Монголд хамгийн олон үл хөдлөх эзэмшдэг нэг хүний мэдэлд 71 байр, сууц байна

Гэрэл зургийг MPA.mn

Нийслэлийн иргэдийн өмчилж буй гурав дахь орон сууцнаас татвар авдаг болох талаар хуульчилсан. Энэхүү заалт бүхий Үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татварын тухай хууль 2022 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс мөрдөгдөж эхлээд байна.

Гэвч одоогоор уг хууль хэрэгжээгүй, иргэдээс татвар авч эхлээгүй байгаа аж. Энэ талаар холбогдох байгууллагаас тодруулахад "Тухайн хуулийг хэрэгжүүлэх журмыг баталж байж хууль хүчин төгөлдөр хэрэгжиж эхэлдэг. Үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татварын тухай хуулийн хувьд журам нь батлагдаагүй хүлээгдэж байгаа" гэсэн тайлбар өглөө.

Өөрөөр хэлбэл, хууль нь батлагдсан ч хэрхэн яаж хэрэгжүүлэх журам нь батлагдаагүй байгаа тул гурав дахь үл хөдлөхөөс авч эхлэх татварын асуудал хүлээгдэж байна.

2021 оны тайлангаар 3,200 орчим иргэн, хуулийн этгээд гурав дахь орон сууцны татвар төлөхөөр байна. Үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татварын тухай хууль нь энэ оноос хэрэгжиж байгаа тул 2023 оны хоёрдугаар сарын 20-ны дотор иргэд тайлангаа гаргаж, хэчнээн хүн татвар төлөх нь илүү тодорхой болно гэдгийг холбогдох газраас мэдээллээ.

Үл хөдлөх эд хөрөнгөд 0.6-2 хувиар албан татвар ногдуулах хуулийн заалттай. Энэхүү хэмжээг аймаг, нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал тухайн хөрөнгийн байршил, зориулалт, хэмжээ, зах зээлийн эрэлт, нийлүүлэлтийн байдлыг харгалзан тогтоох юм байна.

Тухайлбал, иргэн хоёр өрөө хоёр, нэг өрөө нэг орон сууц өмчилдөг байлаа гэхэд аль үл хөдлөх хөрөнгөөсөө татвар төлөхөө өөрөө сонгох боломжтой аж.

"Газраас бусад үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татвар ногдуулах үнэлгээг уг хөрөнгийн үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлд бүртгэгдсэн үнийн дүнгээр, үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлд бүртгэгдээгүй бол хөрөнгийн даатгалд даатгуулсан үнийн дүнгээр, хөрөнгийн даатгалд даатгуулаагүй бол данс бүртгэлд бүртгэгдсэн үнийн дүнгээр тус тус тодорхойлно" гэж хуульд заажээ.

Таваас дээш үл хөдлөх хөрөнгө эзэмшдэг 3,698 иргэн байна

Улсын бүртгэлийн ерөнхий газраас ирүүлсэн мэдээллээр таваас дээш үл хөдлөх хөрөнгө өмчилдөг иргэд 2020 онд 2,622, 2021 онд 3,698 байсан бол 2022 онд 5,449 болж өсжээ.

Харин өмчилж буй хөрөнгийн дээд хязгаарыг авч үзвэл, 2020 онд 65, 2021 онд 66, 2022 онд 71 үл хөдлөх хөрөнгийг тус бүр нэг нэг хүн эзэмшиж байгаа аж.

Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсад хамгийн олон үл хөдлөх эзэмшиж буй нэг хүний мэдэлд хамгийн сүүлчийн статистикаар 71 байр, сууц байна гэсэн үг. Дээрх хуулийг дагалдах журмыг одоо болтол боловсруулж дуусаагүй тул эдгээр хөрөнгө нь ямар хэмжээний үнэлгээтэй болох нь тодорхой биш ч тухайн эзэмшигч хууль хэрэгжсэнээр 69 үл хөдлөхөд ногдох татварыг өгөх хэрэгтэй болох юм.

Татвараас чөлөөлөгддөг үл хөдлөх эд хөрөнгүүд:

улсын болон орон нутгийн төсвөөс санхүүждэг хуулийн этгээдийн үл хөдлөх эд хөрөнгө;
иргэн, хуулийн этгээдийн өмчилж байгаа аймаг, суман дахь орон сууц, нийслэл дэх хоёр хүртэл орон сууцыг тус тус татвараас чөлөөлнө.

Хуулийн этгээд нь үл хөдлөх эд хөрөнгийн жилийн албан татварыг улирал бүрийн сүүлийн сарын 15-ны дотор, харин иргэн жил бүрийн хоёрдугаар сарын 15-ны дотор нэг удаа төлөх хуулийн зохицуулалттай.

Хууль батлагдаад нэг жил болох гэж буй ч журам гараагүй гэх нэрийдлээр иргэн, хуулийн этгээдийн эзэмшиж буй гурав дахь орон сууцнаас татвар авах асуудал ийнхүү хойшилсоор байна. Журмыг батлахгүй удаж байгаа нь хэн нэгэн этгээдийн ашиг сонирхол байх вий гэсэн хардлага төрүүлж буйг энд дурдъя.