Уншиж байна ...
ХУУЧИРСАН МЭДЭЭ: 2023/11/17-НД НИЙТЛЭГДСЭН

"Малд шимэгчийн эсрэг бэлдмэлийг заавраар нь хэрэглэхгүй бол бичил биетний тэсвэржилт үүсгэх өндөр эрсдэлтэй"

Б.Даваабазар, iKon.mn
2023 оны 11 сарын 17
IKON.MN
зураг
 
Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

“Бичил биетний тэсвэржилтийн талаарх мэдлэг, хандлагыг сайжруулах дэлхийн долоо хоног” арваннэгдүгээр сарын 18-24-ний хооронд дэлхий даяар тохионо. 

Энэхүү аяныг тохиолдуулан Мал эмнэлгийн ерөнхий газар, Улсын мал эмнэлэг ариун цэврийн төв лаборатори зэрэг холбогдох байгууллагуудаас хамтран өнөөдөр “Бичил биетний тэсвэржилтээс сэргийлэх чиглэлээр хэрэгжүүлж буй үйл ажиллагаа”-г танилцуулж, мэдээлэл хуваалцлаа. 

Бичил биетэн гэдэгт нян, вирус, мөөгөнцөр, шимэгчийг хамааруулах бөгөөд бичил  биетнийг устгадаг эсвэл түүний үржил, хөгжлийг нь саатуулах үйлчилгээ үзүүлдэг аливаа  эм, бэлдмэлийг бичил биетний эсрэг эм (ББЭЭ) гэнэ. 

Харин бичил биетний тэсвэржилт (ББТ) гэдэг нь өвчин үүсгэгч нян, вирус, шимэгч  хорхой, мөөгөнцөр зэрэг бичил биетэн ББЭЭ-нд дасал болж эмчилгээ, үйлчилгээ үр дүнгүй  болохыг хэлдэг байна.

Мэргэжилтнүүдийн хэлж буйгаар бичил биетний тэсвэржилт үүсэх үндсэн шалтгаан нь бичил биетний эсрэг эмийг хэтрүүлэн хэрэглэх, эсвэл дутуу, буруу давтамжтай зохисгүй хэрэглэх явдал аж. 

Малчид, тариаланчид бичил биетний эсрэг эмийг мал аж ахуй, газар тариаланд хяналтгүй хэрэглэснээр бичил биетний тэсвэржилтийн тархалтыг нэмэгдүүлэх нөхцөл бүрдэж байгааг онцоллоо. 

зураг
 
Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

Малын эмийн үлдэгдэл, эм биобэлдмэл хариуцсан мэргэжилтэн Э.Мөнхбаяр хэлэхдээ “Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд, Эрүүл мэндийн сайдын хамтарсан тушаалаар “Бичил биетний тэсвэржилтээс сэргийлэх салбан дундын үйл ажиллагааны төлөвлөгөө” 2022-2025 батлагдан харьяа байгууллагууд хэрэгжүүлэн  ажиллаж байгаа.

Мал эмнэлгийн салбарт өргөн хэрэглэгдэж буй бичил биетний эсрэг эм, биобэлдмэлийн тухайд:

  1. Вирус, бактерийн эсрэг биобэлдмэл /89 төрлийн вакцин, таван нэр төрлийн эмчилгээний ийлдэс/
  2. Шимэгчийн эсрэг бэлдмэл /170 орчим нэр төрөл/
  3. Бактерийн эсрэг эм /антибиотик 110 орчим нэр төрөл/ байна.

Шимэгчийн эсрэг бэлдмэл болон бактерийн эсрэг эмийг зааврын дагуу зөв хэрэглэхгүй бол бичил биетний тэсвэржилт үүсгэх өндөр эрсдэлтэй” хэмээв.

"Бичил биетний тэсвэржилтийн эсрэг арга хэмжээг авахгүй бол 2050 он гэхэд жилд арван сая хүн нас бардаг болно"

"Бичил биетний тэсвэржилт яагаад дэлхий дахинд аюултай болсон бэ гэхээр тэсвэртэй болсон генүүдээ хүн бие биедээ дамжуулдаг болчихсон. Хэрэв бичил биетний тэсвэржилтийн эсрэг арга хэмжээг авахгүй бол 2050 он гэхэд жилдээ арван сая хүн нас бардаг болно гэх судалгааг эрдэмтэд гаргасан" гэдгийг "Нэг эрүүл мэнд, бичил биетний төсөл"-ийн зохицуулагч хэлж байлаа. 

зураг
 
Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

Улсын мал эмнэлэг ариун цэврийн төв лаборатори Хүнсний эрүүл ахуй үлдэгдлийн шинжилгээний лабораторийн мэргэжилтэн Х.Дэлгэр "Манай лабораторид малын гаралтай хүнсний бүтээгдэхүүнүүдийн аюулгүй үзүүлэлтүүдийг олон улсад хүлээ зөвшөөрөгдсөн аргаар үздэг. Ингэхдээ илрүүлэх, тоон шинжилгээ, баталгаажуулах гэсэн гурван түвшинд шинжилдэг.

Манай улсын онцлог бол бэлчээрийн мал аж ахуйтай тул өдөр тутамдаа эм хэрэглэдэггүй. Зөвхөн өвдсөн малдаа хэрэглэдэг. Гэхдээ нэг дутагдалтай тал нь малын эмч үзээд эмчилгээ хийсэн үү, эсвэл малчин дураараа хийсэн үү гэх асуудал гардаг" гэлээ. 

Зарим тоон мэдээллээс онцолбол: 

  • Манай улсын нийт малчдын 85% нь өвчтэй малд дур мэдэн эм өгдөг. 
  • Бичил биетний тэсвэржилт нь 2050 он гэхэд дэлхийн дотоодын нийт бүтээгдэхүүнийг 3.8%-аар бууруулна. Бичил биетний тэсвэржилт нь хяналтгүй тархсаар байвал дараагийн 10 жилд жил бүр 3.4 триллион ам.долларын ДНБ-ний хомсдолд оруулна. Мөн 24 сая гаруй хүн амыг туйлын ядууралд хүргэх аюултай гэж тооцжээ. 

Бичил биетний тэсвэржилтийн тархалтыг багасгаж болох хүчин зүйлс:

  • Хүн амын нягтаршлыг бууруулах, мөн хог хаягдал, ариутгалын менежментийг сайжруулах.
  • Халдвараас урьдчилан сэргийлэлт, хяналтын системийг хүн, малын эрүүл мэнд, мал, аж ахуй, ферм, хүнсний үйлдвэрүүдэд бэхжүүлэх
  • Мал, амьтанд бичил биетний эсрэг эмийн эмчилгээг дур мэдэн хэрэглэхгүй байх, зөвхөн малын эмчийн зааврын дагуу хэрэглэх.
  • Антибиотикийг хэрэглэх зааварт заасны дагуу тохирсон тунгаар бүрэн гүйцэд хэрэглэх.
  • Ундны усны цэвэр байдал, орчны ариутгал халдваргүйжүүлэлт, мөн халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх дархлаажуулалт гэдгийг мэргэжилтнүүд хэлж байна.