Нүүрсэн яндангүй тээврийн хэрэгслээс болж нийслэлчүүд хорт утаагаар амьсгалж байна

Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

Нийслэлийн хэмжээнд сүүлийн дөрвөн жилийн хугацаанд "Тоёота-Приус" маркийн автомашины нүүрсэн яндан хулгайд алдсан талаарх 892 гомдол иржээ.

Нүүрсэн яндан буюу катализаторгүй тээврийн хэрэгсэл 300 орчим хорт бодис ялгаруулж, агаар бохирдуулдаг гэдгийг профессор Ц.Цэвэгжав онцолж байв.

Өөрөөр хэлбэл, яндангүй автомашиныг хилээр оруулах, бусдын машинаас хулгайлах зэрэг асуудлаас болж Улаанбаатарын иргэд хүхрээр хордсоор байна.

Агаарын тухай хуулийн 13.2.3-т агаарын бохирдлыг бууруулахад төр, хувийн хэвшил хамтарч ажиллах ёстой гэж заасан байдаг.

Тиймээс Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яамнаас дээрх асуудалтай холбогдуулан Цагдаагийн Ерөнхий Газартай хамтран ажиллах хүсэлт гаргажээ.

Уг хүсэлтэд замын хөдөлгөөнд оролцож байгаа машинуудын нүүрсэн яндангийн бүрэн бүтэн байдлыг шалгаж, таслан зогсоож, урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авах талаар бичсэн аж.

"918 тээврийн хэрэгслийг техникийн хяналтын үзлэгийн төвүүдэд шилжүүлсэн"

Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

Энэ талаар ЦЕГ-ын Хэвлэл мэдээллийн төвийн дарга, цагдаагийн хошууч Г.Мөнхбаяраас тодрууллаа.

Монгол Улсын хэмжээнд энэ оны арваннэгдүгээр сарын байдлаар 1,259,868 автомашин хөдөлгөөнд оролцож байгаагийн 53.7% буюу 676,974 нь Улаанбаатар хотод байна. Үүнээс "Приус" маркийн 133,235 тээврийн хэрэгсэл хөдөлгөөнд оролцдог судалгаа бийг тэрбээр хэлэв.

Нүүрсэн яндан алга болсон гэх 129 гэмт хэрэг 2021 онд бүртгэгдсэн бол энэ оны эхний 11 сарын байдлаар 65 гэмт хэрэг бүртгэгджээ.

Холбогдох мэргэжилтнүүд хамтран нүүрсэн яндантай, нүүрсэн яндангүй, дуураймал яндантай автомашинуудын агаар бохирдуулж байгаа хэмжээнд KEG-500 нэртэй утааны багажаар харьцуулсан шинжилгээ хийсэн байна. Туршилтын үр дүнд:

Нүүрстөрөгчийн ялгарах хувь хэмжээ:

Зогсоолд асаалттай байгаа үйлдвэрийн яндантай тээврийн хэрэгслээс ялгарах нүүрстөрөгчийн дутуу ислийн хэмжээ яндангүй машинаас 4.5%, дуураймлаас 3.2%-аар бага
Хөдөлгөөнд оролцож байгаа үйлдвэрийн яндантай тээврийн хэрэгслээс ялгарах нүүрстөрөгчийн дутуу ислийн хэмжээ яндангүй машинаас 6.8%, дуураймал яндангийнхаас 4.3%-аар бага

Нүүрсустөрөгчийн ялгарах хувь хэмжээ:

Зогсоолд асаалттай байгаа үйлдвэрийн яндантай тээврийн хэрэгслээс ялгарах нүүрсустөрөгчийн хэмжээ яндангүй машинаас 8%, дуураймлынхаас 12.6%-аар бага
Хөдөлгөөнд оролцож байгаа үйлдвэрийн яндантай тээврийн хэрэгслээс ялгарах нүүрсустөрөгчийн хэмжээ яндангүй машинаас 10%, дуураймлынхаас 1.6%-аар тус тус бага байгаа нь тогтоогджээ.

2022 оны арваннэгдүгээр сарын 15-аас арванхоёрдугаар сарын 2-н хүртэл нийт 1514 тээврийн хэрэгслийг шалгаж, 918 тээврийн хэрэгслийг техникийн хяналтын үзлэгийн төвүүдэд шилжүүлсэн.
Мөн зөрчилтэй явсан 601 жолоочид Зөрчлийн тухай хуулийн 14.7.15 дахь заалтаар 12,080,000 төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ тооцсон" гэдгийг нэмж хэлэв.

“Сүүлийн үед нүүрсэн яндан түрээслэх үйлчилгээ нэмэгдсэн”

Тухайн тээврийн хэрэгсэлд нүүрсэн яндан байгаа эсэхийг шалгаж, мэдээллийн санд бүртгэдэг ганц байгууллага нь Автотээврийн үндэсний төв(АТҮТ) юм.

Нүүрсэн яндангийн хяналт, шалгалтын асуудлаар тус төвийн Техникийн хяналтын хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн Д.Эрдэнэмөнхөөс тодруулахад “Сүүлийн үед катализаторгүй тээврийн хэрэгсэл хилээр оруулж ирээд байна гэх боллоо. Харин бодит байдал дээр машины ченж, засварчид, эсхүл жолооч өөрөө зарж борлуулдаг болсон.

Үзлэгт тэнцэхгүй гээд буцаагаад явуулахаар маргааш нь яндантай болоод ирдэг. Нүүрсэн яндан үнэтэй учраас 50,000-100,000 төгрөгөөр түрээсийн үйлчилгээ үзүүлдэг иргэд олширсон" гэдгийг хэлэв.

Түүнчлэн 2022 оны нэгдсэн мэдээгээр орон нутагт 657, Улаанбаатар хотод 2,446 нүүрсэн яндангүй автомашин замын хөдөлгөөнд оролцож байсныг тогтоожээ.

Үүнээс 1,920 тээврийн хэрэгслийн зөрчлийг арилгуулж, 526 тээврийн хэрэгслийг ТЦА-тай хамтран зөрчлийг арилгуулахаар ажиллаж байгаа аж.

"нүүрсэн янданг хилээр нэвтрүүлэхийг түр хязгаарласан байгаа"

Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

Орчны бохирдлыг бууруулах Үндэсний хорооны нарийн бичгийн дарга Б.Алтанзул хэлэхдээ "Агаарын бохирдол үүсгэгч хүчин зүйл нь гэр хорооллын өрхийн яндангаас гарч байгаа утаа, уурын болон нам даралтын зуух, замын хөдөлгөөнд оролцож байгаа тээврийн хэрэгслүүд юм.

Өмнө нь тээврийн хэрэгслийн агаарт хаяж байгаа утааны хэмжээ нийслэлийн агаарын бохирдлын 15-20 хувь эзэлдэг байсан бол өдгөө 25-28 хувь болж нэмэгдсэн.

Энэ эзлэхүүнийг багасгахын тулд хяналт шалгалтын ажил явуулж нийслэлд "Приус" маркийн 2,446 автомашин нүүрсэн яндангүй хөдөлгөөнд оролцож байгааг олж тогтоогоод, ТЦА-д шилжүүлсэн" гэлээ.

Тухайн тээврийн хэрэгслийн жолоочид холбогдох хариуцлагыг цагдаагийн байгууллага шийдэх юм байна.
Машинаа журамлуулсан жолооч тээврийн хэрэгсэлдээ нүүрсэн янданг тавиад, замын хөдөлгөөнд оролцох боломжтой аж.

Мөн БОАЖ-ын сайд, Орчны бохирдлыг бууруулах үндэсний хорооны дэд дарга Б.Бат-Эрдэнийн тушаалаар 2022 оны дөрөвдүгээр сард энэ асуудлын хүрээнд ажлын хэсэг байгуулжээ.

Энэ гэмт үйлдэл өнөөдөр хүртэл үргэлжилсээр байгаа учир шалтгаан нь хил гаалиар чөлөөтэй нэвтрүүлж байгаатай холбоотой гэж ажлын хэсэг дүгнэсэн байна.

Учир нь катализатор дотор хатуу ган болох цагаан алт, паллади, хөнгөн цагааны исэл зэрэг үнэт металл агуулагддаг. Энэ нь тухайн янданг үнэ хүргэж, шунахай нэгний гэдсийг цатгах шалтгаан болж байгаа юм.

Монгол Улсын хилээр гаргахыг хориглосон жагсаалтад:

Пиво, ундааны хаягдал лаазнаас бусад хаягдал хар болон өнгөт төмөрлөг /ширэм, төмөр, ган, зэс, гууль, хөнгөн цагаан тэдгээрийн хайлш цутгамал болон анхдагч бусад хэлбэртэй/
Өнгөт төмөрлөгөөр хийсэн сэлбэг, бүтээгдэхүүн зэргийг хилээр гаргахыг хоригложээ.

Тиймээс нүүрсэн янданг хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтад яаралтай нэмэх саналыг ажлын хэсгээс Сангийн яаманд хүргүүлсэн. Энэхүү жагсаалтад нэмэлт өөрчлөлт оруулах тогтоолын төслийг удахгүй УИХ-д өргөн барихаар хүлээгдэж байгааг Б.Алтанзул нэмж хэлэв.

Үргэлжлүүлэн тэрбээр "Одоогоор нүүрсэн янданг хилээр гаргахыг түр хязгаарласан байгаа. Хэрэв УИХ-ын тогтоолд нэмэлт өөрчлөлт орвол энэ төрлийн гэмт хэрэг эрс цөөрч, машинаас ялгарч байгаа утааны хоруу чанар, агаарын бохирдол буурахад чухал алхам болно" гэсэн юм.

Тэгвэл уг тогтоолын төсөлд өөрчлөлт оруулах саналыг Сангийн яамнаас тодруулахад, Зам, тээврийн хөгжлийн сайд С.Бямбацогтод шилжүүлсэн гэсэн юм.
Харин УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогтын ажлын албанаас энэ тогтоолын төслийг боловсруулсан. Хэзээ өргөн барих нь тодорхойгүй байна гэсэн хариулт өглөө.

Энэ төрлийн хулгай ганц манай улсад болж байгаа хэрэг биш аж. Арлын Японд ч гаарч байгаа талаар бид өмнө нь мэдээлсэн. Украины дайнаас болж үнэт металл ховордсоноор яндангийн хулгай эрс нэмэгджээ.

Тээврийн хэрэгслийн төрлөөс хамаарч гаднын оронд катализаторын үнэ 500-4,000 ам.доллар хүрдэг аж. Тиймээс жолооч нар хулгайд алдахаас сэргийлж, дараах шалгарсан аргыг хэрэгжүүлж байна.