Зураг
Зураг
Индэр    
2023 оны 4 сарын 14
Зураг
iKon.mn сэтгүүлч

Хувьдаа тэтгэвэр хуримтлуулах ямар боломж байна вэ?

Зураг
Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

“Өндөр насны тэтгэвэр” бол даатгуулагчийг өндөр наслахад насан туршид нь нийгмийн баталгааг нь хангах зорилгоор нийгмийн даатгалын сангаас сар бүр олгох мөнгөн хөрөнгө юм. 

2023 онд 21 жил зургаан сар ба түүнээс дээш хугацаанд улсад шимтгэл төлсөн байвал өндөр насны тэтгэвэр авах эрх үүсэж буй. Уг хугацаа цаашид жил бүр гурван сараар нэмэгдэж, 2037 онд 25 жил болно. Нийгмийн даатгалын сангаас олгох тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуулийн дагуу шимтгэл төлсөн 60 настай эрэгтэй, 55 настай эмэгтэй өөрөө хүсвэл тэтгэвэр тогтоолгох эрхтэй.

Гэвч хүн амьдралынхаа гуравны нэг хугацааг зарцуулсан хөдөлмөрийнхөө үр дүнг тооцуулах тэр үед сэтгэл өег биш байж болох юм.

Иймээс иргэд хувьдаа тэтгэвэр хуримтлуулах ямар ямар боломжтой талаарх мэдээллийг даатгалын газруудын эх сурвалжтайгаар нэгтгэн хүргэж байна. 

Хувийн тэтгэврийн даатгал нь өвлөгддөг

Нийгмийн даатгалын газраас авч буй улсын дундаж тэтгэвэр -537,419₮ байгаа нь ахмадуудын амьдралд төдийлөн хүрэлцээтэй байж чадахгүй л байна.

Хувийн тэтгэврийн хуримтлалын даатгалд хамрагдсанаар олон эх үүсвэрээс тэтгэвэр авах боломжийг өөртөө зориулан бий болгох боломжтой. Жишээлбэл та өнөөдөр 30 настай байлаа гэж үзэн хувийн тэтгэврийн хуримтлалд даатгуулж, 30 жил хуримтлал үүсгэнэ гэж үзвэл, сар бүр 4,174,000 төгрөгийн тэтгэврийг 80 нас хүртлээ авах боломжийг бүрдүүлнэ. Хувийн тэтгэврийн даатгалд хувь хүн болон байгууллагын ажилчид авах боломжтой аж. 

Хувийн тэтгэврийн даатгалын давуу тал:

  • Өвлөгдөнө
  • Татварын хөнгөлөлт
  • Нэмэлт тэтгэвэр авах
  • Урт хугацаанд тогтвортой хуримтлуул үүсгэх
  • Амь нас, Гэнэтийн ослын даатгалын хамгаалалттай давуу талыг бий болгодог гэдгийг Нэйшнл Лайф Даатгалаас хэллээ.

Хуримтлал бол тухайн хүн өөрийнхөө ирээдүйг хэрхэн харж, төсөөлж байгаагаа бодит болгох санхүүгийн чадамж

Хуримтлалтай хүн нь тайван шийдвэр гаргадаг

Ирээдүйдээ сэтгэл ханамжтай байх нэг арга нь хуримтлалын сан аж. Хуримтлалын сан гэдэг нь ажилтан болон ажил олгогч тодорхой хувиар хуримтлалын санд хуримтлал үүсгэх ба сангийн менежер санхүүгийн хэрэгслүүдэд хөрөнгө оруулалт хийн өгөөж хүртээх явдал юм. Сангийн менежер нь мэргэжлийн эрхтэй хөрөнгө оруулалтын менежментийн компани байх ба санхүүгийн хэрэгслүүдэд хувьцаа, тогтмол орлоготой үнэт цаас, мөнгөний захын хэрэгслүүд багтана. Хуримтлалын санд хуримтлал үүсгэснээр ажил олгогчид ажилчдын сэтгэл ханамж, бүтээмж, санхүүгийн боловсролыг дээшлүүлэхийн сацуу хуримтлуулах дадал суулгах өндөр ач холбогдолтой.

Ажилтны хуримтлалын санг компанид нэвтрүүлэхэд гарах эерэг өөрчлөлт, сэтгэл ханамж:

  • Ажилтны хуримтлалын сантай байх нь ажилтан бүрд тухтай, хамгаалагдсан мэдрэмжийг төрүүлдэг болох нь олон улсын судалгаагаар батлагдсан байдаг. Хуримтлалтай хүн нь тайван шийдвэр гаргадаг ба богино хугацааны асуудлуудад стресс багатайгаар хүлээж авдаг байна.
  • Ажилтны хуримтлал нь санхүүгийн зах зээл дээрээс ашиг олж, хуримтлалыг урт хугацаанд хийх боломж олгодог. Иймд хуримтлалтай хүн тэрхүү үйл явцыг ажиглах, өөрийн хуримтлал хэрхэн, яаж өсөж байгаа, цаашид хэрхэн өсөх боломжтой зэргийг тооцон хардаг. Ингэснээр ирээдүйн санхүүгийн төлөвлөлт хийх, зардлын тооцоо хийх зэрэгт эерэг нөлөө үзүүлдэг байна.
  • Ихэнх ажилтны хуримтлалын санг компани өөрсдийн хүний нөөцийн бодлоготой уялдуулдаг. Жишээ нь тухайн хүн улам бүр тогтвортой ажиллавал ажил олгогчийн оруулж буй хувь нэмэгдэх байж болдог. Ингэснээр тухайн ажилтан улам бүр идэвхттэй, урт хугацаанд ажиллах хүсэлтэй болдог.
  • Түүнчлэн тэдгээр хүмүүс санаа зовох зүйлс багатай болж, ажилдаа төвлөрөх боломж бүрддэг аж. Энэ нь тэр хүний ажлын бүтээмжид эергээр нөлөөлдөг гэдгийг Мандал хуримтлалын сангаас мэдээллээ. 
Дэлгүүрийн цэвэрлэгч Роналд Рийд нас барахдаа зургаан сая ам.долларыг сайн үйлст хандивлаж олныг шуугиулсан юм. Тарчиг амьдралтай, уранхай жинстэй, бага цалинтай эр хэрхэн ийм их мөнгө хуримтлуулж чадсан нь санхүүчдийн анхаарлыг зүй ёсоор татав. Америкийн Вермонт мужид ядуу айлд мэндэлсэн Роналд гэр бүл дотроосоо анхны дунд сургууль төгссөн хүн болжээ. Сургуулиа төгсөөд армид алба хаасны дараа эргэж ирээд амьдралынхаа туршид шатахуун түгээгч, механик, цэвэрлэгч зэрэг ажил хийсэн байна. Тэрбээр нас барахдаа нийт 8 сая ам.долларын хөрөнгө үлдээсэн бөгөөд үүний ихэнх нь хувьцаанд хийсэн хөрөнгө оруулалт хэлбэрээр байсан аж. Роналд маш эртнээс сар бүрийн цалингаасаа багахан мөнгөөр хувьцаа авч эхэлжээ. Үүгээр ч зогсохгүй тэрбээр хувьцаанаас жил бүр авах өгөөжөөр дахин хөрөнгө оруулалт хийж байв. Ингээд дуслыг хураавал далай гэдэг зарчмаар цэвэрлэгчийн цалингаар 8 сая долларын хөрөнгийг босгож чадсан байна.

Роналдын мөнгөний менежментээс суралцах дараагийн чухал зүйл бол хуримтлалын хүч буюу өгөөжөөс өгөөж олох явдал юм. Жишээ авч үзье.

Бид 25 жилийн турш сар бүр 300 мянган төгрөг хуримтлуулж, хувьцаанд хөрөнгө оруулалт хийсэн гэж бодъё. Ингэвэл бид 25 жилийн хугацаанд нийтдээ 90 сая төгрөгийг хувьцаанд оруулна гэсэн үг. Харин одоо бид хувьцаанаас жилд олох өгөөжийг дунджаар 15% байна гэж таамаглаж тооцоондоо оруулбал өгөөж маань 25 жилийн хугацаанд нийтдээ 727 сая төгрөг болж байна. Ингээд нийт хуримтлал 817 сая төгрөг болох юм. Бидний сар бүр хуримтлуулсан дүн ердөө 90 сая төгрөг л боловч, өгөөжөөс өгөөж олж байсны ачаар нийт мөнгөний хэмжээ 817 сая төгрөг болж өсөж байна.

Хэрэв бид дахиад таван жил тэсэж, 30 жил хуримтлуулбал 1.7 тэрбум төгрөг, хэрэв нийт 40 жил хуримтлуулбал 6,8 тэрбум төгрөгтэй болно. 40 жил хуримтлуулахад бидний сар бүр хийсэн дүн ердөө л 144 сая байх боловч хуримтлалын хүч нь 6.6 тэрбум төгрөгөөр хэмжигдэх болно. Хүн дунджаар 22 настай ажлын гараагаа эхэлж 62 настай тэтгэвэрт гардаг гэж бодвол 40 жил хуримтлуулах нь тийм ч боломжгүй зүйл биш юм. Эдийн засагч Ө.Ганзоригийн Мөнгөний менежмент номын хэсгээс...

Нэмж мэдээлэхэд манай улсад дундаж наслалтын үзүүлэлтээр,

  • Монгол эмэгтэй 76.2 нас 
  • Монгол эрэгтэй 66.7 нас буюу амьдрах хугацаа асар зөрүүтэй байгааг Анагаах ухааны доктор О.Чимэдсүрэн өмнө нь хэлж байсан тухай тэтгэврийн насны талаарх мэдээллийг ЭНД ДАРЖ уншина уу.