ТӨСВИЙН ЦООРХОЙ #2: УИХ-ын гишүүд өөрсдөө татвар төлөгчдийн мөнгийг үр ашиггүй болгож байна

Гэрэл зургийг MPA.mn

Үргэлжлэл...

Монгол Улсын 2020 оны төсвийн гүйцэтгэлийг батлахаар УИХ яг одоо хэлэлцэж буй.

Гэвч ийнхүү хэлэлцэх нь нэр төдий л зүйл юм. Учир нь төсвийг үр ашигтай байлгаж, хөрөнгө оруулалтыг шаардлагатай газар нь хүртээх ажлыг парламентад сууж буй ТЭД үнэхээр хангалтгүй хийсээр ирсэн.

Үүний жишээ болгож, УИХ-ын гишүүд Төсвийн тухай хуулиа өөрсдөө хэрэгжүүлэхгүй байгаа нь татвар төлөгчдийн мөнгө салхинд хийсэх нэг шалтгаан болж буй талаар үргэлжлүүлэн хүргэе.

Төсвийн тухай хуулийг батлах үеэр УИХ-ын гишүүд зөвхөн өөрсдийн тойрогт мөнгө тусгуулж, ямар нэгэн төсөл хэрэгжүүлэх гэж зүтгэдгийг хэлэлцүүлгийн явцаас хардаг байх. Тэгвэл ийнхүү төсөв хэлэлцэхдээ тухайн төсөл арга хэмжээ орон нутагт үнэхээр шаардлагатай эсэхийг огт тооцдоггүй болох нь Улсын төсвийн 2020 оны хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөөний хэрэгжилт, үр дүн, үр ашигт хийсэн гүйцэтгэлийн аудитын тайлангаас харагдана.

Зөвхөн боловсролын салбарын хөрөнгө оруулалт болох сургууль, цэцэрлэгийн барилга дээр л гэхэд шаардлагатай газар нь барихгүй, шаардлагагүй газар хөрөнгө оруулж байгаагаас улсын төсөв үр ашиггүй болж байгаа юм.

Тухайлбал, нийслэлийн Чингэлтэй, Хан-Уул, Сонгинохайрхан, Баянзүрх, Баянгол дүүрэг болон нэр бүхий 24 суманд цаашид улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар төлөвлөх ерөнхий боловсролын сургуулийн барилгын хэрэгцээ, шаардлагатай байгаа гэсэн судалгаа байна. Гэтэл Монгол Улсын 2020 оны төсвийн тухай хуульд нормативт хэмжээгээр ерөнхий боловсролын сургуулийн барилгын хэрэгцээ, шаардлагагүй 9 суманд сургуулийн барилгыг төлөвлөжээ.

Хүснэгт 1. Монгол Улсын 2020 оны төсвийн тухай хуульд батлагдсан хэрэгцээ, шаардлагагүй ерөнхий боловсролын сургуулийн барилга

Байршил		Хүн амын тоо	ЕБС-ийн хүчин чадал (суудлын тоо)
Аймаг	Сум	Хүн амын тоо	Норматив хэмжээ	Суурилагдсан хүчин чадал	2020 онд нэмэлтээр төлөвлөсөн
Төв	Дэлгэрхаан	1,776	205	320	160
Архангай	Хайрхан	3,718	428	720	320
Хэнтий	Өмнөдэлгэр	5,890	678	560	640
Завхан	Идэр	2,529	291	320	320
Завхан	Сонгино	1,522	175	320	320
Увс	Тэс	5,181	596	1,080	320
Хөвсгөл	Их-Уул	4,188	482	720	320
Архангай	Хашаат	3,212	370	640	Өргөтгөл
Тав	Заамар	5,808	670	860	320

Ийнхүү одоо байгаа суурилагдсан хүчин чадал нь хангалттай, илүү гарчихсан байхад нэмж хүчин чадлаас нь давсан суудлуудыг төлөвлөжээ.

Хэнтий аймгийн Өмнөдэлгэр суманд л гэхэд нэмж 120 орчим суудал шаардлагатай байхад үүнээс 5 ДАХИН ИХ суудал нэмэхээр төлөвлөсөн байна.

Тус аймагт бусад аймагтай харьцуулахад нэг хүнд ногдох төсвийн хөрөнгө оруулалт хамгийн өндөр байгааг бид өмнө нь хөндөж байсан.

Боловсролын салбарын энэхүү үр ашиггүй хөрөнгө оруулалтыг дараах гурван үзүүлэлт мөн илтгэнэ.

Төрийн өмчийн ерөнхий боловсролын сургууль:

▪ Барилгын хүчин чадал норматив хэмжээнээс 159 сум, 4 дүүрэгт хэтэрсэн;
▪ 24 сум, 5 дүүрэгт доогуур;
▪ Барилгын хүчин чадал нормативт хэмжээтэй 148 суманд ойролцоо түвшинд байна

Эндээс орон нутагт ерөнхий боловсролын сургуулийн барилгын ашиглалтгүй талбайг бий болгосноор байрны халаалт, урсгал зардал зэрэг төсвийн урсгал зардлыг үр ашиггүйгээр нэмж байгааг харуулж байгаа юм.

Энэ мэт судалгаа, тооцоогүй төсвийн уршгаар маш олон газар сургуулийн суудлын тоо гүйцэд ашиглагдахгүй байгаа бол зарим газарт хүрэлцээгүй хэвээр байна.

Хүснэгт 2. Анги дүүргэлт илүү болон хангалтгүй байгаа суудлын тоо /аймгаар/

№	Аймаг	Сум	Батлагдсан хүчин чадал	Хамрагдсан хүүхэд	Тайлбар
Архангай аймаг
1	Чулуут	Халуун ус багийн бага сургууль	120	16	1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 2017 онд 3-8, 2018 онд 2-7, 2019 онд 1-5 хүүхэд суралцсан.
2	Өндөр-Улаан	Хануй багийн бага сургууль	80	25	1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 2017 онд 5-11, 2018 онд 4-7, 2019 онд 3-7 хүүхэд суралцсан
3	Эрдэнэбулган	Хоршоолол багийн бага сургууль	100	21	1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 2017 онд 2-6, 2018 онд 1-5, 2019 онд 3-9 хүүхэд хамрагдсан. 2019 онд 4 дүгээр ангийн бүлэгт хүүхэд хамрагдаагүй
Баян-Өлгий аймаг
4	Алтай	2 дугаар сургууль	80	41	1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 2017 онд 2-17, 2018 онд 1-5, 2019 онд 1-23 хүүхэд хамрагдсан.
5	Баяннуур	3 дугаар сургууль	60	36	1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 2017 онд 5-10, 2018 онд 5-9, 2019 онд 3-14 хүүхэд хамрагдсан.
6	Дэлүүн	3 дугаар сургууль	75	41	1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 2017 онд 5-15, 2018 онд 5-13, 2019 онд 4-11 хүүхэд хамрагдсан. 2019 онд 5 дугаар ангийн бүлэгт хүүхэд хамрагдаагүй.
7	Дэлүүн	2 дугаар сургууль	60	49	1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 2017 онд 5-21, 2018 онд 7-12, 2019 онд 7-17 хүүхэд хамрагдсан.
8	Сагсай	2 дугаар сургууль	60	48	1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 2017 онд 7-11, 2018 онд 6-11, 2019 онд 7-15 хүүхэд хамрагдсан
9	Ногооннуур	3 дугаар сургууль	85	49	1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 2017 онд 6-13, 2018 онд 4-10, 2019 онд 6-13 хүүхэд хамрагдсан
Баянхонгор аймаг
10	Баянбүрд	Баянбүрд багийн бага сургууль	50	17	1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 2017-2019 онд 2-7 хүүхэд хамрагдсан. 2018 онд 2-р ангид, 2019 онд 3-р ангид хүүхэд хамрагдаагүй
11	Мандал	Мандал бага сургууль	50	17	1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 2017-2019 онд 1-7 хүүхэд хамрагдсан. 2017 онд 3-р ангид хүүхэд хамрагдаагүй.
12	Гашуундэл	Гашуундэл бага сургууль	50	11	1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 2017-2019 онд 1-5 хүүхэд хамрагдсан
Булган аймаг
13	Хутаг-Өндөр	Уньт багийн бага сургууль	100	66	1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 2017-2019 онд 7-18 хүүхэд суралцсан.
14	Хутаг-Өндөр	Хантай багийн бага сургууль	100	35	1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 2017-2019 онд 3-9 хүүхэд суралцсан
15	Булган	Спортын ахлах сургууль	120	56	6-9 дүгээр ангийн 1 бүлэгт 2017 онд 3-11, 2018 онд 3-9, 2019 онд 4-11 хүүхэд хамрагдсан.
Говь-Алтай аймаг
16	Тонхил	Алтансоёмбо багийн бага сургууль	60	14	Алтансоёмбо багийн бага сургуулийн 2, 3-р ангид 2017 онд, 3, 4-р ангид 2018 онд, 4, 5-р ангид 2019 онд хүүхэд хамрагдаагүй
17	Халиун	Олонбулаг багийн бага сургууль	80	9	Олонбулаг багийн бага сургуулийн 5-р ангид 2018 онд, 1-р ангид 2019 онд, Тахийн тал бага сургуулийн 2, 5-р ангид 2017 онд, 3-р ангид 2018 онд, 1, 4-р ангид 2019 онд хүүхэд хамрагдаагүй.
18	Бугат	Тахийн тал багийн бага сургууль	72	12	1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 2017-2019 онд 2-7 хүүхэд хамрагдсан
19	Есөнбулаг	Анагаах ухааны сургуулийн лицей ахлах сургууль	90	56	2017-2019 онд 10-12 дугаар ангийн 1 бүлэгт 7-28 хүүхэд хамрагдсан.
Говьсүмбэр аймаг
20	Баянтал	4 дүгээр сургууль	350	143	Хүчин чадлын 60% ашиглалтгүй
Дорноговь аймаг
21	Сайншанд	4 дүгээр сургууль	952	396	Хүчин чадлын 60% ашиглалтгүй
22	Сайхандулаан	Сайхандулаан сумын сургууль	250	147	Хүчин чадлын 45% ашиглалтгүй
23	Алтанширээ	ЕБ-ын сургууль	320	139	Хүчин чадлын 54% ашиглалтгүй
24	Хөвсгөл	ЕБ-ын сургууль	400	232	Хүчин чадлын 41% ашиглалтгүй
Дорнод аймаг
25	Халхгол	ЕБС	640	373	Хүчин чадлын 41% ашиглалтгүй
26	Халхгол	Ялалт багийн ЕБС	160	85	Хүчин чадлын 52% ашиглалтгүй
27	Хөлөнбуйр	ЕБС	530	270	Хүчин чадлын 53% ашиглалтгүй
28	Сэргэлэн	ЕБС	400	185	Хүчин чадлын 56% ашиглалтгүй
Дундговь аймаг
29	Говь-Угтаал	ЕБС	320	175	Хүчин чадлын 45% ашиглалтгүй
30	Өлзийт	ЕБС	320	45	Хүчин чадлын 57% ашиглалтгүй
31	Завханмандал	Бага, дунд сургууль	320	163	Хүчин чадлын 49% ашиглалтгүй
32	Цагаанхайрхан	Дунд сургууль	320	92	Хүчин чадлын 71% ашиглалтгүй
33	Яруу	ЕБС	260		Хүчин чадлын 60% ашиглалтгүй
Өвөрхангай аймаг
34	Тарагт	Туяа багийн бага сургуулв	80	18	1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 2017-2019 онд 1-8 хүүхэд хамрагдсан
35	Тарагт	ЕБС	440	121	Хүчин чадлын 51% ашиглалтгүй
36	Хайрхандулаан	ЕБС	640	410	Хүчин чадлын 35% ашиглалтгүй
Өмнөговь аймаг
37	Ноён	ЕБС	320	145	Хүчин чадлын 56% ашиглалтгүй
38	Хүрмэн	ЕБС	320	122	Хүчин чадлын 63% ашиглалтгүй
Сэлэнгэ аймаг
39	Сүхбаатар	Спортын сургууль	240	100	2017-2019 онд 6-9 дүгээр ангийн 1 бүлэгт 1-15 хүүхэд хамрагдсан
40	Сүхбаатар	3 дугаар сургууль	960	490	Хүчин чадлын 53% ашиглалтгүй
41	Сүхбаатар	6 дугаар сургууль	770	480	Хүчин чадлын 51% ашиглалтгүй
Төв аймаг
42	Баян-Өнжүүл	Дунд сургууль	330	142	Хүчин чадлын 59% ашиглалтгүй
43	Өндөрширээт	Ахлах сургууль	640	218	Хүчин чадлын 66% ашиглалтгүй
44	Баянцагаан	Дунд сургууль	320	139	Хүчин чадлын 58% ашиглалтгүй
45	Сэргэлэн	ЕБС	320	96	2019 онд 1-9 дүгээр ангийн 1 бүлэгт 3-18 хүүхэд хамрагдсан
Увс аймаг
46	Улиастай	Бага сургууль	80	15	2017-2019 онд 1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 1-9 хүүхэд хамрагдсан байна. 2019 онд 3-р ангид хүүхэд хамрагдаагүй.
47	Тариалан	2 дугаар сургууль	120	49	1-5 дугаар ангийн 1 бүлэгт 7-15 хүүхэд хамрагдсан
Ховд аймаг
48	Ховд	Ховд их сургуулийн харьяа ахлах сургууль	150	77	Хүчин чадлын 63% ашиглалтгүй
49	Дуут	Бүрэн дунд сургууль	320	202	Хүчин чадлын 36% ашиглалтгүй
50	Чандмань	Бүрэн дунд сургууль	724	441	Хүчин чадлын 40% ашиглалтгүй
Хөвсгөл аймаг
51	Бүрэнтогтох	Бүрэнхаан багийн бага сургууль	50	38	1-5 дугаар ангид 2017-2019 онд 3-10 хүүхэд суралцсан
52	Бүрэнтогтох	Зүрх багийн бага сургууль	100	56	1-5 дугаар ангид 2017-2019 онд 9-15 хүүхэд суралцсан
Хэнтий аймаг
53	Хэрлэнбаян-Улаан	Дунд сургууль	100	60	2017-2019 онд 6-9 дүгээр ангид 4-7 хүүхэд хамрагдсан бол 8-р ангид хүүхэд хамрагдаагүй байна
54	Батширээт	Дунд сургууль	560	349	Хүчин чадлын 41% ашиглалтгүй
55	Баянхутаг	Дунд сургууль	240	81	Хүчин чадлын 66% ашиглалтгүй
56	Гурванбаян	Дунд сургууль	340	108	Хүчин чадлын 69% ашиглалтгүй
Дархан-Уул аймаг
57	Дархан	11 дүгээр сургууль	564	274	Хүчин чадлын 53% ашиглалтгүй
58	Дархан	ШУТИС-ийн харьяа сургууль	350	131	Хүчин чадлын 66% ашиглалтгүй
59	Дархан	ХААИС-ийн харьяа лицей сургууль	350	56	Хүчин чадлын 85% ашиглалтгүй
60	Дархан	12 дугаар сургууль(Энэрэл цогцолбор)	500	225	Хүчин чадлын 54% ашиглалтгүй
Орхон аймаг
61	Баян-Өндөр	Технологийн сургуулийн харьяа сургууль	320	83	Хүчин чадлын 72% ашиглалтгүй
62	Баян-Өндөр	16 дугаар сургууль	720	572	Хүчин чадлын 47% ашиглалтгүй

Эх сурвалж: Төрөөс бүх нийтийн ерөнхий боловсрол олгож буй өнөөгийн байдал, үр дүн судалгааны тайлан 2021.03 сар

“Хариуцлагын болон хяналтын тогтолцоо сул байгаагаас төсвийн хөрөнгө оруулалтын эдийн засгийн үр ашиг, нийгмийн ач холбогдол буурч байна” гэдэг өгүүлбэр Үндэсний аудитын газрын тайланд олон удаа таарч байв.

Жишээ татвал, төсөвлөлтийн шаардлага бүрэн хангаагүй буюу газрын зөвшөөрөл гараагүй, техникийн нөхцөл олгогдоогүй байхад зарим төсөл, арга хэмжээг төсвийн тухай хуульд тусгажээ. Гэвч энэ нь тухайн төслийг тайлант онд бүрэн хэрэгжүүлэх боломжгүй, хэрэгжилт удаашрахад хүргэж байна. Тухайлбал,

Газрын зөвшөөрөл олгогдоогүй төсөл арга хэмжээ

Архангай аймагт байршилтай 6 төсөл арга хэмжээ
Хүүхдийн хөгжил, хамгааллын төвийн барилга /Орхон, Баян-Өндөр сум, Баянцагаан баг/
Багийн төвийн цогцолборын барилга /Орхон, Баян-Өндөр сум, Зэст баг/
Ховд аймгийн Буянт сумын Цагаан эрэг багийн барилга, Дуут сумын төвийн гэрэлтүүлэг, Жаргалант сумын Хүүхдийн тоглоомын талбай зэрэг ажлуудын газрын зөвшөөрлийн асуудлыг хугацаа алдаж шийдвэрлэсэн
Говь-Алтай аймгийн Тонхил сумын спорт заалны барилга, Есөнбулаг сумын 8 багт хүүхдийн тоглоомын талбай, Дэлгэр сумын сургууль, цэцэрлэгийн барилгын дэд бүтэц, халаалтын зуух, Есөнбулаг сумын нийтийн тээврийн автобусны буудал.

Техникийн нөхцөл олгогдоогүй төсөл арга хэмжээ

Архангай аймагт байршилтай 4 төсөл арга хэмжээ
Орхон аймагт байршилтай 8 төсөл арга хэмжээ
Нийслэлд 2.5 тэрбум төгрөгийн төсөвт өртөгтэй Агро паркийн эко сургалтын төвийн барилга, 300 суудал /УБ, БГД, 20 дугаар хороо/ ТАХ-ний цэцэрлэгт хүрээлэн, мод үржүүлгийн зориулалттай газрын зориулалтыг өөрчлөн, архитектур төлөвлөлтийг зөөвөрлөх боломжтой түр барилга хэлбэрээр төлөвлөсөн байна. Тус барилга нь БОАЖС, БХБС-ын 2015 оны А-230/127 дугаар хамтарсан тушаалаар баталсан “Усны сан бүхий газар, усны эх үүсвэрийн онцгой болон энгийн хамгаалалтын, эрүүл ахуйн бүсийн дэглэмийг мөрдөх журам”- ын 3.95 дахь заалтыг зөрчин баригдсан тул холбогдох газраас ус хангамж, ариутгах татуургын төвлөрсөн сүлжээнд холбох техникийн нөхцөлийг олгоогүй байна.
Дархан-Уул аймагт Миний Монгол цэцэрлэгт хүрээлэнгийн хөл бөмбөгийн иж бүрэн талбай, тохижилт, Тосгон чиглэлийн гадна дулааны шугам, Сургуулийн 480 суудалтай барилга, Цэцэрлэгийн 100 ортой барилгын төсөл арга хэмжээний техникийн нөхцөлийг хуульд батлагдсаны дараа олгосон байна.
Говь-Алтай аймгийн Тонхил сумын спорт заалны барилга, Ахмадын холбоо, сувиллын барилга, Дарив сумын сургууль, цэцэрлэгийн дэд бүтэц, уурын зуух, Есөнбулаг сумын 8 багт хүүхдийн тоглоомын талбай, Бугат сумын цэвэр усны шугам сүлжээний шинэчлэлт, Дэлгэр сумын сургууль, цэцэрлэгийн барилгын дэд бүтэц, халаалтын зуух, Есөнбулаг сумын нийтийн тээврийн автобусны буудал.
Хөвсгөл аймгийн Арбулаг сумын Соёлын төвийн барилга, 240 суудал.

Инженер геологийн дүгнэлт гараагүй төсөл, арга хэмжээ

Говь-Алтай аймгийн Тонхил сумын спорт заалны барилга, Ахмадын холбоо, сувиллын барилга, Дарив сумын сургууль, цэцэрлэгийн дэд бүтэц, уурын зуух, Есөнбулаг сумын 8 багт хүүхдийн тоглоомын талбай, Бугат сумын цэвэр усны шугам сүлжээний шинэчлэлт, Дэлгэр сумын сургууль, цэцэрлэгийн барилгын дэд бүтэц, халаалтын зуух, Цээл сумын цэцэрлэг, соёлын төвийн дэд бүтэц, халаалтын зуух, Есөнбулаг сумын нийтийн тээврийн автобусны буудал.
Хөвсгөл аймгийн Ренчинлхүмбэ сумын цаг уурын өртөөний барилга, Мөрөн сумын 10, 11, 12, 13, 14 дүгээр багийн ахмадын өргөөний барилга, Мөрөн сумын 1, 2, 3, 4, 6 дугаар багийн гэр хорооллын хөрсний бохирдлыг багасгах эко ариун цэврийн байгууламж хөтөлбөр.

Ийм олон төсөл хөтөлбөрийг хуульд нийцүүлэлгүй төсөвт суулган баталснаас хэрэгжих биш гацаж, хөрөнгө оруулалт үр дүнгүй болоход хүрчээ.

“Дээрх байдлаас үзэхэд, хөрөнгө оруулалтын төсөл арга хэмжээний төсөвлөлтийн талаарх хууль тогтоох болон төрийн байгууллагуудын ажлын уялдаа хангалтгүй, эрх зүйн чадамж, хариуцлага тооцох асуудал сул байгаа нь улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлтийн тогтолцоо алдагдах нөхцөлийг бүрдүүлсэн” хэмээн дүгнэжээ.

2020 он бол цар тахал гарсан онцгой үе байсан бөгөөд Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлт 1990 оны хямралаас хойш анх удаа 5.3 хувиар агшиж, саарсан. Энэ хүнд үеийг хохирол багатай туулахын тулд улс орнууд төсвөө нэн даруй тодотгож, зардал, урсгал зардлаа тэвчиж болох бүх түвшинд нь хасаж, танаж, оронд нь төсвийн орлогыг бүрдүүлж, ажлын байрыг бий болгодог аж ахуйн нэгжүүдээ дампууруулахгүйн тулд боломжит бүхий л дэмжлэгийг үзүүлсэн.

Харин Монгол Улсад эсрэгээрээ буюу 2020 онд төсвийн урсгал зардал 50% өссөн.

График . Төсвийн зардал ба урсгал зардал

Харамсалтай нь үүний цаана дээр дурдсанчлан үргүй зардлууд маш олон байна. Шалтгаан нь тооцоо судалгаагүй, хуулиа хэрэгжүүлээгүй, УИХ-ын гишүүд төсвийн тухай хуулийг хэлэлцэхдээ энэ бүх алдааг үл хайхран баталсанд оршиж байгаа юм.

2020 онд хуульд тусгасан ч хэрэгжээгүй төсөл, арга хэмжээний шалтгаануудыг харвал

49 хувь буюу 74 нь Төсвийн Ерөнхийлөгч захирагчаас эрх шилжүүлэх, худалдан авах ажиллагааг зохион байгуулахдаа хугацаа алдсан, тендер шалгаруулалт амжилтгүй болсноос
25.8 хувь буюу 39 нь гүйцэтгэгч ажлаа хугацаанд гүйцэтгээгүй, шүүхийн маргаан гарсан, барилга угсралтын явцад технологийн алдаа гаргаснаас
10.6 хувь буюу 16 нь газрын асуудал шийдэгдээгүйгээс
8.6 хувь буюу 13 нь батлагдсан зураг төсөлгүйгээс
6 хувь буюу 9 нь бусад асуудлаас тус тус шалтгаалжээ.

Улсын төсвийн 2020 оны хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлтийг өмнөх онтой харьцуулахад төсөл, арга хэмжээний тоо 66 буюу 5.2 хувиар нэмэгдэж, санхүүжих дүн 222.5 тэрбум төгрөг буюу 16.7 хувиар буурсан байна. гэвч төслийн тоо нэмэгдээд үр дүн муутай, гүйцэтгэл 80 орчим хувьтай л байна...