Л.Бямбажаргал: Азийн орнуудын цаглавар цаг уурын хувьд манайхтай ойролцоо биш. Цагаан сарын баяр гуравдугаар сарын 1-нд тохионо

Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

Шинжлэх ухааны академийн Физик технологийн хүрээлэнгийн эрдэмтэн, гавьяат багш, физикч Л.Бямбажаргалын судалгааны бүтээл, Засгийн газар, Ерөнхийлөгчийн тамгын газрын 2002 оны ажлын хэсгийн 1000 жилийн цаг тооны бичгийн тооцооллын эцэслэн шийдсэн судалгааны ажлын бүрэн эх хувийг Монголын бурхан шашны төв-Гандантэгчэнлин хийдэд гардуулан өгөх үйл ажиллагаа өнөөдөр боллоо. 

Төгсбуянтын зурхайгаар 17 дугаар жарны хөхөгчин Могой жилийн цагаан сарын баяр гуравдугаар сарын 1-нд буюу шинийн 2-ны өдөр эхэлнэ. Энэ жилийн тухайд шинийн 1-ний өдөр тасарсан учраас хоёрдугаар сарын 28-нд битүүн, гуравдугаар сарын 1-нд шинийн 2-ны өдөр тохиож байгаа аж.

Мөн физикч Л.Бямбажаргал билгийн тооллын Төгсбуянтын зурхайг яагаад ашиглаж байгаа талаар мэдээлэл өглөө.

Тэрбээр "Миний бие зурхайч, одон орон судлаач биш. Би онолын физикч хүн. 2002 оны дөрөвдүгээр сарын 3-нд Засгийн газар хуралдаж, түүхэн хүмүүсийн төрсөн он сар өдрийг орчин цагийн он тоололд шилжүүлэх шаардлагатай боллоо хэмээн Боловсролын яаманд үүрэг болгож, эрдэм шинжилгээний хурал зохион байгуулсан. Би энэ ажлыг удирдаж, 1027-2106 он хүртэлх Төгсбуянтын зурхайн ёсоор он тооллыг тооцсон.

Монголын Төгсбуянт зурхайн ёс нь сарны тооллын 100,000 жилд нэг хоног алдах өндөр нарийвчлалтай байгааг бид судалгааны ажлаар тогтоосон. Шинжлэх ухааны академийн гишүүн Навааннамжил агсны цагаан сарын тухай дурсамжид бичсэнээр "Бид Манжийн эрхшээлд байх үед төрийн хэрэг шар зурхайгаар явдаг. Ард түмний зан үйл Төгсбуянт зурхайн ёсоор явдаг байсан. Зарим жил цагаан сарын баяр зөрчихдөг байсан учраас ноёд хоёр удаа цагаалдаг байсан" хэмээн бичсэн байдаг. 

1921 оны ардын хувьсгал гарсны дараа ч Төгсбуянтын зурхайг хэрэглэсээр байсан. Жишээлбэл МАН-ын гуравдугаар их хурал 1924 оны наймдугаар сард хуралдаж, хурлын протоколыг Орос хүн хөтлөхдөө монгол тооллын өдөр тасарсан учир хэмээн тайлбар бичсэн байдаг. Тэгэхээр 1921-1924 онд Төгсбуянт шинэ зурхайн ёсыг улс төрийн явдалд хэрэглэж байсан. 

 

Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

1944 оны цаг тооны бичигт хаврын тэргүүн сарын шинийн 1-н тасарсан тухай бичсэн байдаг. Үүнээс хойш манай Шинжлэх ухааны академи зурхайн тасагтай байсан учраас малчдын цаг тооны бичгийг хэвлэж тараадаг байлаа.

Хэрэв бид Азийн орнуудын нэгдмэл цаглавраар явбал ирэх долоо хоногт цагаан сарын баяраа тэмдэглэнэ. Гэтэл хүйтний эрч чангарна гэж зарлаад байгаа учраас цаг уурын хувьд Азийн орнуудын цаглавар манайхтай ойролцоо биш. Цагаан сарын баяр гуравдугаар сарын 1-нд эхэлнэ.

Төгсбуянтын зурхайг сарны хөдөлгөөнд тулгуурладаг учраас өдөр бүрээр нь зурдаг. Онолын физикч Ц.Гантөмөр Төгсбуянтын зурхайн ёсоор цаг тооны бичгийг бүтээсэн. Та бүхэн орж үзээрэй. Хэн бодсоноос үл хамаарч Төгсбуянтын зурхайн хариу нь ижил гардаг" гэв.