Уншиж байна ...
ХУУЧИРСАН МЭДЭЭ: 2025/08/27-НД НИЙТЛЭГДСЭН

С.Бямбацогт: Үүсмэл орд ашиглагч гурван компанитай танилцаж, төрийн эзэмшлийн хувь хэмжээг тогтоох асуудлаар ажлын хэсэг байгуулсан

А.Ням-Өлзий, iKon.mn
2025 оны 8 сарын 27
IKON.MN
Зураг зураг
Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар хэлэлцсэн асуудлыг талаар ЗГХЭГ-ын дарга С.Бямбацогт дараах мэдээллийг өглөө.

Тэрбээр “Эрдэнэт үйлдвэрийн зэсийн баяжмалын овоолго буюу үүсмэл гурван орд дээр үйл ажиллагаа явуулж байгаа компаниудтай танилцлаа. Эрдэнэт үйлдвэрийг дагасан гурван хулгай байдаг гэж ярьдаг. Тендер, гэрээ, овоолгын хулгай.

Сүүлийн жилүүдэд Засгийн газраас тавих хяналт эрс нэмэгдсэний үндсэн дээр тендерийн хулгай гэдэг зүйл алга болсон. Тендер, худалдан авалтад хүний оролцоог багасгаж, хиймэл оюун ухааныг ашиглах болсноор энэ төрлийн хулгай эрс багассан.

Мөн уул уурхайн бүтээгдэхүүнийг биржээр арилжаалах болсноор гэрээний хулгай гэдэг зүйл алга болсон байна.

Харин одоо овоолгын хулгай байсаар байна. Үйлдвэрийн хаягдал гэж нэрлэдэг боловч агуулга багатай балансын бус хүдрийг хэзээ нэгэн цагт ашиглана гэж зорилгоор хадгалж байсан үүсмэл гурван орд дээр гурван компани үйл ажиллагаа явуулж байна. Эрдэнэт үйлдвэрийг овоолгоос монголын ард түмэн, Эрдэнэт үйлдвэрийнхэн бус хэсэгхэн хүмүүс, нэг гэр бүлийнхэн ашиг хүртдэг болсон байна. Эрдэнэт үйлдвэрийн овоолго буюу исэлдсэн хүдэр нь байгалийн бөгөөд ирээдүйд ашиглах үүц юм.

Тиймээс Монгол Улсын Засгийн газрын төлөөлөл “Ачит ихт”, “Эрдмин”, “Зэс эрдэнэ” компаниудын үйл ажиллагаатай танилцсан. Ингээд байгалийн баялгийн өгөөжийг ард түмэнд хүртээх зорилгоор үүсмэл орд ашиглагч хуулийн этгээдүүдтэй хамтран дэд ажлын хэсэг байгуулсан.

“Ачит ихт” компанийн тухайд 2014-2024 оны хооронд нийт 100 мянган тонн катодын зэс үйлдвэрлэн 1.7 их наяд төгрөг буюу 660 орчим сая ам.долларын борлуулалт хийсэн байна. Тэгсэн хэр нь овоолго ашигласны төлбөрт 30 тэрбум төгрөгийг Эрдэнэт үйлдвэрт төлсөн. АМНАТ 5 хувь байсныг 2.5 хувь болгосон. Одоогоор овоолгыг үнэгүй ашиглаж байна.
“Эрдмин” компанийн 25 хувийг Эрдэнэт үйлдвэр эзэмшдэг. 2024 оны жилийн эцсийн дүнгээр 639 тэрбум төгрөгийн борлуулалтын орлоготой ажиллаж, Эрдэнэт үйлдвэрт 67 тэрбум төгрөгийн ногдол ашиг хуваарилсан. Улсын төсөвт нийт 170 гаруй тэрбум төгрөг төвлөрүүлсэн байна. Тус компани дахь төрийн өмчийн 25 хувийг нэмэгдүүлж 34 хувь болговол монголын ард түмний хүртэл хувь улам нэмэгдэх боломж байна.
“Зэс эрдэнэ” компани нь туршилтын үйлдвэрлэл явуулж байгаа нэрээр АМНАТ төлдөггүй, холбогдох бусад татвар, хураамжийг төлдөггүй асуудал байгаа.

Иймээс Үндэсний баялгийн сангийн хэрэгжилтийг үүсмэл ордууд дээр хангуулж, үүсмэл ордыг эзэмшиж байгаа этгээдүүдтэй төрийн эзэмшлийн хувь хэмжээг тогтоох тухай хэлэлцээрийг үргэлжлүүлж богино хугацаанд үр дүн гаргах шаардлагатай байна” гэлээ.