Хаврын улирал болон коронавирусийн үед сэтгэл зүйн дархлаагаа хэрхэн дэмжих вэ?

Гэрэл зургийг mpa.mn

Focus on the Family Mongolia байгууллагын тэргүүн, клиник сэтгэл зүйч Т.Хонгорзул зөвлөж байна.

Монголчуудын хувьд цаг агаарын эрс тэс уур амьсгалд амьдардаг тул өвлийн улирлын туршид нар бага үзэх, өдөр богинохон, хүйтэн сэрүүн, Витамин Д хангалттай авч чадахгүй байгаа зэрэг нь сэтгэл санаанд нөлөөлдөг. Тиймээс зөвхөн хавар болохоор л сэтгэл санаа хямарч байгаа биш өвөл удаан үргэлжилж байгаа нь нөлөөлдөг. Түүнчлэн Коронавирусийн хөл хориотой холбоотой санаа зоволт нэмэгдэх хандлагатай байна. 

Хаврын улиралд сэтгэл хямралтай байгаагаа хэрхэн мэдэх вэ? 

• Идэх дур хүсэл нэмэгдэх: ялангуяа чихэрлэг, нүүрс ус агуулсан хүнс их идэх үүнд: гурилан бүтээгдэхгүүн, кофе юмуу коффейн агуулсан хүнс хэрэглэх 
• Эрч хүчгүй болох
• Хэт их юмуу бага унтах 
• Хөл хорионд орж өөрийгөө тусгаарлах, ялангуяа Коронавирусийн нөхцөлтэй холбоотой хүмүүс хөл хорионд орж байгаа нь сэтгэл санааг хямрааж байна 
• Ихэнхдээ гунигтай байх 
• Юм хийх хүсэл сонирхолгүй болох  
• Дэлгэцийн хамааралтай болох, архи тамхины хэрэглээ нэмэгдэх гэх мэт

Сэтгэл зүйн дархлаагаа хэрхэн дэмжих вэ?

• Дасгал хөдөлгөөн хийх үүнд: судалгаагаар 7 хоногийн 6 өдөрт 35 минут алхах нь сэтгэл гутралыг 47%-аар бууруулдаг байна 
• Агаар салхинд гарах ялангуяа наранд гарах юмуу гэрэлтэй орчинд байх 
• Өөрийнхөө ойр дотны хүмүүст өөрийнхөө сэтгэл санаагаа нээлттэй хуваалцах 
• Шаардлагатай бол мэргэжлийн сэтгэл зүйн зөвлөгөөнд хамрагдах 
• Эмчийн заавраар витамин Д болон витамин Б комплексийг тус тус уух эдгээр нь бидний тархинд серитонинг нэмэгдүүлж стрессийг бууруулдаг.  
• Загасны тос буюу Omega 3 Fish oil уух 
• Тогтмол цагт унтаж босох гэх зэрэг багтана. 

Коронавирусийн хөл хорионы үед сэтгэл санаагаа хэрхэн тайван байлгах вэ? 

• Энэхүү вирусийн тархалт эргэн тойрны улс орнуудад өргөн тархаж байгаа нь бидний санааг зовоож байгаа хэдий ч яг бодитоор өөрөө тусах гэж байгаа юм шиг үргэлж айж санаа зовох нь хэвийн биш юм. Энэ нь стрессийн хэмжээг нэмэгдүүлснээр бидний дархлааг унагаж өвчинд өртөмтгий болгодог. 
• Зөвхөн энэ вирустай холбоотойгоор сэтгэл санаа хямарч байна уу аль эсвэл өөр ямар нэгэн шалтгаанаас болж хямарч байна уу гэдгийг ялгаж салгах хэрэгтэй. Ямар нэгэн өөр зүйлээс болж түгшиж байгаад үүнийг вирусаас боллоо гэж харах боломжтой. 
• Хэрвээ вирусээс болж санаа зовниж байгаа бол та энэ вирусийн яг юунаас нь айж байна гэдгээ нээлттэй ойр дотныхондоо хуваалцаарай. Санаа зовнилоо хуваалцахгүй дотроо хадгалж хураах нь улам хямраадаг. 
• Хөл хорионоос болоод өөрийнхөө тогтмол хийдэг дуртай зүйлүүдээ хийхээ бүү зогсоогоорой. Фитнесс төвүүд хэвийн ажиллаж байгаа, та дуртай хөгжмөө сонсож, дуртай хоолоо хийж, дуртай номоо унших, зураг зурах гэх мэтийг үргэлжлүүлээрэй. 
• Гэрийнхэнтэйгээ аль болох хамтдаа хоол идэх, хоорондоо ярилцаж хамтдаа тоглох цагуудийг гаргаарай.