КЭЙС: Боловсролын Зээлийн Сангаас "Баяр хүргэе, та тэнцсэн" гэсэн мэйл ирүүлээд удалгүй "Уучлаарай, тэнцээгүй. Алдаа гарсан байж" гэж мэдэгдсэн

Журам шинэчлэх нэрийдлээр хүүхдүүдийг хохироож байна.

“Дээд боловсролын байгууллагын суралцагчдад тэтгэлэг, зээл, буцалтгүй тусламж, дэмжлэг үзүүлэх журам”-ын шинэчлэл нь энэ оны дөрөвдүгээр сарын 30-нд батлагдаж, тавдугаар сарын 23-ны өдөр нийтэд ил болсон нь хугацааны хувьд хэт давчуу, олон хүүхдийн сургууль сонголтод сөргөөр нөлөөлсөн хэдий ч Боловсролын сайд П.Наранбаяр, БЗС-гийн захирал О.Сийлэгмаа, УИХ-ын гишүүн О.Батнайрамдал нар Пи-Ар хийж, олон нийтэд хандан БЗС-гийн журмын талаар нааштай мэдээлэл түгээсэн.

Шинэчилсэн журмаар:

• Дэлхийн ТОП 50 сургуульд тэнцсэн хүүхдийг хамруулна гэх журам өмнө нь үйлчилдэг байсан бол энэ жилээс ТОП 100 сургууль болгож тоог нэмэгдүүлсэн. Тэгш хүртээмжтэй болж олон хүүхдийг боловсролын зээлд хамруулах юм байна гэх сэтгэлгээг суулгасан.
• Зээлийг 10 жилийн дотор буцааж төлж барагдуулна гэдэг байсныгаа 20 жил болгосон.
• Эх орондоо ирснээс хойш зургаан сарын дараа зээлээ төлж болно гэх мэтчилэн мэдээллийг сурталчилсан байдаг.
• Онооны системтэй болгон хүнээс хамаарах зүйлс бага болж байгаа зэргийг уншаад эцэг эхчүүд таатай хүлээн авсан.

Гэтэл үнэндээ тухайн журам болон түүнийг хэрэгжүүлэх БЗС-н сонгон шалгаруулалт дээр маш олон том алдаа гаргалаа. Энэ талаар эцэг эхчүүдийн төлөөлөл зургаадугаар сарын 27-нд Боловсролын сайд П.Наранбаяр, БЗС-н захирал О.Сийлэгмаа, УИХ-н гишүүн О.Батнайрамдал нартай уулзаж журмын хожуу, гэнэтийн өөрчлөлттэй холбоотой санал шүүмжлэл, шаардлагыг хүргэсэн боловч Журам нэгэнт батлагдсан, сонгон шалгаруулалт эхэлсэн гэсэн тайлбараар асуудлыг ойлгохыг хүсээгүй байна.

 Сонгон шалгаруулалтын дүнг нийтэд ил болгон 70 хүүхдийг тэнцүүлэв.

Журмын дагуу Боловсролын сайдын 2025 оны зургаадугаар сарын 02-ны өдрийн А/272 тоот тушаалаар Ажлын хэсэг байгуулагдан зургаадугаар сарын 12-ны өдөр Сонгон шалгаруулалтыг зохион байгуулах удирдамжийг баталсан байдаг.

Долдугаар сарын 07-ны өдөр сонгон шалгаруулалтын дүнг олон нийтэд https://scholarship.elf.gov.mn/rlist сувгаар зарлан 70 хүүхдийг тэнцүүлж, 116 хүүхдийг журмын шаардлага, заалтыг хангаагүй хэмээн мэдээлсэн.

Тэнцээгүй, журмын ... -д заасныг хангаагүй гэсэн нийтэд зарласан мэдээллийг авсан гомдолтой байгаа эцэг эхчүүдийн кэйсүүд:

1. Хүний оролцоогүйгээр эхний 70 хүүхдийг тэнцүүлсэн гэдэг нь худал: Систем дээр төлөв, журмын зүйл заалтуудыг хүний оролцоогүйгээр тавих боломжгүй. Ажлын хэсгийн гишүүд материалыг шалгаж зүйл заалтыг тодорхойлсон, систем дээрх төлөв өөрчлөгдөж байсан.
2. Монгол улсад тэргүүлэх, эрэлттэй мэргэжлээр суралцах гэсэн босго шалгуурыг хангасан хүүхэд тэргүүлэх мэргэжил биш гэсэн тайлбартайгаар хасагдсан.
3. Материал хүлээн авахдаа хүүхдийн тэнцсэн сургуулийнх нь системд нэвтрэх нэр, нууц үгийг авсан хэдий ч тэнд байгаа явц, хуваарь, мэдэгдлийг бүрэн судлаагүйгээс болж хасагдсан.
4. Дэлхийн ТОП100-д эрэмбэлэгддэг зарим сургуулийн албан ёсны урилга нь жил бүрийн 07-08 сард ирдэг. Энэ хугацаанаас өмнө БЗС-н сонгон шалгаруулалт хийгддэг. Үүнийг Ажлын хэсэг судлаагүй, урьдчилсан урилга, тэнцсэн мэдээлэл, зааварчилгаа хуваарь нь ирсэн байхад авч хэлэлцээгүй, судлаагүй, хасагдсан.
5. Сургуулийн сургалтын төлбөрийн нэхэмжлэл ирэх хугацаа болоогүй талаар материалаа өгөхийн өмнө БЗС дээр очиж тодруулж асуухад урилгаа оруулахад болно гэж БЗС-н захирал О.Сийлэгмаа хэлсэн мөртөө энэ шалтгаанаар хасагдсан.
6. БЗС-н захирал О.Сийлэгмаа нь сонгон шалгаруулалтын талаар мэдээлэхдээ суудлаа баталгаажуулаагүй хүүхэд хасагдсан гэсэн тайлбар өгсөн нь журамд байхгүй заалт
7. Журмын 3.14-т заасны дагуу Сонгон шалгаруулалтын дүнг хүлээн зөвшөөрөхгүй тохиолдолд сангийн дэргэдэх Орон тооны бус зөвлөлд өргөдөл гомдлоо бичгээр өгсөн боловч бүх хүүхдэд ижил хариу өгч, шалтгаан тайлбарыг нээлттэй тайлбарлаагүй.
8. Зарим тэнцээгүй гэх хүүхдүүдэд 07 сарын 19-ны өдөр ТА ТЭНЦЛЭЭ, БАЯР ХҮРГЭЕ гэсэн мэйл ирсэн боловч 07 сарын 21-нд УУЧЛААРАЙ, тэнцээгүй хүүхдүүдэд алдаатай мэдээлэл өгсөн байна гэсэн залруулга мэйл өгсөн нь хүүхдийн сэтгэл санаагаар тоглож тохуурхсан үйлдэл болсон.

Сонгон шалгаруулалтын үр дүнд хөнгөлөлттэй зээл, татвар төлөгчдийн мөнгө хаашаа урсахаар болов?

Сонгон шалгаруулалтын үр дүн, Боловсролын Сайдын 2025 оны зургаадугаар сарын 27-ны өдрийн А/356 дугаар тушаал, өмнөх 2024 оны долдугаар сарын 23-ны А/04 тоот тушаалуудыг харьцуулахад Боловсролын сайд П.Наранбаяр, БЗС-н О.Сийлэгмаа, УИХ-н гишүүн О.Батнайрамдал нарын Пи-Ар-ын үр дүн:

 

"Ганц Шанхай дахь салбар сургууль руу төсвийн $2,078,276 нь шилжихээр байна"

Энэ жил БЗС-гийн зээлээр 70 хүүхэд гадаадад суралцахаас 33 хүүхэд нь Шанхай дахь салбар сургуульд суралцахаар болжээ. Энэ жил тэнцсэн 33 хүүхдэд тус бүр дунджаар 63,000 ам доллар, 33 хүүхэд зээлээ авлаа гэж үзвэл 2,079,276 ам.доллар зөвхөн Нью-Йоркийн сургуулийн Шанхай дахь салбар буюу NYU Шанхай сургууль руу шилжихээр байна.

Сонгон шалгаруулалтаар нэг хүүхэд зээлд хамрагдахыг зөвшөөрсөн бол дөрвөн жилийн хугацаанд өгнө Оюутны суралцах дөрвөн жилийн хугацааг бодвол 8,316,000 ам.доллар болно.

NYU Шанхай сургуулийг судалж үзэхэд:

1. Салбар сургууль юм байна.
2. Америкийн сургууль төгссөн гэж үзэхэд хэцүү.
3. Хятадад суралцах гэж байна уу гэвэл бас л үгүй. Шанхай дахь Америкийн салбар сургууль учраас үнэхээр эргэлзээтэй. 

Үнэндээ зүйрлэж хэлбэл МУИС-ийн Ховд дахь салбар сургуульд “Хөнгөлөлттэй зээл” нэрийдлээр нэг хүүхдийг дөрвөн жилийн хугацаанд 252,000 ам.долларын өрөнд оруулж байгаатай адил. 

Өнгөрсөн жил Сайдын тушаалаар яг энэ салбар сургуульд суралцуулахаар 22 хүүхдэд хөнгөлөлттэй зээлийг зөвшөөрсөн байна. Энэ жилийнхтэй нийлбэл 55 хүүхдийн сургалтын төлбөр гэж зөвхөн NYU Шанхай гэдэг сургуульд Монгол улсын төсөвт байсан татвар төлөгчдийн мөнгө урсаж байна гэсэн үг.

Түүнчлэн энэ жил Торонтогийн их сургуульд 11 хүүхэд суралцахаар болжээ. Торонтогийн их сургуулийн төлбөр ямар өндөр билээ. Гэтэл нэг хүүхдэд олгох зээлийн дундаж хэмжээ 46,000 ам.доллар. Харин Шанхай дахь салбар сургуульд элсэгчид зээл олгох хэмжээ 63,000 ам.доллар буюу харилцан адилгүй. 

1. Сургуулийн эрэмбэ чансааг харж зээлийн харилцан адилгүй байдлыг дахин хянан шалгах нь зүйтэй байна.
2. Мөн Онооны системийг сургуулийн эрэмбэ, тэтгэлгийн хувь, төлбөрийн хэмжээгээр /25:40:35/ оновчгүй жинлэсэн нь дэлхийн ТОП сургуулиудын шалгуурыг дахин өөрсдийн үзэмжээр тогтоосныг 34:33:33 гэсэн бол илүү шударга байх байлаа хэмээн эцэг эхчүүд ярьж байна. 

Эхлээд “Баяр хүргэе. Та тэнцсэн” гэснээ дараа нь “Уучлаарай, мэйлийг илгээхдээ зарим тэнцээгүй оролцогчид мэйл илгээж алдаа гарсан байж” гэж ирүүлсэн. Энэ бол хүүхдийн сэтгэл санаагаар тохуурхсанаас өөрцгүй үйлдэл.

БЗС-ийн вэб хуудасны мэдээллийг судлахад хуучны журам, процессуудыг шинэчлээгүй, олон нийтийг төөрөлдүүлэхээр нөгөө л бахь байдгаараа байна. Нуулгүй хэлэхэд дотор нь ажиллаж байгаа төрийн албан хаагчдынх нь мэдлэг, ур чадвар үнэхээр муу байлаа. 

Тэнцээгүй шалтгаан заалтыг хүлээн зөвшөөрөөгүй эцэг эхчүүд БЗС-гийн Орон тооны бус зөвлөлд хандаж өргөдөл гомдлоо хүргүүлээд байж байтал

• Долдугаар сарын 19-нд “Баяр хүргэе. Та тэнцлээ” гэж мэйл ирсэн.
• Долдугаар сарын 21-нд залруулга имэйл илгээхдээ 07 дугаар сарын 18-ны өдөр имэйл илгээхдээ алдаатай явуулжээ.

"Та тэнцээгүй байна" гэсэн он сар өдөр нь зөрүүтэй бичиж байгаа нь Тэнцсэн ч юм болов уу хэмээн горьдлого төрүүлэх хүүхдийн сэтгэл санаагаар тохуурхсанаас өөрцгүй үйлдэл байлаа.

Зураг дээр дарснаар томруулж харах боломжтой. 

"Яагаад хассан шалтгааныг тайлбарлаагүй. БЗС-гийн зээл олголт одоог хүртэл тодорхойгүй байна"

Сонгон шалгаруулалтыг хүлээн зөвшөөрөхгүй талаар Орон тооны бус зөвлөлт өргөдөл гомдол бичсэн хүүхдүүдэд  07 сарын 29-нд тус зөвлөлөөс ирүүлсэн хариу нь “ Боловсролын зээлийн сангийн дэргэдэх Орон тооны бус зөвлөлөөс таны өргөдлийг хэлэлцэн дараах хариуг өгч байна.

Ажлын хэсгээс Сонгон шалгаруулалтын цахим системд (scholarship.elf.gov.mn) болон БЗС-гийн elf.gov.mn сайтын СОНГОН ШАЛГАРУУЛАЛТ цэсэд оролцогч тус бурийн бүртгэлийн кодоор журмын ямар шалгуур хангаагүй талаар тодорхой тусган нийтэд мэдээлсэн байна. Та журмын шалгуур хангаж, материал бүрэн бүрдүүлж өгсөн тохиолдолд шалгаруулалтын үнэлгээний процессод оролцох үүрэгтэй” хэмээн үүрэгжүүлсэн хариу өгсөн.

Орон тооны бус зөвлөл нь Ажлын хэсгийн үйл ажиллагаа, оролцогчдын өргөдөл, гомдлыг авч хэлэлцэн, үндэслэлтэйгээр, журмын зүйл заалтын нийцлийг хөндлөнгөөс хянаж, хасагдсан шалтгааныг баталгаажуулах үүрэгтэй баймаар, гэтэл бүх өргөдөл гомдолд ижил хариу өгч байгаад эцэг эхчүүд гомдолтой байна.

"БЗС-гийн ажилтнууд өөрсдөө дэлхийн ТОП 100 сургуулиудын эрэмбэ, элсэлтийн стандартыг уншиж судлах хэлний мэдлэг, ур чадвартай баймаар байна"

Олон улсын сургуульд хөнгөлөлттэй зээлээр сургах энэхүү сонгон шалгаруулалтад өндөр чадамжтай хүмүүсийг Ажлын хэсэг, Орон тооны бус зөвлөлт ажиллуулсан эсэх нь хамгийн эргэлзээтэй.

"Жинхэнэ мэргэжлийн хяналтын үүрэг бүхий байгууллагууд нь нэрээсээ эхлээд тодорхойгүй болжээ"

Өчигдөр нэг охин би бүх шалгуураа хангасан, өргөдлийн хариуг зөвшөөрөхгүй гээд дахиад өргөдлөө бариад очиход нь “Ажлын хэсэг тарсан. Бүх ажлаа хүлээлгэж өгсөн. Одоо өргөдөл, гомдол хүлээж авахгүй” гэжээ. Энэ асуудлаар одоо хаана хандахаа үнэхээр мэдэхгүй байна.

Хүүхдэд “Тэнцлээ” гэж баяр хүргээд мэйл ирүүлчхээд “Уучлаарай, тэнцээгүй" гэж араас нь мэдээлдэг хариуцлагагүй, байдлыг Ёс зүйн хороонд нь гомдол өгөх гэхээр тэр Ёс зүйн хороог салбар дотроосоо томилдог юм байна.

Мэргэжлийн хяналт байдаг юм уу гээд хайхаар МХЕГ нь аль хэдийнээ татан буугдаад Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газарт чиг үүрэг нь шилжсэн хэдий ч өнгөрсөн зургаа дугаар сард бүтцийн өөрчлөлт хийгдэж нэрээ өөрчилсөн сурагтай.

Мэргэжлийн хяналтын байгууллага 2022 онд татан буугдсанаар Монгол улсын Засгийн хяналт хэрэгжүүлэх газар 2023 онд байгуулагдаж төрийн захиргааны байгууллагуудын хуулийн болон үйл ажиллагааны төрийн хяналтыг хэрэгжүүлж байсныг 2025 оны зургаадугаар сарын 26-ны өдөр өөрчилсөн байна.

Ингэснээр төрийн хуулийн хэрэгжилтийг хянах эрх бүхий субъект нь Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газар болсон гэх боловч өнөөдрийн байдлаар Боловсролын Зээлийн Сангийн орчимд болоод байгаа асуудалд дорвитой шалгалт, хяналт хийсэн юм алга.

Төрийн бүтэц зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны тодорхойгүй, тогтворгүй байдалд Эцэг эхчүүд мөн л бухимдаастай.