Өвөл ч ойртож байна. Энэ жил зун богинотой ч намар урт болсон нь өвөлд бэлдэх боломжийг олгов.
Заа тэгээд намар жаахан сэрүүсээд эхлэхээр өвс нь ховордоод эх мал ч төлөө мартаж, хээр хонох нь энүүхэнд дээ. Харин тэр үед хадсан жаахан хөх өвс үнэртүүлчихэд орой бүр хот руугаа цуваад ирнэ.
Сонгууль ч ойртож байна. Хаа сайгүй л намууд сонгуулийн бэлтгэлээ базаацгааж байна.
Өглөө бүр залуучуудтай уулзалт зохион байгуулж, намын төлөвлөгөө ярихаар салхинд гарцгааж, хаа хаанаа л хэн хэнээ хэрхэн унагах нарийн төлөвлөгөөг боловсруулцгаах нь чих дэлсэнэ.
Яана даа, та нар минь улсын хөгжил бодлогоо ингэж ярьдаг бол ч бид хөгжлөөрөө хэдэн алхам урагшлах байсан даа.
Харуусах ч дүүрчээ. Харин хэл тэдэнд заяаж, чих бидэнд заяасан юм шиг сонсож, гөлийж, ангайж суух цаг биш гэдгийг л ойлгож байна. Жаахан хөх өвс хаях төдийхөнд гүйгээд очдог ч гэнэн зан ард хоцорсон. Шүүж, тунгааж боломжийг нь судлах нь чухал.
Юутай ч салхийг хагалж МАХН-аас “Өрх бүрт орон сууц” нэртэй хөтөлбөр зарлав. Энэ хөтөлбөрт боломж бий юу?
Юутай ч мэдэгдлээс нь харахад хөтөлбөрийн шаардлага нь:
Байр бол одоогийн нөхцөлд хамгийн чухал сэдэв. Мэдээж төрөөс зохион байгуулдаг олон хөтөлбөр байдаг. Одоо ч тэдгээр хөтөлбөр нь хөлд орох гээд унаж, тусаад явж буй. Яагаад энэ хөтөлбөр боломжгүй вэ?
"Тэнхлэг зууч", НОСК(Нийтийн орон сууцны корпораци), Барилга хот байгуулалтын яамны хийсэн судалгаа статистик хөндөж байгаа нь сайшаалтай. Ядаж л тоонд тулгуурлан ярьж байна. Зах зээл дээр илүүдэл 50,000 байр байгаа гэнэ.
НОСК-ын гаргасан тоогоор орон сууц авах хүсэлтэй 70,000 иргэнээс 35,000 нь тодорхой шаардлага хангасан тул тэдгээр өрхийг хамруулъя гэж байна. Тэгэхээр эхний асуулт урган гарч ирж байгаа юм. Та НОСК-д хүсэлт өгсөн үү? Та шаардлага гэх зүйлийг нь хангаж байна уу?
50,000 айлын орон сууцыг компаниуд, банкуудтай тохиролцоод улс худалдан авч, шаардлага хангасан иргэдээ оруулна гэв. Энгийн арифметик тооцооллоор бол 50 мянган айлын нэг байрыг нь 70 сая төгрөг гэж тооцвол 3.5 их наяд төгрөг болно. Төсвийн орлогын 35%. Яахав түрээслүүлсэн өрхүүдээсээ сард 300 мянган төгрөг авлаа гэж бодоход 180 тэрбум төгрөг цуглана. Тэр зарцуулсан мөнгөний хаана нь ч хүрэхгүй! Мэдээж энэ их мөнгө нэг дор гарч чадахгүй.
Төсвийн данс ирэх оноос улайж эхэлнэ. Энэ нь 2021, 2022, 2023, 2024 онуудад төлөгдөх их хэмжээний өртэй холбоотой. Жил бүр төсвийн орлогын 20, 30, 40 хувьтай тэнцэхүйц мөнгө. Тэд чадахгүй. Төсөв ч барахгүй. Тэгэхээр санхүүжилтийн механизм нь огтхон ч БОЛОМЖГҮЙ.
Олон улсад төрийн түрээсийн орон сууцнаас илүүтэй татаас, хөнгөлөлт талаас нь хэрэгжүүлсэн туршлагууд их бий. Орон сууцны хөтөлбөрүүдийг идэвхтэй хэрэгжүүлсэн дундаж болон өндөр орлоготой 30 улсын хувьд төрөөс давхардсан тоогоор
Эх сурвалж: Монголбанк
Харин нийтийн (төрөөс санхүүжилттэй) түрээсийн орон сууцны тогтолцоог хөгжүүлсэн туршлага байдаг хэдий ч амжилттай хэрэгжиж чадаагүй. Тус тогтолцоо нуран унасан нь хэд хэдэн шалтгаантай.
Хүснэгт. Түрээсийн орон сууцны тогтолцоо хэрэгжүүлсэн олон улсын туршлага
Хөтөлбөр | Улсууд | Үр дүн | Хэрэгжилт |
---|---|---|---|
Бага орлоготой иргэдийг орон сууцжуулах | АНУ | Шинээр 1,100,000 нэгж орон сууц | Нийтийн түрээсийн орон сууцад хөрөнгө оруулалт хийвэл 10 жилийн татварын хөнгөлөлт олгосон. Хөнгөлөлт нь урт хугацаанд тогтож чадаагүй. |
Оршин суух зориулалттай лизингийн хөтөлбөр | Бразил | Шинээр 235,000 нэгж орон сууц | Иргэд орон сууцаа түрээсэлж байгаад 15 жилийн дараа худалдан авах боломжоор хангагддаг. Уг хөтөлбөрийг төрийн банк хэрэгжүүлдэг бөгөөд ЗГ-ын татаас ихтэй. Улмаар тус хөтөлбөрийг удаан хугацаанд үргэлжлүүлэх боломжгүй болжээ. |
Үндэстний орон сууцын сан | Польш | Шинээр 61,600 нэгж орон сууц | Төрөөс санхүүжилттэй Польшийн төрийн банкнаас урт хугацаанд ашгийн бус байгууллага болох газар өмчлөгчдийн холбоонд (TBS) ашгийн маржингүйгээр хүү багатай зээл олгодог. Тус холбоо нь орон нутгийн засаг захиргааны харьяалал дор байдаг бөгөөд түрээсийн төлбөрөөр зээлээ төлөх нөхцөлтэй. Түрээсийн орон сууцны нийт санхүүжилтийн 30%-ийг дээрх холбоо, 70 хүртэлх хувийг дээрх үндэсний орон сууцны сангаас санхүүжүүлж байсан. |
Бидэнд орон сууцжуулах хөтөлбөр хэрэгтэй. Гэвч 10, 20 жил өнгөрсөн ч тогтвортой үргэлжилсээр байх хөтөлбөр хэрэгтэй. Одоогийн хөтөлбөрийн санхүүжилтээ шийдэж чадахгүй байгаа нөхдүүд дахин хөтөлбөр зарлавал юу болох тухай бодох ёстой.
ХӨТӨЛБӨРТ ДУРДАГДСАН ЗАРИМ АСУУДЛУУД
Тухайн хөтөлбөрт байж боломгүй хэд хэдэн асуудлыг хөндөж байв.
Юутай ч популист амлалтууд сонгууль хүртэл гарсаар байх ч бид судалгаа шинжилгээтэй, хэрэгжих боломжтой эсэх дээр нь дүгнэлт хийдэг байх хэрэгтэй.