И.Батхүү: Монгол Улс ЕЭЗХ-нд элсэх талаар огт яригдаагүй. 375 нэр төрлийн барааг харилцан татваргүй оруулахаар тохирч байгаа

Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

Евразийн Эдийн Засгийн Холбоо(ЕЭЗХ)-той манай улс чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээр байгуулах гэж байгаа талаар Эдийн Засаг, Хөгжлийн Яам(ЭЗХЯ)-наас өчигдөр албан ёсны мэдээлэл өглөө.

Тус яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга И.Батхүү мэдээллийн эхэнд манай улс ЕЭЗХ-нд элсэх талаар огт яригдаагүйг онцолсон юм.

Тэрбээр “Тус холбоотой Вьетнам, Сингапур, Иран, Серби зэрэг улс чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулсан байдаг. Эдгээр улс нь гишүүнээр элсээгүй. Үүн шиг Монгол Улсын Засгийн газар гурван жилийн хугацаатай чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээр байгуулах гэж байгаа.

Гол зорилго нь Монгол Улсын экспортын зах зээлийг тэлэх. ЕЭЗХ-ны улсууд, тэр дундаа ОХУ-аас манайд 1,790 гаруй нэр төрлийн бараа орж ирдэг бол Монгол Улс 2023 оны байдлаар 494 нэр төрлийн бараа экспортолсон байна.

Энэхүү чөлөөт худалдааны хэлэлцээрийн тухайд хоёр талаас харилцан 375 нэр төрлийн барааг харилцан татваргүй, квотгүй оруулахаар тохиролцож буй.

Тэгвэл энэхүү чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээрийг байгуулснаар Хүнсний хувьсгал, Цагаан алт зэрэг хөтөлбөртэй зөрчилдөх магадлалын талаар “Хөнгөн хүнс, хөдөө аж ахуйн салбарыг унагах гэж байгаа мэт мэдээлэл гарч байгаа нь ташаа юм.

Хүнсний хувьсгал, Цагаан алт, Атрын IV аян, Шинэ хоршоо зэргээр хэрэгжүүлж буй бодлого нь хөдөө аж ахуйн салбарт нийлүүлэлтийн тогтолцоог бэхжүүлэх зорилготой. Дотоодод уг тогтолцоо бэхжиж, нийлүүлэлт сайжрахаар аж ахуйн нэгжүүдийн ирээдүйд ямар байх вэ гэхээр гадаад зах зээлд гарах ёстой. Ингэхийн тулд өрсөлдөх чадвараа сайжруулах хэрэгтэй. Илүү их хөрөнгө оруулалт хийж, техникээ сайжруулах, шинэ технологийг нутагшуулах хэрэгтэй. Дээр дурдсан санаачилгууд нь энэ бүгдийг дэмжиж буй.

Үүний тулд гаалиар оруулж ирэх боловсруулах тоног төхөөрөмжийн татварыг тэглэх, орлогын албан татвараас нь тодорхой хэмжээгээр хойшлуулах зэргээр аж ахуйн нэгжүүдийг бодлогоор дэмжиж байгаагийн цаад зорилго нь экспортын чадамжийг бий болгох юм. Зөвхөн дотоодын зах зээл гэх бус экспортын баримжаатайгаар хөгжих учиртай” гэж байв.

Монгол Улсад өнгөрсөн 30 жилийн хугацаанд нийтдээ 47 тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалт орж ирсний 70 гаруй хувь нь уул уурхайн салбарт орсон байгааг албаныхан тодотгож байв.

Харин бусад салбарт хөрөнгө оруулалт тааруу байгаа нь зах зээл жижиг байгаатай холбоотой бөгөөд тэлэх шаардлагатай гэв.

Түүнчлэн дотоодын зах зээлээ хэрхэн хамгаалах талаар “Хэлэлцээг нууцлагдмал байдлаар хийсэн, дотоодын зах зээлийг гадаад бүтээгдэхүүн эзлэх мэтээр мэдээлэл цацагдсан. Монгол Улс дэлхийн худалдааны байгууллагад 1997 онд элссэн. Үүнээс хойш гадаад худалдааны нээлттэй бодлого хэрэгжүүлж, стандартын шаардлага хангасан бол тодорхой цөөн тооны барааг эс тооцвол  манай улс гаалийн татварт таван хувийг авдаг. Хориглосон бараа цөөн. Хориглосон жагсаалтад багтаагүй бол таван хувийн татвар төлөөд манай улсад бараа бүтээгдэхүүн импортлох нь нээлттэй. Гэтэл манайх гадаад улс, тухайлбал ЕЭЗХ-ны улсуудад төлдөг татвар нь 15-50 хувь. Үүн дээр нэмээд ОХУ-д бараа бүтээгдэхүүн экспортлох нь бэрхшээл ихтэй байдаг бол чөлөөт худалдааны хэлэлцээрийн хүрээнд саад бэрхшээлийг багасгаж, экспортод ээлтэй нөхцөлийг бий болно.

Өрсөлдөөнөөс айдаг, өрсөлдөөнийг хааж байгаад хөгжинө гэж боддог сэтгэлгээ нь уул уурхайн бус салбарын ирээдүйд хамгийн хортой.

Аж ахуйн нэгжүүд өрсөлдөөнд орж, өрсөлдөөнөөр ирээдүйн хөгжлөө харах нь зүйтэй гэж хэлмээр байна. Зөвлөлдөх уулзалтыг олон удаа хийсэн. Харин одоо эсэргүүцэж байгаа аж ахуйн нэгж, холбоодыг ЭЗХЯ хүлээж авч, нээлттэй ярилцахад бэлэн” гэсэн юм.