УИХ-ын гишүүнээр ямар хүн ажиллаж буйг нийт 73 гишүүний мэдээллээр дундажлан хүргэж байна.
“Цогц Хөгжлийн Үндэсний Төв”-ийн 2022 онд хийсэн Сонгогчийн зан, төлөвийн судалгаагаар монгол сонгогчдын хүсэмжит сонголт нь аль ч хүйс хамаагүй, 40-45 насны, төрийн албаны туршлагатай, мэргэжил хамаарахгүй, нийгмийн гарал чухал биш, дундаж хөрөнгөтэй хүн гэжээ.
Нийгмийн шилжилтийн үе буюу 2000 онд хийсэн дээрхтэй адил судалгаатай харьцуулахад 23 жилийн өмнө монгол сонгогчид сэхээтэн гаралтай, чинээлэг эрэгтэй хүнийг түлхүү сонгох сонирхолтой байжээ.
Харин одоо дундаж хөрөнгөтэй, аль ч хүйс хамаарахгүй, ажилчин болон сэхээтэн эсэхийг үл харгалзан сонгох сонирхолтой болж өөрчлөгдсөн байна.
2000 он
МУИС-ийн социологич, доктор Ч. Тамир “Шилжилтийн үеийн монгол дахь сонгогчийн зан үйл (социологийн шинжилгээ)”судалгаа
2022 он
“Цогц Хөгжлийн Үндэсний Төв” “Сонгогчийн зан төлөвийн судалгаа
Тэгвэл УИХ-ын гишүүнээр ямар хүн ажиллаж байгааг нэг өгүүлбэрээр илэрхийлбэл:
(Эх сурвалж: parliament.mn, uih.mn, 2022 ХОМ)
Өдөрт 1.5 сая хүн зочилдог гэх парламентын үндсэн веб хуудсанд УИХ-ын гишүүн тус бүрийн улс төрийн үзэл баримтлалын талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл байхгүй байв.
Иймд УИХ-д хамгийн их суудалтай МАН-ын үзэл баримтлалаар дүгнэхэд гишүүдийн дийлэнх нь зүүн төвийн буюу социал демократ үзэлтэй байна.
Харин баруун төвийн үзэл баримтлалтай 13 гишүүн байна.
УИХ-ын гишүүдийн дийлэнх нь англи хэлтэй бол 37 хувь нь англи, орос хэлтэй байна. Хамгийн олон буюу Англи, Орос, Франц, Герман, Нидерланд хэлтэй нэг гишүүн байгаа бол хэлний мэдлэггүй 12 гишүүн байна.
УИХ-ын гишүүдийн дийлэнх нь бакалаврын зэрэгтэй байгаа бол доктор, профессор цолтой 12 гишүүн байна.
УИХ-ын гишүүдийн ихэнх нь гадаадад сурчээ. Гадаадад сурсан гишүүдийн 40 хувь нь АНУ болон ОХУ-д сурсан байна. ОХУ-д сурсан гишүүд бакалаврын зэрэгт суралцсан байгаа бол АНУ-д сурсан гишүүдийн дийлэнх нь мэргэжил дээшлүүлжээ.
УИХ-ын гишүүдийн дийлэнх нь эдийн засагч болон хуульч, эрхзүйч мэргэжилтэй байна. УИХ-д 11 инженер, долоон сэтгүүлч, зургаан багш, гурван хүний их эмч байна.
УИХ-ын гишүүдийн 25 нь алтан гадас одонтой бол 19 нь алтан гадас болон хөдөлмөрийн гавьяаны улаан тугийн одонтой аж.
2022 оны ХОМ-оос харахад УИХ-ын гишүүдийн 58 нь буюу 79 хувь нь тэрбумтан байгаа бол 15 гишүүн нь саятан байна. Хамгийн баян гишүүн 18.4 тэрбум төгрөгийн хөрөнгөтэй бол хамгийн ядуу нь 375 сая төгрөгийн хөрөнгө, орлоготой байна. Түүнчлэн УИХ-ын гишүүдийн дийлэнх нь хоёроос дээш авто машинтай, 200 саяас дээш үнэлэгдэх орон сууцтай байна.
УИХ-ын гишүүдийн дийлэнх нь хоёр болон түүнээс дээш удаа сонгогджээ. Хамгийн олон буюу 2000 оноос хойш зургаан удаа сонгогдож 23 жил төр барьж буй нэг гишүүн байгаа бол таван удаа сонгогдсон хоёр, дөрвөн удаа сонгогдсон зургаан гишүүн байна.
УИХ-ын гишүүдийн 53 хувь нь өөрийн гэсэн малтай буюу хамгийн бага нь зургаа хамгийн их нь 3,000 тоо толгой малтай байгаа бол мянгат малчин гурван гишүүн байна. Хурдан удмын 244 адуутай нэг гишүүн байна.
УИХ-ын гишүүдийн дундаж нас 46.6 байна. Хамгийн хөгшин нь 66, хамгийн залуу нь 33 настайдаа УИХ-ын гишүүнээр сонгогджээ.
Энэ үр дүнгээс сонгогчид намыг нь харж сонгохоос илүү хүнийг нь харж сонголт хийх хандлагатай болсныг харж болохоор байна.
Нийтлэлийн эхэнд дурдсан "Сонгогчийн зан, төлөвийн судалгаа"-нд оролцсон иргэдээс УИХ-ын гишүүдийн тоог нэмэх талаар байр суурийг тодруулахад дийлэнх нь буюу 85.7% нь эсрэг саналтай байжээ.
Уг үр дүнг судалгааны багийнхан “Гишүүдийн тоог нэмэхийг эрс эсэргүүцсэн хандлага давамгай байгаа нь өнөөгийн улс төрчдийн дүр төрхийг олон болгох, үржүүлэхээс татгалзаж байгааг харуулж байна” хэмээн дүгнэсэн байна.
Өнөөгийн улс төрчдийн дунд нүүрсний хулгайч, ЖДҮ-чин гээд олон дүр төрх бий. Тэдгээрийг үржүүлэх үгүйд нэг нөлөөлөх хүчин зүйл нь сонгогч хэлбэр төдий бус агуулгын сонголт хийж чадах эсэхээс шалтгаалах болов уу.
Ирэх хавар УИХ-ын гишүүдийн 73-уулаа чуулах хамгийн сүүлийн чуулган болж дараа жил бид 126 хүнийг өөрсдийн төлөөллөөр сонгоно. Таны хүсэмжит сонголт сонгуулийн үр дүнтэй хэр таарах бол?
Сонгуулийн тухай ярих битгий хэл сонсох дургүй байлаа ч сонголт хийх нь үнэн учир сонгогчийн боловсролдоо хүн бүр анхаарах нь зүйн хэрэг биз ээ...