ФОТО: Өв соёлоо хадгалж үлдэх, хаврын уралдааныг сэргээхийг уриалан 1,000 орчим морьтон тайван жагслаа

Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

“Монгол өв соёлын төлөөх Морьтон Монгол” тайван жагсаал нийслэлийн төв талбайд зохион байгуулагдлаа.

Тайван жагсаал уяач нар, морины соёлыг түгээхээр ажилладаг залуус зэрэг 1,000 орчим хүн цуглав. Тэд хаврын морин уралдааныг сэргээхийг уриалан монгол дээл хувцсаа өмсөж, морьтойгоо ирцгээжээ.

Хурдан морь тайлбарлагч М.Оюунбаатар “Энэхүү жагсаалын зорилго нь зөвхөн хаврын морин уралдааныг сэргээх биш юм.

БНХАУ-ын Өвөр Монголын Өөртөө Засах Орон(ӨМӨЗО)-ы Хөлөнбуйр аймагт хоёрдугаар сарын 17-нд морины уралдаан зохион байгуулах гэж байна. Адуучин тэмцээн, үндэсний хувцасны наадам, монголчуудын үндэсний гэр сууцыг өвлийн цагт хэрхэн ашигладаг зэргийг дэлхийн өнцөг булан бүрээс ирсэн жуулчдад үзүүлэх гээд маш олон зүйл морины соёлыг дагаад явж байна.

Саяхан 2024 оны арванхоёрдугаар сарын 4-ний өдөр ЮНЕСКО-гийн хурал болж, БНХАУ-ын ӨМӨЗО-оос Цагаан сарын баярыг соёлын өвд бүртгүүллээ. Гэх мэтчилэн өмсөж хэрэглэж буй дээл хувцаснаас эхлээд гарал үүсэл нь монголчуудынх байдаг ч монголчуудынх биш юм шигээр даян дэлхийд ойлгуулаад байна. Гэтэл бид өвлийн цагт юу ч хийдэггүй. Монголчууд өөрсдийн гэсэн ялгарах ондооших соёлоо авч явцгаая.

Хаврын уралдааныг нээхийг би дэмждэг. Тодорхой цаг хугацаанд сум сумандаа, аймаг аймагтаа маш сайн зохион байгуулалттайгаар, аюулгүй байдлаа чанд сахиад нэг өдөр уралдаад явахад болохгүй гэх юмгүй.

Бид өөрсдийгөө хавчаад байхад бусад улс нь монголчууд ийм өв соёлтой гээд харуулаад байна. Энэ дэлхий дээр хүмүүс өөр өөрийн гэсэн үзэл бодол, сонирхолтой байдаг учраас дор бүрнээ өөр өөрийнхөө ажлыг хийгээд зэрэгцэн орших хэрэгтэй байх” гэлээ.

Түүнчлэн тайван жагсаалд оролцогч иргэн "Морь уралдуулахдаа гол нь биш өв соёл нь чухал. Аливаа улс орныг мөхөөхөд хамгийн түрүүнд өв соёлыг нь устгадаг. Уяач нар бол өв тээгчид. Энэхүү өв соёлын түүчээ нар өнөөдөр сэтгэл зүрхээрээ нэгдсэн. Малчин түмэн хаврын тэргүүн сар гарахад он мэнд орсны баяр хэмээн цэнгэл баяслыг эдэлдэг байсан өв соёл шүү дээ. Иймд цаг тухайн үед нь хийдэг зүйлийг хийдэг ёс журмаар сэргээе гэсэн зорилгоор жагсаж байна" гэлээ. 

2019 оны нэгдүгээр сард болсон Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар “Өвөл, хаврын улиралд хурдан морины уралдааныг хориглох тухай” тогтоолын төслийг баталж байв. Уг тогтоолоор жил бүрийн арваннэгдүгээр сарын 1-нээс тавдугаар сарын 1-ний хугацаанд хурдан морины уралдаан, сунгаа, үсэргээ зохион байгуулахыг хориглосон юм.

Энэхүү шийдвэрийн талаар тухайн үеийн Нийгмийн Хамгаалал, Хөдөлмөрийн Яамнаас мэдээлэхдээ "Хурдан морины уралдаан нь Монголын ард түмний төрт ёсны өв соёлын үнэт баяр цэнгээн байх уламжлалт хэв маягаасаа илүү өргөн цар хүрээтэй болж, зөвхөн зун биш өвөл, хавар уралдаан зохиож, хүүхдийн амь нас, эрүүл мэнд, боловсролд сөргөөр нөлөөлөхүйц байдлаар бооцоотой гэх мэт хүүхдийн тэвчишгүй хүнд хөдөлмөрийн хэлбэрт шилжээд байгаа тул Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамнаас өвөл, хаврын уралдааныг бүр мөсөн хориглох нь зөв хэмээн үзэж дээрх тогтоолын төслийг санаачилсан.

1996-2019 онд хурдан морины уралдааны явцад нийт 40 хүүхэд амь насаа алдсан. Мөн хүүхэд эрүүл мэндээрээ хохирсон тодорхой жишээнүүд бий. Тухайлбал 2018 онд 491 уралдаан болж 11,328 хүүхэд унаж уралдсанаас 661 нь мориноос унасан 98 нь бэртэж гэмтсэнээс хоёр нь хөгжлийн бэрхшээлтэй болж, нэг хүүхэд амиа алдсан" гэж байв.

ФОТО: