Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

Дүнжингаравын уулзварт осол гарч, олон хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгө хохирсон харамсалтай явдал тохиолдсоноос хойш 100 өдөр өнгөрчээ. 

Одоогоор гудамж талбай, зам байгууламж, тээврийн хэрэгсэл, сургууль, оффис, аж ахуйн нэгжид 1.8 тэрбум орчим төгрөгийн хохирол учирсан нь тогтоогдсон. Харин орон сууц болон оршин суугчдын хохирлын үнэлгээ гараагүй байгааг албаныхан тодотгож байлаа. 

Тэгвэл дэлбэрэлтэд хамгийн их гэмтсэн 207 дугаар байрны оршин суугчдын хувьд одоогоор юу ч тодорхойгүй, хэрхэхээ мэдэхгүй байдалтайгаар өдөр хоног өнгөрсөөр байгааг хэлж байна. Тус байрны оршин суугч Г манай редакцад хандаж, нөхцөл байдлынхаа талаар бичсэн нийтлэлээ илгээснийг хүргэе.

2024 оны нэгдүгээр сарын 24-ний тэр нэгэн аймшигт шөнөөс хойш аль хэдийн 100 хоног өнгөрчээ энэ хугацаанд ямар нэгэн дорвитой арга хэмжээ авалгүй байсаар өнөөдрийг хүргэлээ.

63 өрхийн 200 гаруй иргэд үүнд өндөр настан, өрх толгойлон эмэгтэй, бага насны хүүхэдтэй залуу гэр бүл, жирэмсэн эх, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн, хэвтрийн өвчинтэй хүн гэх мэт янз бүрийн л иргэд байна.

Оршин суугч А: Гэр, машин хоёроосоо зэрэг салсан ганц бие өрх толгойлсон ээж шүү дээ би чинь. Өвлийн идшээ хүртэл шатаалгасан. Хугацаа өнгөрөх тусам, төр засгийнхан шийдвэр гаргахгүй удах тусам хохирлын хэмжээ ихсэж байна. Даатгал дээр барьж очих шийдвэр алга, тэгээд одоо хүртэл хоёр машины зам тээврийн ослын хэргийг мөрдөж дууссан эсэхийг ч мэдэхгүй байна. Бахь байдгаараа цөхөрсөн 100 хоног. Зээлтэй, машин нь шатсан, угаар шингэсэн гурил будаагаа хүртэл шинээр авах хэцүү байна. Ирэх намар, өвлийг машин ч гүй, гэр орон ч байхгүй гээд яана аа гээд айж, хямарч байна.

Оршин суугч Г: Миний хувьд байраа хүний нутагт 13 жил ажиллаж хөдөлмөрлөж байж авсан. Сүүлийн найман жил нь нутагтаа нэг ч удаа ирэлгүй тийзний мөнгөө хэмнэж хуруу хумсаа хугалан байж авсан анхны гал голомт маань байсан. Алдсан хүн арван тамтай гэдэг бол хохирсон хүн хорин тамтай байдаг юм байна.

I. Тухайн үед болсон үйл явдал

2024 оны нэгдүгээр сарын 24-ний тэр нэгэн хар дарсан зүүд мэт аймшигт шөнийг би хэзээ ч мартахгүй байх. Маш хүчтэй дэлбэрэлтийн дуу чимээ, 10 гаруй давхар байшин давсан аймшигт том гал, сандралдан гүйлдэх хүмүүсийн амьд гарах гэсэн тэмцэл, ТВ-ээр дайнтай орнуудын мэдээгээр гардаг шиг дүр зураг... Тэр өдрөөс хойш өнөөдөр яг 100 өдөр өнгөрчээ.

• Монгол хүн амьд явах эрхтэй.
• Эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах эрхтэй.
• Хувийн эд хөрөнгөтэй байх эрхтэй.
• Энэ гурван эрхээ нэг л шөнийн дотор алдсан, зөрчүүлсэн.
• Бидний байр
• Зарим хүний насаараа хөдөлмөрлөж олсон хөрөнгө нь байсан.
• Заримынх нь насаараа төлөх зээлтэй хөрөнгө нь байсан.
• Заримынх нь хүний нутагт залуу насаараа сольж ажиллаж хөдөлмөрлөж авсан хөрөнгө нь байсан.

II. Одоогийн нөхцөл байдал

Барилгын улсын комиссын тайлан 78 хоногийн дараа гарсан. Энэ тайланг оршин суугчид тавдугаар сарын 1-нд цаасан хэлбэрээр гар дээрээ авсан. Энэ дүгнэлт биш тайлан юм билээ. Дүгнэж бичсэн нэг ч өгүүлбэр байхгүй манай байранд хийсэн шалгалтаа тайлагнаж л бичсэн байсан. Мэргэжлийн биш хүн харсан ч байрыг нураах шаардлагатай гэдэгт эргэлзээ төрсөн.

Шадар сайд С.Амарсайхан гуай байрыг нураана гээд зарлачихсан. Энэ барилгын мэргэжлийн багын тайлантай танилцсан бол тийм ч амархан нураана гэсэн үг гарахгүй байсан байх. Шадар сайдын байрыг нураана гэсэн ганцхан мэдэгдлээр 63 өрхийн 200 гаруй хүн албан ёсоор орон гэргүй, өмч хөрөнгөгүй болсон гэсэн үг. Тэгээд хэргийг нийслэлд шилжүүллээ гэсэн шийдвэр гаргасан. Одоогийн байдлаар өөрөөр ямар ч дорвитой арга хэмжээ аваагүй байна.

Мөн Шадар сайд С.Амарсайхан болон нийслэлийн Засаг дарга Х.Нямбаатар нар буруутай этгээдээр нь хохирлыг барагдуулна гэж хэвлэлээр ярьсан.

Би буруутай этгээд гэдэгт

1. Улс,
2. "Дашваанжил" ХХК,
3. Барилга барьсан компани буруутай гэж үзэж байгаа.

1. Улсыг буруутгах үндэслэл:

• Төр тэсэрч дэлбэрэх аюултай бодисын хадгалалт, тээвэрлэлт, маршрутад хяналт тавиагүй, стандарт мөрдүүлээгүй, онцгой байдлын үед авч хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөгүй, бэлтгэлгүй байсан.
• Улсын комисс шатамхай хөөсөөр дулаалсан, галын орц гарцыг зохих журмын дагуу хийгээгүй байрыг хүлээн авсан. Энэ нь гал богино хугацаанд тархах үндэс болсон.
• Улс стандартын бус нарийн замтай. Мөн тухай үед нийслэлийн зам маш их халтиргаа гулгаатай байсан. Нийслэл давсаа цацаж замын аюулгүй байдлыг хангаагүй байсан.
• БХЯ-ны харьяалалтай Патрол маркийн машинаар осол гаргасан жолооч тухайн үед улсын ажлаар явж байсан гэсэн мэдүүлэг өгсөн байсан. Тэгэхээр хуулиараа ажил олгогч улс буруутай болно.

2. "Дашваанжил"-ыг буруутгах үндэслэл:

• Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын шаардлага хангаагүй.
• Аюултай ачаа тээвэрлэлтийн шаардлага хангаагүй.
• "Дашваанжил" компани аюултай ачаа тээвэрлэж яваа ажилчдадаа зохих түвшинд сургаж бэлдээгүй. Осол аваарын үед ажиллах зааварчилгаа өгөөгүй.

3. Барилга барьсан компанийг буруутгах үндэслэл:

• Бүрэн цутгамал гэж зарсан байр нь ослоор хагас цутгамал болох нь илэрсэн. Хагас цутгамал байсан учир галд тэсвэрлэх чадваргүй байж. Өнөөдрийн нураах дүгнэлт гарахад хүргэсэн.
• Галд тэсвэртэй дулаалгын хөөстэй гэсэн боловч гал дэмждэг дулаалгын хөөстэй болох нь саяны ослоор харагдсан.
• Зүүн урд талаараа галын машин нэвтрэх боломжгүй зураг төслөөр байр барьсан.

Хотын дарга Х.Нямбаатар татвар төлөгчдийн мөнгийг та нарт зарцуулах боломжгүй гэж хэлсэн.

1. Бид ч бас татвар төлөгчид. Бид Монгол Улсдаа татвар төлөөд улсаараа хамгаалуулах боломжгүй гэж үү.
2. Бид татвар төлөгчдийн мөнгийг зүгээр авах гээгүй. Улс бидний энэ хүнд гамшгийн нөхцөл байдлыг харгалзан үзэж эхний ээлжид хохирлыг барагдуулаад сүүлд нь улс буруутай этгээдээс гаргуулан аваач ээ гэдгийг л дахин дахин хэлж байгаа. Буруутай этгээд гэдэгт улс бас орно гэж үзэж байгаа учир.

III. Бидний хүсэлт шаардлага

1. 63 өрхийн 200гаруй оршин суугчдыг хүндрэл чирэгдэл болгохгүй хамгийн богино хугацаанд асуудлыг улам бүр хүндрүүлэлгүйгээр дуусгавар болгож өгнө үү хэмээн төр засгийнхнаас хүсэж шаардаж байна.
2. Хэрэв уг барилгыг нураагаад дахин барихаар болбол доод тал нь 3-5 жилийн ажил, буруутай этгээдийг шүүх цагдаагийн байгууллагаар тогтоотол давж заалдсаар дахиад 2-3 жил нийт бараг 8-10 жил алдагдах асуудал тул бидний хамгийн эхний ээлжид хохиролгүй болохыг төр засгаас шаардаж байна. Буруутай этгээд нь шүүхээрээ тогтоогдсоны дараа төр засгийн зүгээс буруутай этгээдээс схемчилсэн байдлаар эсвэл банкны зээлийн байдлаар эргэн төлүүлэх аргачлал буюу шийдлийг байж болно.

Жишээ: Хэдэн жилийн өмнө "Алтжин бөмбөгөр" худалдааны төвийг шатахад тухайн үед "Алтжин бөмбөгөр" компанид улс хөнгөлөлттэй зээл олгож түүгээр эхний ээлжид иргэдийн хохирлыг барагдуулсан жишээ байгаа.