ИНФОГРАФИК: Хэнтий аймгийн нэг хүнд ногдох төсвийн хөрөнгө оруулалт Улаанбаатарынхаас 7, Завхан аймгийнхаас 10.6 ДАХИН ӨНДӨР байна
Монгол Улсын 2023 оны төсвийн төслийг УИХ хэлэлцэхээр хүлээгдэж байна.
Засгийн газраас өргөн барьсан энэ удаагийн төсөл мөн л өмнөх жилүүдийн адил хэт өөдрөг буюу
- эдийн засгийн өсөлт 5%
- Инфляц 8%
- Экспорт 11.4 тэрбум ам.доллар буюу 2022 оныхоос 2.6 тэрбум доллароор өсөж, гадаад худалдаа 2.4 тэрбум ам.долларын ашигтай гарна
гэх мэт төсөөллүүдэд үндэслэн Монгол Улс түүхэндээ анх удаа 18.9 их наяд төгрөгийн орлого олж, 20.5 их наяд төгрөг зарцуулахаар төсвийн төсвөө боловсруулаад байна. 2022 оны төсөвт шинээр хөрөнгө оруулалтын зардал аймгуудад хуваарилаагүйгээрээ онцлог ч зарлага 2.27 их наяд төгрөгөөр нэмэгдэж 20.47 их наяд төгрөг болоод байгаа юм.
Төсвийн төслөөс бид хөрөнгө оруулалтын зардлыг өмнөх жилүүдийн адил онцлон авч үзлээ.
График. Төсвийн хөрөнгө аль аймагт хамгийн өндөр тавигдсаныг газрын зураг дээр очиж харна уу.
2023 оны төсөвт тусгаснаар Улаанбаатар хотод 809 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийхээр төлөвлөсөн нь хамгийн өндөр дүнд тооцогдож байгаа боловч нэг хүнд ногдох хөрөнгө оруулалтын хэмжээгээр Хэнтий аймаг ирэх онд мөн л хамгийн өндөр санхүүжилтийг авахаар байна.
Ийнхүү Хэнтий аймаг 2020 оноос хойш буюу 2021 оны төсвийн жилээс эхлээд аймгууд дундаас төсвийн хөрөнгө оруулалт хамгийн ихээр хүртэж байгаа аймагт тооцогдож байна. Тодруулбал,
- 2021 оны төсөвт 125.9 тэрбум
- 2022 оны төсөвт 214.5 тэрбум төгрөг төсөвлөж байсан бол
- 2023 онд нийт 270.7 тэрбум төгрөгийн төсвийн хөрөнгө оруулахаар төлөвлөөд байгаа юм.
Ирэх онд тус аймагт авто замын ажлуудыг дуусгах, дулааны цахилгаан станц барих, гэр хорооллын инженерийн шугам сүлжээ, бохир усны коллекторын шугамын шинэчлэл, үерийн хамгаалалтын байгууламж гэх мэт дэд бүтцийн өндөр төсөв бүхий томоохон ажлууд хийхээр төлөвлөжээ. Мөн
- Жаргалтхаан сумын тавдугаар багийн 50 ор бүхий цэцэрлэгийн өргөтгөлд нэг тэрбум төгрөг
- Цэнхэрмандал сумын 300 суудал бүхий соёлын төвийн 2.9 тэрбум төгрөгийн өртгөөс 509 сая төгрөгийг 2023 онд
- Батноров сумын 320 суудалтай сургуулийн барилга, урлаг заал 1.8 тэрбум төгрөг
- Бэрх тосгоны 640 хүүхдийн суудалтай олон улсын стандартын сургуулийн барилгад 2.89 тэрбум
- Биндэр сумын "Их хуралдай" цогцолборын барилгын зоорины ажил, гадна тохижилт, шугам сүлжээнд 2.47 тэрбум төгрөг
- Дэлгэрхаан суманд 2022 онд эхлүүлсэн "Монголын нууц товчоо" цогцолборын барилгын интерьер, гадна тохижилт, гадна шугам сүлжээний ажилд 5.1 тэрбум гэхчлэн тусгажээ.
Үүний дараа улсын дунджаас дээгүүр буюу нэг хүнд ногдох төсвийн хөрөнгө оруулалтаар
- Төв аймаг - нэг хүнд 1.75 сая
- Архангай - 1.14 сая
- Дорнод - 1.1 сая
- Ховд - 947 мянган
- Дархан - 854 мянган төгрөгөөр бичигдэж байна.
Өнгөрсөн гурван жилийн төсвийн төсөлд хөрөнгө оруулалтыг хэрхэн тусгаж оруулж ирж байснаар харьцуулан харвал Хэнтий аймгийн төсөв анхаарал татахуйц нэмэгдсэнийг доорх график харуулж байна.
Зарим аймгийн гурван жилийн төсөвтэй тэнцэх хэмжээний төсвийн хөрөнгө оруулалт тус аймагт хуваарилагдаж иржээ.
Харин нэг хүнд ногдох төсвийн хөрөнгө оруулалтыг өнгөрсөн гурван жилийн төслийн байдлаар харвал дараах дүр зураг харагдаж байна.
Тухайлбал, Баянхонгор аймгийн 2021 оны төсвийн хөрөнгө оруулалт 2022, 2023 онд огцом буурч орж ирсэн байна.
Монгол Улсын эдийн засгийн хувьд 2023 онд хамгийн гэгээлэг мэдээлэл нь Оюутолгойн гүний уурхайн үйлдвэрлэл эхлэх хүлээлт байгаагаас гадна экспорт энэ хэвээр явбал эдийн засагт эерэг үзүүлэлтүүд гарах нь инфляц хэт өндөр, төгрөгийн ханшийн сулрал болон дотоод эрэлтээс шалтгаалан өсөлт саарна гэж тооцож, ирэх оны эдийн засгийн өсөлтийн төлөвөө бууруулж байгаагаа Олон Улсын Валютын Сан мэдээлсэн.
Тийм ч учраас өнөөдөр хамгийн чухал зүйл бол төсвийн хөрөнгө оруулалтыг оновчтой үр дүнтэй, алдагдалгүй батлах нь УИХ болоод Засгийн газрын хамгийн чухал ажил болохыг зөвлөөд буй. Ялангуяа, тухай төсөв дараа жилүүдэд эдийн засагт өгөөжөө өгөх нэн тэргүүний ажил мөн эсэхээр төсөл, хөтөлбөрүүдийг эрэмбэлэхийг зөвлөсөөр ирсэн.
