ТАНИЛЦ: Монголчуудын боловсрол, ИРЭЭДҮЙГ тодорхойлогч 16 ЭРХЭМ ХЭН БАЙВ?

1990 оноос хойш нийт 16 хүн боловсролын сайдаар томилогдон ажилласан байгаа нь сүүлийн 29 жилийн хугацаанд хуваавал боловсролын сайдын дундаж хугацаа 1.8 жил байна.

Гэхдээ сүүлийн 2016 оны УИХ-ын сонгуулиар бүрдсэн үнэмлэхүй олонх эрх баригчдын үед хамгийн хачирхалтай нь БСШУС-ын сайд гэхэд хамгийн тогтворгүй буюу дөрөв солигдоод байна.

Ингээд харвал гурван жилийн хугацаанд:

1. Ж.Батсуурь
2. Г.Чулуунбаатар
3. Ц.Цогзолмаа
4. Ё.Баатарбилэг гээд жил хүрэхгүй хугацаанд сайдаа сольдог байдал бий болов. Үүнээс үзвэл боловсролын сайдын дундаж хугацаа хоёр дахин буурч 9 сар болоод байна.

Монгол Улс уг нь боловсролыг тэргүүлэх салбараараа зарласан ч бодит байдал дээр боловсролын салбар нь иймэрхүү хөл толгойгоо олоогүй байдалтай байгаа юм.

Тэгвэл 1990 оноос боловсролын сайдаар хэн ажиллаж байсан бэ гэдгийг гаргалаа.

Мэдээлэл нь олдсон 14 хүний зургаа нь гэхэд анхны мэргэжил нь багш байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл доорх 14 хүний 40 орчим хувь нь багш.

1. Н.Уртнасан – Багш
2. С.Төмөр-Очир –Математикч
3. Ч.Лхагважав – Физикч
4. Ч.Сайханбилэг – Багш
5. А.Цанжид – Инженер
6. П.Цагаан – Хуульч
7. Ө.Энхтүвшин – Багш
8. Н.Болормаа – Багш
9. Ё.Отгонбаяр – ОУ-ын харилцаа
10. Л.Гантөмөр – Инженер
11. Ж.Батсуурь - Инженер
12. Г.Чулуунбаатар – Багш
13. Ц.Цогзолмаа – Багш
14. Ё.Баатарбилэг - Түүхч археологич-антропологич

Хэдийгээр бид салбар бүрт мэргэжлийн сайд томилохыг хүсдэг ч яг багш хүн сайд болчихоор бүх юм шийдэгдчихдэггүйг харж байна.

Тэгвэл хөгжингүй орнууд хамгийн чухал болох боловсролын салбарын лидерүүдээ хэрхэн бэлддэг юм бол?

АНУ-ын нэг жишээг харвал, боловсролын шинэ лидерүүдийг бэлтгэх нэгэн сонирхолтой хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байгаа нь Боловсролын манлайллын докторын зэрэг олгох сургалт. Тус хөтөлбөрийн хүрээнд жилд 25 хүн төгсгөж байгаа бөгөөд иргэний нийгмийн төлөөлөл, сургуулийн захирал, багш, энтрепренер, боловсролын газрын ажилчид, судлаачид гэх мэт хүмүүс хамрагддаг байна. 

Ингэхдээ боловсролын лидерүүдэд хамгийн чухал гурван мэдлэг, туршлага, ур чадвар хэрэгтэй гэж үзэж байгаа нь:

1. Боловсролын салбарын өргөн мэдлэг
2. Бизнесийн удирдлагын хөтөлбөрүүд
3. Улстөрийн манлайллын ур чадварууд хэрэгтэй гэж үзэж Харвардын Боловсролын сургууль, Харвардын Бизнесийн сургууль, Харвардын Кеннедигийн сургууль гэсэн гурван сургуулийн багш, профессоруудын хамтарсан хөтөлбөрөөр боловсролын салбарын лидерүүдийг бэлтгэж байна.

Дээрх гурван агуулгыг задлаад харвал боловсролын лидерүүд нэгдүгээрт салбарын асуудал, өөрчлөлт, шинэчлэлийг сайн мэддэг байх ёстой. Хоёрдугаарт, бизнесийн удирдлага буюу эдийн засаг, бизнесийн салбар, хүний нөөцийн зах зээлтэйгээ уялдаатай буюу ирээдүйд эдийн засгийн өндөр бүтээмжтэй иргэд бэлтгэх зорилготой ажиллах ёстой. Мөн бизнесийн удирдлагаар зөвхөн эдийн засаг, зах зээлээр зогсохгүй салбарыг хэрхэн удирдан менежмэнт хийх вэ гэдгийг мэддэг сайн менежер байх ёстой болж таарч байна.

Түүнчлэн төрийн, олон нийтийн төлөө албанд ажиллаж байгаа тохиолдолд боловсролын манлайлагчид зайлшгүй улстөрийн арга техникүүдэд суралцаж, хууль, эрх зүй, лобби хийх, улстөрийн манлайлал зэрэгт суралцах шаардлагатай байна.

Өөрөөр хэлбэл, хамгийн чухал боловсролын салбарыг дээрх гурван ур чадвар хангагдсан хүн манлайлах ёстой ажээ.

Тэгвэл Монголын боловсролыг ямар хүмүүс манлайлж байсныг доорхоос дэлгэрэнгүй үзэх боломжтой. 

(Сайд нарын зургийг гүйлгэж намтартай танилцана уу)