Алтанбулаг сумын орчимд Туул голын бохирдол дээд хэмжээндээ хүрдэг

Гэрэл зургийг "Сонин Хүн"-ий твиттер хуудаснаас

Туул голын бохирдлын олон шалтгааны нэг нь Төв цэвэрлэх байгууламжийн хүчин чадал муудсан явдал юм. Төв цэвэрлэх байгууламж болон Туул голыг бохирдуулж байгаа зарим хүчин зүйлийн тоо баримтыг хүргэж байна.

• 1964 онд ашиглалтад орсон Төв цэвэрлэх байгууламжийн хүчин чадал хоногт 170.000 м3. Төв цэвэрлэх байгууламжийг шинээр барих ажил нийслэлийн Концессын жагсаалтад багтсан. Зураг төсөл гүйцэтгэх тендэр зарлагдаж, гэрээ хийх шатандаа маргаан гарч тодорхойгүй хугацаагаар зогссон байна.
   
• Улаанбаатар хотод арьс ширний 27, ноос ноолуурын 27, өлөн боловсруулах 16 үйлдвэр байгаа ба эдгээр үйлдвэрүүдээс гарч байгаа бохир ус нь Төв цэвэрлэх байгууламжийн үйл ажиллагаанд хүндрэл учруулдаг байна.
   
• Засгийн газраас 2013 онд 249 дүгээр тогтоол батлахдаа 2017 он гэхэд арьс шир, ноос ноолуурын үйлдвэрүүдийг Улаанбаатар хотоос гаргаж, Дархан-Уул аймаг руу нүүлгэх.
   
• Засгийн газрын 2014 оны 356 дугаар тогтоолоор өмнөх тогтоолын зарим заалтыг хүчингүй болгож, арьс ширний үйлдвэрүүдийг Эмээлт рүү буюу Шар хөцийн хоолой руу нүүлгэх.

Элс хайрганы карьер

• Улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэрт элс, хайрга ашиглахтай холбоотой ашиглалтын 156, хайгуулын 34 тусгай зөвшөөрөл олгогджээ. Үүнээс элс хайрга олборлодог 84 аж ахуйн нэгжийн тусгай зөвшөөрлийг цуцлуулахаар Уул уурхайн яам, Ашигт малтмалын газарт санал хүргүүлсэн байна. Учир нь эдгээр нь усны сан бүхий газрын энгийн хамгаалалтын бүсэд оршдог аж.
   
• Элс хайрга олборлодог 29 аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааг түр хугацаагаар зогсоосон. Гэвч бүтээн байгуулалтын ажил зогсох, барилгын түүхий эдийн хомсдолд орж, барилгын материалын үнэ нэмэгдэх зэрэг бэрхшээлтэй тулжээ.

Туул голыг бохирдлоос хамгаалахын тулд юу хийж байна вэ?

• Туул голын сав газрын доройтсон орчныг байгалийн аясаар сэргээх зорилгоор “Минж” төслийг хэрэгжүүлж найман бүл буюу 16 минжийг Туул голд тавьж, 20 минж, 11 дүдэрийг үржүүлж байгаа юм.
   
• Туул усан цогцолбор байгуулах шаардлагатай. Энэ жил цогцолборын зураг төсвийн ажлын даалгаврын баримт бичгийг боловсруулах.
   
• Төв цэвэрлэх байгууламжийг шинээр барих. 2014 онд Нисэхийн цэвэрлэх байгууламжийг өргөтгөсөн. Энэ онд Гордок шинэ цэвэрлэх байгууламж барина.
   
• Туул голын эрэг дагуу эко бүс байгуулах. Энэ ажлыг Нийслэлийн Засаг дарга мөрийн хөтөлбөртөө багтаасан. 2013-2016 онд барьж байгуулахаар тусгажээ. Тухайлбал, амралт зугаалгын бүс байгуулах зорилгоор 18 бүсэд газар олгосон байна.
   
• Сонсголонгийн гүүрний баруун талд Туул гол дагуу аялал зугаалгын бүс байгуулах тохижилтын ажлыг эхлүүлжээ.

Туул голын бохирдлын хор уршиг 

• Судалгаагаар Туул голд Улаанбаатар хотын Сонгинын зүүн хойд уулзвараас бохир ус нийлүүлэгддэг байна. Энэ нь Улаанбаатар хотоос баруун зүгт 52 км-т хил залгаа орших Алтанбулаг сумын орчимд Туул голын бохирдол дээд хэмжээндээ хүрч, аюултай төвшинд хүрдэг.
   
• Туул голын бохирдол нь 2006 оноос сумын иргэдэд мэдрэгдэж, өмхий үнэртэх, лаг шавар үүсэх нь ихэсчээ. 2007 оны долоодугаар сард 10 гаруй зүйлийн, 2.7 тн загас үхэж байсан аж. Одоогийн байдлаар Туул гол мэлхий, загас эрс ховорджээ.
   
• 2008 онд Алтанбулаг сумын хоёрдугаар багийн нутагт иргэн Нэргүйн суурьт дөрвөн мөчгүй тугал гарч байсан. Тус сумын нэг багийн иргэн Сум-Очирын хотонд нэг нүдтэй хурга гарсан.