Нийслэл Улаанбаатар хотын 2026 оны төсвийн төслийг НИТХ-аар хэлэлцэж эхэллээ.
Одоогийн байдлаар ирэх оны төсвийг НИТХ-ын салбар хороодоор хэлэлцэж байгаа юм. Үүнтэй холбогдуулан нийслэлийн 2026 оны төсвийн ОРЛОГЫГ хэрхэн тооцоолсон талаар мэдээлэл хүргэе.
Нийслэл Улаанбаатар хотын 2026 оны төсвийн төсөл:
Монгол Улсын 2026 оны төсвийн тухай хуульд Нийслэлийн 2026 оны төсвийн суурь орлого, зарлагыг дараах байдлаар тооцож, улсын төсөвт төвлөрүүлэх орлого, орон нутгийн хөгжлийн сангийн шилжүүлгийн орлогыг баталсан. Үүнд:
- Нийслэлийн төсвийн суурь орлогыг 3,495.9 тэрбум төгрөг, суурь зарлагыг 2,616.8 тэрбум төгрөг байхаар тооцон, нийслэлийн төсвөөс улсын төсөвт орлогыг 263.7 тэрбум төгрөгийг төвлөрүүлэхээр;
- Орон нутгийн хөгжлийн нэгдсэн сангаас нийслэлд 42.6 тэрбум төгрөг хуваарилахаар тус тус баталсан.
Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2026 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэлд ирэх онд дотоодын нийт бүтээгдэхүүний өсөлтийг 6.0 хувь, хэрэглээний үнийн өсөлтийн түвшнийг 7.0 хувиар тус тус тооцсон байна.
1. Төсвийн орлого
Нийслэлийн төсөвт 2025 онд 4,239.1 тэрбум төгрөгийн орлого төвлөрүүлэхээр батлагдсанаас эхний 10 дугаар сарын төсвийн гүйцэтгэлийн мэдээгээр 2,984.1 тэрбум төгрөгийн орлого төвлөрч, 347.5 тэрбум төгрөгөөр буюу 10.4 хувиар төсвийн орлогын төлөвлөгөө тасарсан дүнтэй байна. Үүнд, татварын орлогоор 2,625.8 тэрбум төгрөг, татварын бус орлогоор 358.3 тэрбум төгрөгийн орлого төсөвт төвлөрсөн.
Төсвийн орлогын тасралтад хувь хүний орлогын албан татвар, аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвар, газрын дуудлага худалдаа, дамжуулан зээлийн хүүгийн орлого, өмч хувьчлал, торгуулийн орлогын тасалдал голлох нөлөөллийг үзүүлжээ.
Хотын шууд төсвийн орлогын бүрдүүлэлтийг орлого бүрдүүлэгч байгууллагаар нь задлан авч үзвэл:
- Нийслэлийн татварын газар 23.4 тэрбум төгрөгөөр буюу 2.7 хувиар,
- Газар зохион байгуулалтын алба 22.6 тэрбум төгрөгөөр буюу 35.0 хувиар,
- Өмчийн харилцааны газар 29.6 тэрбум төгрөгөөр буюу 82.1 хувиар,
- Замын хөгжлийн газар 11.9 тэрбум төгрөгөөр буюу 12.9 хувиар тус тус төсвийн орлогыг тасалдуулсан байна.
2026 онд нийслэлийн төсвийн орлогын 82.7 хувь буюу 3,835.1 тэрбум төгрөгийг татварын орлогоор бүрдүүлнэ.
2026 онд нийслэлийн төсөвт 4,637.5 тэрбум төгрөгийн орлого төвлөрүүлэхээр төлөвлөсөн нь 2025 оны батлагдсан төлөвлөгөөнөөс 398.4 тэрбум төгрөгөөр буюу 9.4 хувиар, хүлээгдэж буй гүйцэтгэлээс 673.4 тэрбум төгрөгөөр буюу 17.0 хувиар өссөн дүнтэй байна.
Энэхүү өсөлтөд аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвар 201.5 тэрбум төгрөгөөр, хувь хүний орлогын албан татвар 236.1 тэрбум төгрөгөөр, хөрөнгийн албан татвар 40.7 тэрбум төгрөгөөр, татварын бус орлого 213.4 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэхээр байгаа нь голлон нөлөөлжээ.
Ирэх онд төрөөс хэрэгжүүлж буй бодлогын хүрээнд бизнес эрхлэгчдийн татварын орчныг хялбаршуулах, татварт хамрагдалтыг нэмэгдүүлэх, бүртгэл хяналтыг сайжруулснаар далд эдийн засгийг бууруулж, татварын суурийг өргөжүүлэх ажлыг үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байна.
Төсвийн төслийн тооцоогоор 2026 онд нийслэлийн төсвийн орлогын 82.7 хувь буюу 3,835.1 тэрбум төгрөгийг татварын орлогоор, үлдэх 17.3 хувь буюу 802.4 тэрбум төгрөгийг татварын бус орлогоор бүрдүүлэхээр байна.
- төсвийн орлогын 70.9 хувийг орлогын албан татвараар бүрдүүлэхээс хувь хүний орлогын албан татвараар 46.8 хувийг,
- аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвараар 24.1 хувийг,
- хөрөнгийн албан татвараар 5.9 хувийг,
- бусад татвараар нийслэлийн төсвийн 5.9 хувийг тус тус бүрдүүлэхээр байна.
Төсвийн орлогын бүрдүүлэлтийг хот, дүүргээр нь ангилан авч үзвэл:
- хотын шууд төсөвт 2,024.8 тэрбум төгрөгийн орлого төвлөрч, нийслэлийн төсвийн орлогын 43.7 хувийг бүрдүүлэхээр,
- дүүргүүдийн төсөвт 2,612.6 тэрбум төгрөгийн орлого төвлөрч, нийслэлийн төсвийн орлогын 56.3 хувийг тус тус бүрдүүлэх тооцоолол гарч байна.
2025 онд нийслэлийн төсөвт төвлөрөх аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын орлогын төсөөллийг макро эдийн засгийн үзүүлэлт, уул уурхайн бүтээгдэхүүний үнэ, биет хэмжээ, аж ахуйн нэгжүүдийн тайлан болон ашигт ажиллагааны түвшинтэй уялдуулан 1,116.0 тэрбум төгрөгөөр тооцов.
Мөн төрөөс хэрэгжүүлж буй бодлогын хүрээнд хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 2025 оны 04 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс нэмэгдүүлсэн, ирэх онд багш, эмч нарын цалин, хөдөлмөрийн хөлсийг үе шаттай нэмэгдүүлэхээр төлөвлөж байгаатай уялдуулан нийслэлийн төсөвт төвлөрөх цалин хөлс болон түүнтэй адилтгах ХХОАТ-ыг 1,700.7 тэрбум төгрөгөөр, бусад нэр төрлийн ХХОАТ-ыг 533.7 тэрбум төгрөгөөр тооцож, төсвийн төсөлд тусгажээ.
Татварын хууль тогтоомжийн дагуу татвар төлөгч иргэдэд 63 тэрбум төгрөгийн буцаан олголтыг олгохоор тооцсон нь нийт хувь хүний орлогын албан татварын орлогын 2.9 хувийг эзэлж байна.
Хөрөнгийн албан татварын орлогоор 274.4 тэрбум төгрөгийг төсөвт төвлөрүүлэхээр тооцсон нь энэ оны хүлээгдэж буй гүйцэтгэлээс 40.7 тэрбум төгрөгөөр буюу 17.4 хувиар өссөн дүнтэй байна. Хөрөнгийн албан татварын орлогын 50.6 хувийг үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татварын орлого, 49.2 хувийг авто тээврийн болон өөрөө явагч хэрэгслийн албан татварын орлого 0.2 хувийг галт зэвсгийн албан татварын орлого тус тус эзлэхээр байна.
Нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын 2024 оны 24/28, 24/29 дүгээр тогтоолоор Авто тээврийн болон өөрөө явагч хэрэгслийн албан татвар болон Авто зам ашигласны төлбөрийн нэмэгдүүлэн баталж, 2025 оны төсвийн жилээс мөрдөн ажилласнаар нийслэлийн авто замын сангийн эх үүсвэр нэмэгдэхэд чухал үр дүнгээ үзүүллээ.
Хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжийг бүх дүүргүүдэд шинэчилсэн тарифаар тооцоолж, энэ төрлийн татварыг 38.1 тэрбум төгрөгөөр төлөвлөсөн нь 2025 оны хүлээгдэж буй гүйцэтгэлээс 5.5 тэрбум төгрөгөөр буюу 16.9 хувиар өсөхөөр байна.
2026 оны нийслэлийн газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөний төсөлд тусгагдсан шинээр олгогдох 99 байршлын 175.1 га газрыг дуудлага худалдаа, төсөл сонгон шалгаруулалтаар олгон, өмнөх жилүүдийн газрын дуудлага худалдааны анхны үнийг нөхөж авснаар ирэх онд төсөвт төвлөрөх дуудлага худалдааны орлогыг 20.0 тэрбум төгрөгөөр, газрын төлбөрийн орлогыг 108.4 тэрбум төгрөгөөр тооцон төсвийн төсөлд тусгалаа.
Нийслэл Улаанбаатар хот гадаад болон дотоодын зах зээлд үнэт цаас гаргасантай уялдуулан нийслэлийн төсөвт ирэх онд нийт 255.0 тэрбум төгрөгийг дараах эх үүсвэрээс төвлөрүүлэхээр тооцлоо. Үүнд:
- Батерей төслийн эх үүсвэрээс: 28.0 тэрбум төгрөг
- Хүүгийн орлогын эх үүсвэрээс: 185.0 тэрбум төгрөг
- Бөөрөлжүүт цахилгаан станц төслийн эх үүсвэрээс: 42.0 тэрбум төгрөг
Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаар хэлэлцэн баталдаг хотын шууд төсвийн хувьд 2026 онд 2,087.8 тэрбум төгрөгийн орлого төвлөрүүлж, 63.0 тэрбум төгрөгийг татвар төлөгч иргэдийн ХХОАТ-ын буцаан олголтод хууль тогтоомжийн дагуу буцаан олгохоор тооцлоо.
Хотын шууд төсвийн орлогын 53.5 хувь буюу 1,116.0 тэрбум төгрөгийг улсын төсвөөс нийслэлд хуваарилах аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын 40% орлогоос, үлдэх 46.5 хувь буюу 971.8 тэрбум төгрөгийг хууль тогтоомжийн дагуу хотын төсөвт төвлөрөх татварын болон татварын бус орлогоос бүрдүүлэхээр байна.
Хотын төсвийн орлогын бүрдүүлэлтийг орлого бүрдүүлэгч байгууллагаар нь задлан авч үзвэл:
- нийслэлийн Татварын газар 1,322.3 тэрбум төгрөг буюу 63.3 хувийг,
- Өмчийн харилцааны газар 54.4 тэрбум төгрөг буюу 2.6 хувийг,
- Газар зохион байгуулалтын алба 20.0 тэрбум төгрөг буюу 1.0 хувийг,
- Замын хөгжлийн газар 102.7 тэрбум төгрөг буюу 4.9 хувийг,
- Замын хөдөлгөөний удирдлагын төв 102.4 тэрбум төгрөг буюу 4.9 хувь,
- Цагдаагийн ерөнхий газрын Тээврийн цагдаагийн алба 70.0 тэрбум төгрөг буюу 3.4 хувь,
- үлдэх 416.0 тэрбум төгрөг буюу 19.9 хувийг бусад орлого бүрдүүлэгч байгууллагуудаас төвлөрүүлэх тооцоолол гарч байна.
Анхааруулга
Хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд (Телевиз, Радио, Social болон Вэб хуудаснууд) манай мэдээллийг аливаа хэлбэрээр бүрэн ба хэсэгчлэн авч ашиглах хориотой ба зөвхөн зөвшилцсөн тохиолдолд эх сурвалжийг (ikon.mn) дурдах замаар ашиглах ёстойг анхаарна уу!