"2028 он хүртэл уран баяжуулах үйлдвэр барина. Энэ хугацаанд хөрөнгө оруулагч тал $500 саяыг гаргана"
Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаас гаргасан шийдвэрийг танилцуулж байна.
Энэ үеэр Монгол, Францын хамтарсан “Бадрах энержи” ХХК-ийн хөрөнгө оруулагч "Орано майнинг" компанитай байгуулах Хөрөнгө оруулалтын гэрээний төслийг тохирох яриа хэлэлцээний явцтай холбоотой мэдээллийг ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал танилцуулав.
"Орано майнинг" компанитай байгуулах Хөрөнгө оруулалтын гэрээтэй холбогдуулан УИХ-д байдаг онцгой бүрэн эрхийн хүрээнд тусгай АМНАТ-аар төрийн эзэмшлийн 34 хувийг орлуулах хувь хэмжээг тогтоох УИХ-ын тогтоолын төслийг өргөн барьж байгаа.
Төрийн эзэмшлийн 34 хувийг АМНАТ эсвэл бүтээгдэхүүн хуваахаар орлуулсан ч иргэдийн хуримтлалын дансанд орж, хадгаламж хэлбэрээр хадгалагддаг байхын тулд төслүүд урагшлах ёстойг тэрбээр ярианыхаа эхэнд хэлэв.
Мөн тэрбээр "Цөмийн энергийн тухай хуулийг хэлэлцэж байх үеэс эхлэн ураны үнэ дэлхийн зах зээл дээр өссөн.
Газрын доор уусган олборлох технологийн дагуу байгаль орчинд үүсэх бохирдол, зардал багатай технологийг ашиглана.
Энэ хүрээнд УИХ-ын дэд дарга Б.Пүрэвдоржоор ахлуулсан ажлын хэсэг Казахстан улсад очиж ажиллаад ирсэн. Энэ үеэр газрын доор уусган олборлох технологийн талаар тодорхой мэдээллүүдийг авсан.
Энэхүү төсөл геополитикийн хувьд өндөр ач холбогдолтой. Оюутолгойгоос хойш гуравдагч хөрштэй хийж байгаа хөрөнгө оруулалтын гэрээ юм.
Өдөр ирэх тусам үнэ нь өсөж байгаа стратегийн бүтээгдэхүүнийг ашиглах нь чухал байна. Цаашлаад хүлэмжийн хийг бууруулах үүргээ биелүүлж, цөмийн эрчим хүчийг ашиглах, атомын цахилгаан станцтай болох зэрэг олон зүйлийн суурь болох хөрөнгө оруулалтын гэрээ гэж ойлгож болно.
- Төсвийн орлогыг 4.4 тэрбум ам.доллар
- Улсын төсөв 70 сая
- Орон нутагт дэмжлэг 29 сая
- Ирээдүйн өв санд 36 сая ам.доллар
- Хуримтлалын санд 593 сая ам.доллар буюу 51 хувийн өгөөж тохируулга болон нэмэлт төлбөрийг тооцсон.
Монгол Улсын Үндсэн хуульд зааснаар 6.2-ыг хангуулаагүй, тухайн жилийн орлого нь 51 хувьдаа хүрээгүй бол хөрөнгө оруулагч талаас 51 хувийг нэмэгдүүлэхтэй холбоотой тохируулгыг хийдэг.
Энэ заалтыг хөрөнгө оруулалтын гэрээндээ тусгаж өгснөөрөө жил бүр заавал 51 хувийг хангуулна. Энэхүү 51 хувь өгөөж тохируулга нэмэлт төлбөрт 103 сая ам.доллар суулгаж өгч байна.
Тодруулбал
- Орон нутгийн хөгжилд 44 сая ам.доллар
- Нийгмийн даатгалын шимтгэлд 48 сая ам.доллар гэсэн тооцооллыг гаргасан" гэлээ.
Үргэлжлүүлэн дараах мэдээллийг хүргэсэн юм.
Цөмийн энергийн хуулиар өсөн нэмэгдэх АМНАТ буюу
- 50-60 дээр нэг хувь
- 60-70 дээр хоёр хувь гэхчлэнээр ураны нэг фунтийн үнэ өсөж байгаа үед түүнийг дагаад өсдөг зохицуулалтыг жагсаалтаар хуульд оруулсан.
Өнгөрсөн хугацаанд хөрөнгө оруулагч талуудтай хэлэлцээр хийж, дараах нэгдсэн тохиролцоонд хүрсэн.
- Үр өгөөж тооцох аргачлалыг Олон Улсын Валютын Сангийн Баялгийн салбарын санхүүгийн шинжилгээний аргачлалын дагуу хийж гүйцэтгэсэн.
- Засгийн газрын хуримтлагдсан үр өгөөж, хөрөнгө оруулагчийн хуримтлалын үр өгөөжийг нэмээд хөрөнгө оруулагчийн олгосон санхүүжилтийг хасвал 51 хувьд хүрч байх ёстой. Энэ утгаараа дээрх аргачлал Засгийн газрын хуримтлагдсан өгөөж дээр хөрөнгө оруулагч ямар өгөөж өгч, улмаар зардлаа хасахад 51 хувь болох вэ гэдэгт илт ойлгомжтой илэрхийлэгдэх ёстой.
- Санхүүгийн талын схем загварыг Монголын тал хийж гүйцэтгэсэн. Өөрөөр хэлбэл Монголын талын санхүүгийн зөвлөх үйлчилгээний компаниудтай хамтран, санхүүгийнхээ схемийг хийгээд манай схем дээр 51 хувь хүрч байгаа эсэхэд шинжилгээ хийсэн. Үүний дагуу гэрээг боловсруулсан гэсэн үг.
- Монгол талын хийсэн хөрөнгө оруулалтын гэрээнд хөрөнгө оруулагч тал өөрийн саналыг нэгтгэж хэлэлцээр үргэлжилсэн. Бид энэ гэрээг өөрсдийн үндсэн зарчим дээр барьж хийсэн.
Төслийн үр өгөөжүүдийг харахад хөрөнгө оруулагчийн талаас Засгийн газар 15 төрлийн татвар, төлбөр хураамжуудыг “өгөөж” гэж үзэх ёстой гэх шаардлагыг тавьсан.
Жишээ нь
- Гаалийн албан татвар
- Ажил олгогчийн НДШ
- Ус ашигласны төлбөр
- Ус бохирдуулсны төлбөр
- Агаарын бохирдлын төлбөр
- Авто тээврийн хэрэгслийн татвар болон бусад төлбөрийг манай ашиг, өгөөж гэж үзэхгүй гэдэг хатуу зарчим баримталсан.
Ямар нэгэн ноу хау, маркетингийн төлбөр нь та нарын үр өгөөж болохоос зардал биш гэж үзэж байна.
Эцсийн үр дүнд Засгийн газрын үр өгөөж дараах нэр бүхий 13 төрөл:
- АМНАТ
- ААН-ийн орлогын албан татвар
- Давуу эрхийн ногдол ашиг (10 хувийн давуу эрх дээр ямар ч санхүүгийн хариуцлага хүлээхгүй. Гэхдээ ТУЗ-д хориг тавих эрхтэй оролцоно)
- Ногдол ашгийн суутган татвар
- Тогтвортой хөгжлийн арга хэмжээ
- Гаалийн татвар
- НДШ
- Тусгай зөвшөөрлийн төлбөр
- Үл хөдлөхийн татвар
- Гадаад ажилтны ажлын байрны татвар
- Ус ашигласан
Хөрөнгө оруулагч болон Засгийн газрын талаас ямар ямар өгөөж хүртэх нь тодорхой болсон.
Бид санхүүгийн загвар дээрээ Монгол Улсад оногдох шууд үр өгөөжийн жил бүрийн бүрэлдэхүүн ямар байхыг тооцоолж байгаа. Ямар ч тохиолдолд 51 хувиа алдахгүй, хэрэв алдвал нөгөө талаас санхүүжилт авна гэсэн үг.
2028 он хүртэл бүтээн байгуулалтын үе буюу үйлдвэр баригдана. Энэ хугацаанд хөрөнгө оруулагч тал 500 сая ам.долларыг гаргана.
Үүнээс хойших санхүүжилтийг төслийн үр ашгаасаа тооцоод явна. Бид нарт хөрөнгө оруулалт хийх хариуцлага огт байхгүй.
Татвар санхүүтэй холбоотойгоор хөрөнгө оруулагч тал 27 төрлийн татварыг тогтворжуулах саналыг тавьсан. Бид зөвхөн дөрвөн төрлийн татварыг тогтворжуулахаар тохирч чадсан.
- ААН-ийн орлогын албан татвар
- НӨАТ
- Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр
- Гаалийн албан татвар
Татвар, алдагдал шилжүүлэх хугацааг 10 жилээр тооцох талаарх яриаг дөрвөн жил болгосон.
Байгаль орчинтой холбоотой татварыг огт тогтворжуулахгүй.
Гурван жил тутамд байгаль орчны аудит хийлгэх үүргийг компанид хүлээлгэж байгаа. Олон улсын аудит оруулснаар байгаль орчинд ямар сөрөг нөлөө үзүүлсэн гэдэгт дүгнэлт гаргах талаар ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал ярилаа.
ВИДЕО:
Хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд (Телевиз, Радио, Social болон Вэб хуудаснууд) манай мэдээллийг аливаа хэлбэрээр бүрэн ба хэсэгчлэн авч ашиглах хориотой ба зөвхөн зөвшилцсөн тохиолдолд эх сурвалжийг (ikon.mn) дурдах замаар ашиглах ёстойг анхаарна уу!
