээний нөхцөлүүдэд сэтгэл хангалуун байна.

Төсөл хэрэгжүүлэх хугацаандаа нийт 1.6 тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийхээр төлөвлөж байгаа"-г хэлсэн юм.

Уран олборлох уг төслийн туршилт Дорноговь аймгийн Улаанбадрах суманд байрлах Зөөвч-Овоо ордод 2021 оны долдугаар сард эхлээд байгаа билээ.

Франц улс цөмийн эрчим хүчний 56 реактортай, одоо нэгийг нэмж барьж байгаа аж. Эрчим хүчнийхээ 68 хувийг уранаас гарган авдаг. Хятад, Солонгос, Өмнөд Африк, Иран улсууд Францад хөгжүүлсэн реакторын технологийг ашигладаг байна.

Энэ төслөөс Монгол Улс 30 жилийн хугацаанд нийт дүнгээрээ 3.2 тэрбум орчим долларын орлогыг татвар, АМНАТ, ногдол ашиг хэлбэрээр хүртэхээр болж байгаа нь өндөр ач холбогдолтой аж.

Гэрээнд тусгахаар тохиролцсон ерөнхий нөхцөлүүдэд:

• Үйл ажиллагаа зардал мөнгөний асуудалд оролцохгүй, ашигтай ашиггүйгээс үл хамааран Монгол Улс жил бүр ногдол ашиг хүртэнэ.
• Хөрөнгө оруулалтын гэрээ, нарийвчилсан ТЭЗҮ-гээ дахин батлуулна
• Бүтээн байгуулалт эхлэхээр 2027 оноос үйлдвэрлэлээ эхлүүлнэ
• АМНАТ-ын төлбөрийг 10%-аас эхэлнэ, өсөн нэмэгдэх АМНАТ-ыг 19 хүртэл хувиар тооцно
• Шар нунтгийн үнэ нэмэгдвэл АМНАТ-ыг өссөн үнээр төлнө
• Борлуулалтын орлогын 50-аас доошгүй хувийг Монголын банкаар дамжуулна
• Худалдан авалт, ханган нийлүүлэлтийн бүх гүйлгээ Монгол Улсын банкаар хийгдэнэ
• Зах зээлийн ямар ч үед 51-ээс дээш хувийн ашгийг Монголын тал хүртэнэ.
• Орон нутгийн хөгжилд зориулж жилд нэг сая ам.доллароос доошгүй хэмжээний хөрөнгө оруулалтыг хийх, нийт ажилтнуудын 30-аас доошгүй хувийг орон нутгаас авч ажиллуулах
• Хөрөнгө оруулагч болон хувьцаа эзэмшигчийн зүгээс яг адил мэдээлэл солилцоно, нууцгүй ажиллана
• Хөрөнгө оруулалтын гэрээний явцыг олон нийтэд ил тод мэдээлнэ хэмээн тусгасан байна.

Гэрээ батлагдчихвал 2027 оноос үйлдвэрлэлээ эхлүүлэхээр төлөвлөжээ. 

Одоо Монгол, Францын талаас нарийн заалтуудыг хөрөнгө оруулалтын гэрээнд тусгаж, Засгийн газраар хэлэлцсэний дараа УИХ-д өргөн барьж, эцсийн шийдвэрийг гаргах үлдэж байна.

Уулын ам, малчны хотхон интернэтэд холбогдож, олон сувгийн үйлчилгээ авдаг болно

Түүнчлэн Монгол Улс сансрын үндэсний хиймэл дагуултай болох төслийг Франц улсын "Thales Alenia Space” компанитай хамтран хэрэгжүүлэхээр боллоо. Хиймэл дагуулыг бүтээхээр Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллага дээр "Чингис" байршилд зөвшөөрлөө авчээ. Ирэх сарын 15-нд ТЭЗҮ-ийг боловсруулж дуусгах юм байна.

Ингэснээр интернэтийн хамгийн өндөр багтаамжтай  буюу 10GB-ын хиймэл дагуулыг бүтээж, хөөргөснөөр алслагдсан сум, суурин газар, уулын ам, малчны хотхон, боомтууд интернэтэд холбогдож, олон сувгийн үйлчилгээ авдаг болох нь. 

Эммануэл Макрон: Эрчим хүчний шилжилтийн цөм болох ашигт малтмалыг хамтран ашиглах төслүүд хүрээлэн буй орчин, орон нутагт үзүүлэх үр өгөөжийг онцгой анхаарна

Айлчлалын үеэр Францын Геологи, уул уурхайн судалгааны товчоо болон Монголын Үндэсний геологийн алба хоорондын харилцан ойлголцлын Санамж бичгийг байгуулсан юм. 

Энэ тухай Франц Улсын Ерөнхийлөгч Эммануэл Макрон "Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт тогтоогдсон нөөц баялаг, ялангуяа эрчим хүчний шилжилтийн гол цөм болох нэн чухал ашигт малтмалыг хамтран ашиглах төслүүд нь хүрээлэн буй орчин, нийгэм, орон нутагт үзүүлэх үр өгөөжийг онцгой анхаарч, үйл ажиллагаандаа чанарын өндөр стандартыг мөрдөнө гэдэгт та бүхэн бүрэн итгэж болно.

Францын Геологи, уул уурхайн судалгааны товчоо (BRGM) болон Монголын Үндэсний геологийн алба хооронд санамж бичиг байгуулснаар энэ ажил бодит болж хэрэгжинэ" хэмээн мэдээлэлдээ дурдаж байв.

Тэрбээр "Илгээлт-2100” хөтөлбөрийн хүрээнд Францад суралцахаар 13 монгол оюутан ирсэн. Ирэх жил энэ тоог 30 болгохоор зорьж байгааг хэлсэн юм.

Нисдэг тэрэг, урт шаттай гал унтраах машин Франц улсаас авна

Франц улстай хамтран хэрэгжүүлж байгаа хоёр гэрээг Ерөнхийлөгчийн айлчлалын үеэр сунгав. Тодруулбал сүүлийн 10 жил ОБЕГ-т хэрэгжиж буй аврах болон иргэний хамгааллын чиглэлээр ашиглах нисдэг тэрэгний төсөл, нисдэг тэрэгний үндэсний нисгэгч, аврагч нарыг бэлтгэх төслийн гэрээг сунгажээ. Ингэснээр үргэлжлүүлэн үндэсний нисгэгч нарыг сургах нь. Эхний гэрээ $40 сая байсан бол айлчлалын үеэр сунгасан гэрээ $34 саяын санхүүжилттэй байна.

Улаанбаатар хотод зун болсон үерийн үеэр төслийн хүрээнд бэлтгэгдсэн аврагч нар агаараас амжилттай ажилласан нь үр дүнгээ өгсөн гэж үзжээ.

Гэрээний хүрээнд урт шаттай гал унтраах машин, тоног төхөөрөмжийг Франц улсаас худалдаж авах юм байна.

Айлчлалын үеэр нээгдсэн үзэсгэлэн болон урлагийн тоглолт:

Айлчлалын үеэр Монгол, Франц улсын хамтарсан, 800 гаруй үзмэр бүхий "Чингис хаан-Монголчууд дэлхийг өөрчилсөн нь" үзэсгэлэн Нант хотод гарсан нь Монголын түүхийг олон улсад сурталчлах онцлог үйл явдал байв. Уг үзэсгэлэн 2024 оны тавдугаар сарын 5-н хүртэл үргэлжилнэ.

Франц улсын Версалийн ордны Хааны дуурийн театрт Монгол Улсын соёлын элч, Улсын филармонийн морин хуурын чуулгынхан 20 орчим бүтээлээ эгшиглүүлж, Франц улсын төрийн өндөр түвшний төлөөлөгчид зэрэг 600 орчим зочин, тус улсад байгаа монгол иргэдэд толилуулсан нь үзэгчдийн алга ташилтаар өндөр үнэлгээ авч байв.

Албан ёсны угталтууд: 

Франц Улсын Хууль зүйн сайд Эрик Дюпон болон Парис хотын Цэргийн тойргийн захирагч, генерал Кристоф Абад тэргүүтэй албаны хүмүүс Инвалидын ордонд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийг албан ёсоор угтан авсны дараа Франц Улсын Ерөнхийлөгч Эммануэл Макронтой хэлэлцээ хийх Элизейн ордон руу 146 морьтой цэрэг, Францын Гвардын цэргийн мотоциклтой 30 хөтөч залан явсан юм.

1. Парис хотын "Орли" нисэх буудал
2. Парис хотын Засаг даргын Тамгын газар
3. Сенатын ордон
4. Инвалидын ордон
5. Франц Улсын Ерөнхийлөгчийн Елизейн ордон бүрд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч болон дагалдан яваа бүрэлдэхүүнийг тус улсын хүндэт харуул ёслон жагсаж, морьт цэргийн найрал хөгжим марш эгшиглүүлэн хүндэтгэлтэйгээр угтан авч байв.

Парисын нийтийн тээвэр

Сонирхуулахад Франц улсын нийслэл Парис хот долоон сая хүн амтай бөгөөд нийт иргэдийн 64.3% нь нийтийн тээврийн автобусаар үйлчлүүлдэг байна. 

Тус хот метроны 16, автобусны 347, трамвайн 12, дагуул хот хоорондын галт тэрэгний таван шугамтай, олон улсын галт тэрэгний долоо, нисэх онгоцны гурван буудалтай, унадаг дугуйн 440 км замтай.

Парис дахь албан ёсны уулзалтууд /Огноогоор/

2023.10.11

 

• Төрийн айлчлалын хамгийн эхний өдөр Парис хотын дарга, хатагтай Анн Идалго Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхэд бараалхаж, хот төлөвлөлт, авто замын түгжрэл, агаарын бохирдол, ногоон байгууламж зэрэг асуудлаар санал солилцсон юм. 
• НҮБ-ын Боловсрол, шинжлэх ухаан, соёлын байгууллагын Ерөнхий захирал Одри Азулэй Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид бараалхаж, Онон-Балжийн байгалийн цогцолборт газрыг ЮНЕСКО-гийн Шим мандлын нөөцөд бүртгэсэн гэрчилгээг гардуулж өгөв.
• Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхэд Бүгд Найрамдах Франц Улсын Сенатын танхимын Ерөнхийлөгч Жерар Ларше бараалхаж, хоёр талын харилцааг цаашид эдийн засаг, хөрөнгө оруулалтын бодит агуулгаар баяжуулан өргөжүүлж, стратегийн түншлэлд хүргэх хоёр талын нийтлэг зорилтыг биелүүлэхэд хамтран ажиллаж, дэмжлэг үзүүлэх талаар талууд дэлгэрэнгүй санал солилцсон юм. Сенатын танхимын Ерөнхийлөгч Жерар Ларше парламентын сонгуульд дахин ялалт байгуулжээ.
• Монгол, Францын бизнес уулзалт Франц улсын Үндэсний холбооны байранд болж, үеэр Үндэсний Дата Төв/ҮДТ/ ISO27001 стандартын шаардлагыг хангаж, гэрчилгээгээ авав. Ингэснээр төрийн байгууллагын болон иргэдийн мэдээлэл аюулгүй байх нөхцөл бүрдэж байгааг салбарын сайд мэдээлсэн юм. 

10-р сарын 11

2023.10.12

Монгол, Франц улсын Төрийн тэргүүн нар хэвлэлд мэдээлэл хийв. Энэ үеэр Ерөнхийлөгч Эммануэл Макрон "Эрчим хүч, хүнсний аюулгүй байдлаа хангахгүйгээр бие даасан байдалд хүрэх боломжгүй. Сэргээгдэх эрчим хүчний чиглэлээр мэргэшсэн туршлагаа хуваалцахаар Францын Хөгжлийн агентлаг (AFP) Монгол Улсад хөрөнгө оруулалт хийж, төлөөлөгчийн газраа ойрын хугацаанд нээнэ. Франц улсад 13 монгол оюутан суралцахаар ирсэн. Ирэх жил 30 болгоно" гэдгийг хэлсэн юм.

Хоёр улсын Ерөнхийлөгч нар Элизейн ордонд хэлэлцээ хийж, Монгол, Францын хамтарсан тунхаглалд тусгагдсан зорилтууд, ялангуяа хоёр орны харилцааны бэлгэ тэмдэг болсон стратегийн томоохон төсөл, хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэх, эдийн засаг, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх, эрчим хүч, харилцаа холбоо, гамшгийн менежмент, хөдөө аж ахуй, соёл, боловсролын салбар дахь хамтын ажиллагааг гүнзгийрүүлэн ажиллахаа Төрийн тэргүүн нар нотоллоо. 

 

10-р сарын 12

2023.10.12

Элизейн ордонд батлагдсан зургаан баримт бичиг:

1. Онцгой байдлын ерөнхий газрын агаараас аврах ангид нэмэлт сургалт явуулах төслийн санхүүжилт олгох тухай Монгол Улсын Засгийн газар болон Бүгд Найрамдах Франц Улсын Засгийн газар хоорондын санхүүгийн хэлэлцээрт Францын талаас Францын жижиг, дунд үйлдвэр, худалдаа, аялал жуулчлалын асуудал эрхэлсэн сайд Оливия Грегуар, Монголын талаас Сангийн сайд Б.Жавхлан
2. Онцгой байдлын ерөнхий газарт гал унтраах тусгай зориулалтын машин нийлүүлэх төслийн санхүүжилт олгох тухай Монгол Улсын Засгийн газар болон Бүгд Найрамдах Франц Улсын Засгийн газар хоорондын санхүүгийн хэлэлцээрт Францын талаас Францын жижиг, дунд үйлдвэр, худалдаа, аялал жуулчлалын асуудал эрхэлсэн сайд Оливия Грегуар, монголын талаас Сангийн сайд Б.Жавхлан
3. Монгол Улсын Засгийн газар болон "Орано майнинг” компанийн хооронд байгуулах хөрөнгө оруулалтын гэрээний төсөл боловсруулах ажлын хэсгийн хэлэлцээний протоколд Францын талаас “Орано групп”-ийн ерөнхий захирал Клод Имовен, Монголын талаас “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал С.Наранцогт
4. Монгол Улсын Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яам болон БНФУ-ын “Thales Alenia Space” компанийн хоорондын харилцан ойлголцлын тухай Санамж бичигт Францын талаас “Thales Alenia Space” компанийн гүйцэтгэх захирал Эрвэ Дэррэй, Монголын талаас Цахим хөгжил харилцаа холбооны сайд Н.Учрал
5. Геологийн шинжлэх ухаан, техникийн хамтын ажиллагааны тухай чиглэлээр хамтран ажиллах тухай Францын Геологи, уул уурхайн судалгааны товчоо болон Монголын Үндэсний геологийн алба хоорондын харилцан ойлголцлын Санамж бичигт Францын талаас Геологи, уул уурхайн судалгааны товчооны үйл ажиллагаа хариуцсан захирал Кристоф Пуанссо, Монголын талаас Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд У.Нямхүү
6. Бүгд найрамдах Франц улсын Геологи уул уурхайн судалгааны товчоо, Францын геофизикийн ерөнхий компани болон Монголын үндэсний геологийн алба хоорондын эрмэлзлийн захидалд Францын талаас Геологи, уул уурхайн судалгааны товчооны үйл ажиллагаа хариуцсан захирал Кристоф Пуанссо, Геофизикийн ерөнхий компанийн  Геологийн шинжлэх ухааны менежер Никола Салаун, Монголын талаас Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд У.Нямхүү нар гарын үсэг зурлаа.

10-р сарын 12

2023.10.13

Бүгд Найрамдах Франц Улсын Нант хотод "Чингис хаан-Монголчууд дэлхийг өөрчилсөн нь" үзэсгэлэн нээгдсэн юм. Тус улсын Лувр, Брэнли зэрэг 20 орчим музей хамтарч уг үзэсгэлэнг гаргажээ. Үзэсгэлэнд Ил хаадын үеийн болон Алтан ордны, Юань улсын үеийн гээд 800 гаруй үзмэр дэлгэгдсэн. Монголын эзэнт гүрний үед монголчууд урлаг, соёл, хот байгуулалт, засаг захиргааны өөрчлөлт, улс төр, худалдаа эдийн засгийн хувьд Евро Азийн орнуудад хэрхэн нөлөө үзүүлснийг таниулах юм. Уг үзэсгэлэн ирэх жилээс Монгол, Чех, Канад, АНУ, БНСУ зэрэг улсад 2027 он хүртэл дэлгэгдэх захиалга авчээ.

Нант хотын Түүхийн музейн судалгаа хариуцсан захирал Кристель Гуальде "Улаанбаатар хот дахь Чингис хааны музейгээс гадна монгол хувь хүмүүсийн гар дээр байсан үзмэрүүд, франц хүмүүсийн цуглуулган дахь үзмэрүүд тавигдаж байгаагаараа гайхамшигтай. Үзэсгэлэнгийн бүтээлүүдийг 2024 оны тавдугаар сарын эхэн хүртэл түрээсэлж авсан. Үзэсгэлэнгийн бэлтгэл ажил дээр зургаан жил ажилласан" хэмээн ярьсан юм.

10-р сарын 13