Эгүүлэн татагдах Д.Цогтбаатар болон түүний орыг горилогсод

Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

УИХ-ын гишүүн Д.Цогтбаатарыг гурван шатны шүүхээс гэм буруутай гэж үзэв.

Ардчилсан Намаас УИХ-ын сонгуулийн 1-р тойрог буюу Архангай, Өвөрхангай, Баянхонгороос нийт 56 орчим мянган сонгогчийн санал авснаар парламентын гишүүнээр сонгогдсон тэрбээр эгүүлэн татагдах эгзэгтэй байдалд орчхоод буй.

Тэрбээр парламентын гишүүнээр сонгогдохоосоо өмнө буюу 2016-2020 оны хооронд Хөгжлийн Банкны хэлтсийн захирлаар ажиллаж байхдаа албан тушаалаа урвуулан ашиглаж, бусдад давуу байдал олгосон хэрэгт холбогдсон. Улмаар энэ хэргийг гурван шатны шүүхээр хэлэлцэж, хянаж явсаар 2024 оны арванхоёрдугаар сарын 11-ний өдөр Улсын Дээд Шүүхийн хяналтын шатны шүүх хуралдаанаас Д.Цогтбаатарыг гэм буруутайд тооцон, нийтийн албанд томилогдох эрхийг нь хоёр жилээр хасаж, 20 сая төгрөгөөр торгох шийдвэр гаргасан юм.

Ийнхүү гурван шатны шүүх шийдвэрээ гаргаснаар УИХ-ын гишүүнийг албан ёсоор гэм буруутайд тооцов. Шүүхийн тогтоолыг хэргийн оролцогчид /яллагдагч болон түүний өмгөөлөгч/ гардуулснаар шийтгэлийг нь хэрэгжүүлэх нөхцөл бүрддэг. Уг тогтоолыг гардуулах өдөр нь өнгөрөгч Баасан гараг буюу 2025 оны хоёрдугаар сарын 21-ний өдөр байв. Хэргийн оролцогчдод шийтгэх тогтоол гардуулах тухай шүүхээс олон нийтийн сүлжээ, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлсэн. Гэвч УИХ-ын гишүүн Д.Цогтбаатар өөрөө болон өмгөөлөгч нь шүүхийн шийтгэх тогтоолыг заасан өдөр нь аваагүй байна.

Нэгэнт хүчин төгөлдөр тогтоолыг гардаж авахгүй тойрч зугтаах нь Д.Цогтбаатар гишүүний хувьд хугацаа хожих гэсэн гэнэн гэмээр үйлдэл болж байгааг хэлэх нь илүүц биз ээ. Хэдийгээр тэр шүүхийн шийтгэх тогтоолыг гардаж авахгүй гэдийж байгаа ч гэрийнхэн нь хаяг эсвэл УИХ-ын Тамгын газарт хаяглагдан өөрөө яваад очно.

МАН-ын өвдөг шороодогсод уу, АН-ын жагсаалтынхан уу

Шүүхийн шийтгэх тогтоол Д.Цогтбаатарын гэрийн хаягаар эсвэл УИХ-ын Тамгын газарт очсоноор дараагийн асуудал эхэлнэ.

Монгол улсын их хурлын тухай хуульд “гишүүн гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь хуулийн хүчин төгөлдөр болсон шүүхийн шийдвэрээр тогтоогдсон бол эгүүлэн татах тогтоол гаргана” хэмээн заасан байдаг. Энэ процесс явагдах нь цаг хугацааны асуудал. Хэрэв УИХ тогтоол гаргахгүй бол Үндсэн хууль зөрчсөн асуудлаар цэцийн өмнө очих юм. Гишүүнийг эгүүлэн татах тогтоол гарсны дараа нөхөн сонгуулийн дуулиан эрчимжих нь дамжиггүй.

Гурван шатны шүүх Д.Цогтбаатар гишүүнийг гэм буруутайд тооцлоо гэдэг мэдээлэл гарсан даруйд л түүний оронд горилогсод хөдөлж эхэлсэн.  

УИХ-ын сонгуулийн 1-р тойрог есөн мандаттай. АН-ынхан Баянхонгорын угшилтай түүнийг Архангайн квот дээр нэр дэвшүүлсэн нь хүнгүйдсэнийг байсан болов уу. Д.Цогтбаатар авсан саналаараа есөн мандатаас хамгийн сүүлд бичигдэж байгаа ч УИХ-ын дарга асан Г.Занданшатараас 2,000 илүү санал авснаар парламентад сонгогдож чадсан юм.

 

Харин спикер асан өдгөө Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын даргын албыг хашиж буй. УИХ-ын гишүүний орон гарах сургаар хамгийн их өнгөлзсөн хүн магадгүй Г.Занданшатар дарга. Чуулганы танхимын хоймроос гудамжинд гарсан түүнийг Ерөнхийлөгч дэргэдээ авсан ч буцаад парламентын танхимд суух хүсэл тээж яваа нь гарцаагүй.

МАН-аас нөхөн сонгуульд өрсөлдөхөд үгүй гэх газаргүй дараагийн хүн бол УИХ дахь МАН-ын бүлгийн дарга Д.Тогтохсүрэн. Өдгөө “Эрдэнэс критикал минерал" гэж нэрлэгдэх болсон “Монголросцветмет”-ын захирлын албан тушаалыг хашиж буй Д.Тогтохсүрэнг нөхөн сонгуульд сойж гаргаад түүний оронд Батлах хамгаалахын сайд асан Г.Сайханбаярыг томилно гэх яриа ч дуулдаад байгаа.

Мөн УИХ-ын гишүүн, Өвөрхангай аймгийн Засаг дарга асан Г.Ганболд ч нэр дэвших магадлал тун өндөр хэмээн яригдаж буй.

Эцэст нь энэ бүхнийг зохион байгуулж, шийдэх хүн бол Ерөнхийлөгч. МАН-аас нэр дэвших магадлалтай хэмээн яригдаж буй горилогчид бүгд “түүний хүмүүс” байгаа нь анзаарагдах биз ээ.

Харин Ардчилсан Намаас УИХ-ын дарга асан З.Энхболд, УИХ-ын гишүүн асан А.Адъяасүрэн нарын нэрс яригдаж эхэлжээ. З.Энхболдын хувьд 2024 оны УИХ‑ын сонгуульд өрсөлдөөгүй. Харин А.Адъяасүрэн 1-р тойрогт өрсөлдөөд Г.Занданшатараас 164-хөн саналын зөрүүгээр ард нь бичигджээ.

 

Тэднээс гадна МоАХ-ны зүгээс АН-ын ҮБХ-ны гишүүн П.Нүрзэд, Ардчилсан залуучуудын холбооны ерөнхийлөгч Б.Ган-Очир нарын нэрс ч яригдаж буй.

Баянхонгорын уугуул П.Нүрзэд нутгийнхнаа багагүй тойглож явсан ч Их хурлын сонгуулийн нэр дэвшилт санаснаар нь бололгүй өөрийг нь ч мэдээгүй байхад жагсаалтын 23 дугаарт бичиж орхисон. Үүнийг эсэргүүцсэн тэрбээр сонгуулийн өмнө нэрээ татаж байгаагаа мэдэгдэж байв.

Харин Б.Ган‑Очир УИХ-ын сонгуулийн жагсаалтын 27-д бичигдэж, орон нутгийн сонгуульд Нийслэлийн намаа зохион байгуулж оролцож байсан билээ.