Ч.Хүрэлбаатар: Өмнөх парламентаар татварын хөнгөлөлттэй холбоотой хууль 34 удаа батлагдсан
УИХ-ын гишүүн, Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатартай цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.
-ОУВС-гийн хаврын уулзалтад оролцоод ирлээ. Ямар ажил амжуулав?
-Хаврын уулзалт жил бүр болдог ч энэ удаагийнх их онцлог боллоо. АНУ-ын Мянганы Сорилтын сан, ОУВС, Дэлхийн банк, НҮБ зэрэг газартай ажил хэрэгч уулзалт зохион байгууллаа.
Энэ үеэр Монгол Улсад Мянганы сорилтын сангаас 350 сая ам.долларын буцалтгүй тусламж үзүүлэхээр болсон. Энэ хөрөнгөөр Улаанбаатар хотын усан хангамжийг сайжруулах, саарал усыг ашиглах, эргэлтэд оруулах төсөл хэрэгжүүлэх юм. Ойрын үед гарын үсэг зурж, төслийн эхний шатны ажил эхэлнэ. Энэ нь Монголын эдийн засагт сайнаар нөлөөлөх төдийгүй Улаанбаатар хотын усны хангамж, байгаль орчинтой холбоотойгоор саарал ус ашиглах чиглэлд чухал үр дүнтэй хэлэлцээ боллоо.
-ОУВС-гийн хөтөлбөр яаж үргэлжлэх вэ. Энэ хүрээнд ямар хэлэлцээ болов?
-ОУВС-гийнхантай Монгол Улсад хэрэгжиж байгаа хөтөлбөрийнх нь талаар ярилцлаа. Тэргүүлэгчдийн зүгээс эдийн засгийг сайжруулах хөтөлбөрт сэтгэл хангалуун байгаагаа илэрхийлсэн. Дэлхийн эдийн засаг санхүүгийн байдал ямар байх вэ гэдэг зураглалыг уулзалтын үеэр гаргасан. Манай улс тэр бүрэлдэхүүний нэгэн эд эс учраас олон улстай нийцсэн бодлого явуулах учиртай. Зөрж явуулахаар эдийн засаг яаж хямардгийг бид өмнөх УИХ-ын үед мэдэрсэн.
Тийм гашуун туршлага бидэнд бий. Тиймээс олон улсын бодлоготой, Монголын эдийн засгийн байдлыг нийцүүлэх асуудлыг ярилаа. Мөн Дэлхийн банктай манай улс ямар төвшинд хамтран ажиллах талаар хэлэлцсэн байгаа. НҮБ-тай хөгжлийн санхүүжилтийн асуудлаар хэлэлцээр хийсэн. Ийм л олон талын үр дүнтэй уулзалт боллоо.
-Таныг эзгүйд АН-ын бүлгээс огцруулах санал гаргаж, Ерөнхий сайдад хүргүүлээд байгаа. Энэ асуудлыг яаж хүлээн авч байна вэ?
-Энэ талаар сонссон. ОУВС-гийн гол уулзалтууд эхлэхийн өмнөхөн огцруулах талаар мэдээ гарч байлаа. Огцруулах үндэслэлийг нь ч харлаа. Засгийн газраас өргөн барьсан Татварын хуулийг Төсөвтэй зөрчилдөж байна гэж үзэж байгаа юм билээ. Монгол Улсын үндсэн хуульд хууль батлах эрх зөвхөн УИХ-д байна гэж заасан байдаг. Хэнтэй ч булаацалддаггүй, хуваалцдаггүй эрх нь энэ юм.
Татварын ерөнхий хуульд татварыг батлах, нэмэлт өөрчлөлт оруулах, хөнгөлөх, чөлөөлөх нь мөн ялгаагүй УИХ-ын бүрэн эрх гэдгийг заагаад өгчихсөн. Бүх асуудал хуулийн хүрээнд явж байгаа. Харин өнгөрсөн 2013 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс 2016 оны зургаадугаар сарын 1-нийг хүртэл УИХ-д ийм хөнгөлөлт чөлөөлөлтийн асуудал 34 удаа орж батлагдсан байдаг юм билээ. Тэр үед Улсын төсвийн орлого нэг их наядаар тасарч байх үед ийм хөнгөлөлт чөлөөлөлтийг олгож байсан. Мөн дараа нь 2016 оны аравдугаар сарын 1-нээс 2017 оны аравдугаар сарын 1-нийг хүртэл дөрвөн хуульд өөрчлөлт оруулж, татварын хөнгөлөлт чөлөөлөлтийг авсан байдаг.
-Тухайлбал?
-Төмөр замын дизелийн түлшийг онцгой албан татвараас чөлөөлөх, мөн 1.5 тэрбумаас доош орлоготой дөрвөн салбар дээр холбогдох газруудад 90 хувийн татварын хөнгөлөлт өгсөн байсан. Энэ мэтийн асуудал бий. Тухайн үед УИХ дээр ярьж байгаад бүрэн эрхийн хүрээнд энэ асуудлыг баталж байсан.
Засгийн газраас энэ чиглэлийн аливаа хуулийн төсөлд ямар нэгэн хугацаа тавихгүй оруулдаг. Яагаад гэхээр дахиад хэлье. УИХ-ын бүрэн эрхийн асуудал. Энэ хөнгөлөлт, чөлөөлөлтийн асуудал хэн нэгэн хүнтэй хуваалцдаггүй, Үндсэн хуульдаа заачихсан зүйл. Тиймээс энэ асуудал нь огцрох үндэслэл болохгүй юм.
-МАН-ын зарим нэг гишүүн таныг огцрох үндэслэлтэй гэж ярьж эхэллээ. Үүнээс намын хуваагдал хэвээрээ байгаа болов уу гэж харагдаж байна?
-МАН-ын бүлгийн хуваагдлын тухайд үгүй гэж ойлгож байна.
-Хүүхдийн мөнгийг Ерөнхийлөгч 100 хувьд олгох нь зүйтэй гэсэн хуулийн төсөл санаачлан оруулж ирсэн. Энэ хэр боломжтой вэ?
-Анх хүүхдийн мөнгө Хүний хөгжлийн сангаас санхүүждэг байсан. Харин одоо Халамжийн хуулиар зохицуулагдаж байна. Тэгэхээр хавтгайруулж олгохыг халамж гэхгүй шүү дээ. Зорилтот бүлэгт өгдөг байхыг халамж гэж ойлгож байгаа. Хөрөнгийн эх үүсвэрийг ч төсөвт суулгасан байх учиртай.
Бид Халамжийн хуулийн дагуу одоогийн олгож байгаа 60 хувийг 80 хувь болгоно гэдгийг ОУВС, Дэлхийн банк, Японы Засгийн газартай ярилцсан. Энэ хэлэлцээр дөрвөн сар үргэлжилсэн. Сайдын багцад Азийн хөгжлийн банкнаас нэмэлт хөтөлбөр хэрэгжүүлэхээр 40 тэрбум төгрөг тусгасан байлаа. Үүнээс авч хүүхдийн 80 хувьд олгох шийдвэрийг гаргасан. Энэ нь өөрөө хуулийн дагуу явж байгаа асуудал юм.
-Таныг “Хотгор шанага”-ын уурхайн асуудлаар АТГ-аас шалгаж байгаа. Энэ асуудал юу болсон бэ?
-Ер нь аливаа асуудалд улстөржилт хэрээс хэтэрч байна. Энэ асуудалтай холбоотойгоор маш их мушгин гуйвуулсан, худал мэдээлэл, гүтгэлэг явсан. Тиймээс би намайг энэ асуудлаар шалгаж өгөөч гэж АТГ-т хандсан. Хуулийн байгууллага ажлаа хийж байна. Удахгүй хуулийн хүрээнд хариу нь гарах байх.
